De heer B. Compaan heeft jarenlang in het onderwijs gewerkt. Hij
organiseerde, samen met collega?s, reizen naar Auschwitz voor de
leerlingen van zijn school. De heer Compaan heeft zich in de loop der
tijd erg verdiept in alles wat er in dit kamp is gebeurd. Ook nu hij
niet meer werkt, verzorgt hij nog steeds reizen naar Auschwitz, het
concentratiekamp waar gruwelijke dingen zijn gebeurd.Het liefst gaat hij met mensen die een godsdienstige achtergrond hebben.
Eerst wil ik iets vertellen over de geschiedenis over het ontstaan van dit concentratiekamp.
Toen Hitler Polen had verslagen was er o.a. in de stad Krakau veel verzet. Vlakbij Krakau, in het plaatsje Oświęcim, was een Poolse cavaleriekazerne. In 1940 werd besloten dit complex om te bouwen tot een concentratiekamp. De naam van Oświęcim werd Auschwitz. De eerste gevangenen waren politieke gevangenen, met name Poolse verzetsstrijders. Ze werden erg mishandeld en vaak ook doodgeslagen. Het eten was miserabel en te weinig. Zij hebben in korte tijd alles gereed gemaakt voor grote groepen gevangenen. Dit heeft erg veel Polen en ook Russen het leven gekost. In 1942 waren er op een gegeven moment 20.000 mensen in de gebouwen ondergebracht. Zelfs de zolders en de kelders werden ?benut?. Dit is onmenselijk dachten de gevangenen. Dat was ook de bedoeling van de Nazi?s.
Auschwitz
Eind 1942 werden de eerste Joden Auschwitz binnengebracht. Tot nu toe werden alle gevangenen, op de Russen na, geregistreerd. Dit registreren kostte veel tijd en mankracht. De grote toestroom van Joden kon dit systeem niet aan. Er werd besloten tot merken. Alleen kamp Auschwitz deed dit. Ieder kreeg een nummer. In eerste instantie op de borst. Dit kostte nog te veel tijd omdat de gevangene moest worden vastgehouden. Later op de arm want die is makkelijk vast te houden. Er werd, snel en grof, getatoe?erd.
In 1941 bleek dat het gas uit brokjes Zyklon B snel dodelijk was. Berlijn besloot om in Auschwitz een grote proef te nemen. In de kelder van blok 11 werden Russische gevangenen en zieken opgesloten. Waarom Russen en waarom zieken. Nazi?s vonden Russen untermenschen en zieken hadden geen produktieve waarde meer. Waarom de kelder. Deze was gemakkelijk gasdicht maken. Nadat de korrels naar binnen waren gegooid duurde het ? half uur voordat het stil werd en iedereen dus dood was.
Later werd de schuilkelder van de kazerne omgebouwd tot gaskamer. Er konden meer mensen in. Maar het crematorium was niet groot genoeg om alles snel te verassen.
Himmler kwam kijken en bepaalde dat en waar Birkenau (Auschwitz II) moest komen. Ook hier moesten de gevangenen hun eigen barakken bouwen. Organisation Todt organiseerde dit. Dit is ook de reden dat er meteen rails werden aangelegd. Het was niet om het de gevangenen makkelijker te maken. De gevangenen werkten in verschillende fabrieken rondom de kampen. Je moest proberen om, ondanks mishandelingen en te weinig eten, toch gezond te blijven want er waren regelmatig selecties. Als je niet goed genoeg meer was om de te werken, werd je uit de rij geselecteerd en ging je naar de gaskamers. Dit was in het kamp algemeen bekend. Dus wangen opwrijven en rechtop staan. Soms met een druppeltje bloed uit je vinger op je wang betekende leven. Het klinkt raar maar de logistiek van het geheel was perfect.
Bezoek aan Auschwitz
Het eerste wat je opvalt, is de grote hoeveelheid mensen die hier ook op bezoek zijn. Heel veel schoolklassen. Het is er erg rustig. Toch is er een soort spanning voelbaar als je bedenkt wat hier allemaal is gebeurd. Alles is nog origineel als toen. De verschillende gebouwen (blocks) zijn ingericht om te laten zien hoe het er aan toe ging destijds. Hierdoor komt het allemaal dichtbij. Toch gaat het je voorstellingsvermogen te boven. Een vitrine met mensenhaar of kleine vitrine met ijzeren brilletjes. Hier hoorden mensen bij. De vitrine met schoenen vertelt nog een verhaal erbij. Van veel schoenen zijn de hakken opengebroken want hierin verstopten de Joden hun diamanten. Op de koffers in een andere vitrine staan namen en woonplaatsen. Er werd de Joden verteld dat ze alles terug zouden krijgen en daarom moest het goed herkenbaar zijn. Geloofden de mensen dat? Jazeker, want als je dodelijk vermoeid bent doordat je minsten 3 dagen in een treinwagon bent opgesloten geweest, kunnen anderen met je doen wat ze willen.
Er zijn nu ook ?landenblocks?, want elk land dat er gevangenen heeft gehad mag er een Block inrichten. Nederland, heeft er een kopie van Westerbork. Als je daar op de computer een naam intikt kun je zien of diegene in Auschwitz was. Ieder Block heeft zijn eigen, soms gruwelijke geschiedenis. Block 10 bijvoorbeeld was het werkterrein van Mengele. Hij deed o.a. proeven met tweelingen. Ook werden in dit block steriliseermethoden uitgeprobeerd. De gevolgen zijn niet moeilijk te raden. Block 11 was de gevangenis. Als je hierin terechtkwam was het doodvonnis gegarandeerd. Om de schijn op te houden was er een heus ?tribunaal?. Tussen Block 10 en 11 is een binnenenplaats. Hier werden elke nacht mensen ge?xecuteerd. In de kelder waren 3 stacellen. Een laag deurtje en op de knie?n erin en je kon er met z?n vieren in staan, slapen kon niet. Dit kon uiteraard niemand volhouden en na een week werden ze er dood uitgetrokken.
Is het echt gebeurd?
Toch fluiten er nu de vogels en is het gras groen. Is het wel gebeurd? Nou en of, want er zijn genoeg bewijzen en ook de getuigenissen van overlevenden.
Het was een proces van ontmenselijking. Als je aankwam moest je je uitkleden en werd al je lichaamshaar afgeschoren. Zomer en winter stonden hele families naakt, buiten, te wachten om geregistreerd te worden en om gevangeniskleding te krijgen. Ouders en kinderen stonden naakt bij elkaar. Dit was het eerste stukje vernedering. Dan het nummer in je arm. Je was dus niet meer dan een nummer. Dan meteen door naar de quarantainebarak, want de Duitsers waren erg bang voor ziekten. Daarna werd je ingedeeld om te werken. Kommando?s noemden ze dit. Om 6 uur opstaan/wassen/eten/appel en afmars kommando. Bij de poort stond een heus orkest vrolijke walsen in marstempo te spelen. Als de kommandos weer terugkwamen zeulden ze de zwakken en ook de doden mee want wat ?s morgens wegging moest ook terugkomen.
Hoe ging het er toe in zo?n gaskamer. Ook nu knippen en scheren. De mensen werden erin gepropt, bijna letterlijk. Eerst de vrouwen en dan de mannen want die waren sterker en duwden door. Kleine kinderen en babys werden over de hoofden doorgegeven. De deuren gingen dicht en door een luik op het dak werd Zyklon B gestrooid. Na ongeveer 20 minuten was het stil en was iedereen dood. Dan gingen de deuren open en werd met grote ventilatoren het overgebleven gas verdreven. Een sonderkommando ging aan het werk om de ruimte leeg te ruimen en schoon te spuiten. Daarna werd de hele ruimte opnieuw gewit zodat uit niets bleek dat dit een gaskamer was. De lijken gingen met liften naar boven naar de ovens.
Het is verschrikkelijk moeilijk om zich in te denken wat er hier op deze plekken is gebeurd. Denk niet te licht over dit soort dingen en denk ook niet, ik zou dit nooit doen en/of mij zal dit niet overkomen. Als je in een systeem terecht komt waarin jouw leven niet telt als je niet doet wat er wordt bevolen???. dan doen mensen dingen die ze normaal nooit zouden doen.
Waar was God?
Waar was God toen dit gebeurde vraag je je af. Daar is niet even een antwoord op te geven. Waar waren de mensen moet eerst beantwoord worden. Als er zoveel om je heen gebeurt stomp je af en wil je eigenlijk alleen maar leven en als je dan een ander moet vertrappen doe je dat. Uiteraard waren er ook, mentaal, sterke mensen die hun hoofd erbij hielden. Ondanks alles hebben overlevenden hun leven weer op de rails kunnen krijgen.
Enumatil
B. Compaan