Watermanagement
Haat-liefdeverhouding
Nederland en water hebben een soort haat-liefdeverhouding met elkaar.
De ouderen herinneren zich de watersnoodramp van 1953 nog. De zee kan mensenlevens eisen en verwoestend zijn. Sterke en goed onderhouden dijken blijven belangrijk.
Het rapport van de commissie Veerman over de gevolgen van de stijgende zeespiegel onderstreept dat nog eens. De komende decennia zal er op het gebied van waterbeheer in Nederland nog veel moeten veranderen.
Tegelijkertijd is er zonder water voor mensen, dieren en planten geen leven mogelijk. Water is daarom vaak een aanleiding om oorlogen te voeren. Ook in het huidige conflict tussen Israël en de Palestijnen speelt de beschikbaarheid van goed water een grote rol.
Nederland
Watermanagement is een breed onderwerp. Het gaat over watergebruik, waterbeheer en waterkwaliteit. In Nederland zijn al deze aspecten van watermanagement aan de orde. Nederland is een van de deltagebieden van de wereld.
Deze deltagebieden hebben een aantal kenmerken. Grote rivieren monden uit in zee. Soms moet er in korte tijd veel water vanuit het achterland worden afgevoerd en is er overstromingsgevaar. Door afzettingen in het verleden is de grond vruchtbaar en mede daardoor wonen er in de meeste deltagebieden veel mensen.
In Nederland wordt veel water verbruikt, zowel door mensen als voor de productie van voedsel. Campagnes in het verleden, zoals ‘elke drup kost een dub’, hebben niet tot grote gedragsveranderingen geleid. Tegenwoordig wordt het waterverbruik tot uitdrukking gebracht met de zogenaamde ‘water footprint’. Deze manier van werken, die nog in de kinderschoenen staat, geeft met name bij bedrijven meer inzicht in het waterverbruik en vergroot het bewustzijn dat er zuinig met water moet worden omgesprongen.
Ook in de agrarische sector, zowel bij de productie als bij de verwerking van voedsel, zal het in de toenemende mate de vraag zijn, hoeveel water er nodig is om een bepaald product te maken of een bepaald gewas te laten groeien.
Het waterbeheer heeft in Nederland lang in het teken gestaan van waterafvoer. Dat is goed verklaarbaar omdat Nederland een deltagebied is. Al het water uit het achterland moet zo snel en veilig mogelijk naar de zee worden afgevoerd. De laatste jaren is het inzicht gegroeid dat het verstandig is om water, zo mogelijk, langer vast te houden, in plaats van zo snel mogelijk af te voeren.
Dat wordt concreet toegepast in sommige nieuwe woonwijken. Het hemelwater wordt niet langer via het riool afgevoerd, maar komt letterlijk op straat terecht om door de bodem te worden opgenomen. Maar ook op het platteland wordt er naar gestreefd om water langer in de bodem vast te houden, in plaats van het direct via de sloten af te voeren.
Ten aanzien van de waterkwaliteit is er momenteel veel aan het veranderen. De kosten van waterzuivering worden in Nederland steeds hoger. Zo wordt het bijvoorbeeld steeds duurder om de restanten van het medicijngebruik uit het afvalwater te halen. Ook zijn we ons gaan afvragen of het wel verstandig is om met schoon drinkwater de WC door te spoelen. Is dat geen verkwisting? Daarom wordt in sommige nieuwe woonwijken een dubbele waterleiding aangelegd, waarbij hemelwater als spoelwater wordt gebruikt.
Watermanagement is een breed thema. Het heeft ook alles te maken met de noodzakelijke ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid. Vandaar de ondertitel van dit artikel; duurzaam waterbeheer.
Historisch gezien past het bij Nederland om internationaal met dit thema voorop de lopen. Ons land is bekend vanwege de strijd tegen het water en heeft veel kennis op dit gebied.
Bijbel
In de Bijbel kun je ook lezen over de genoemde aspecten van watermanagement.
Bij de zondvloed hebben de mensen gemerkt dat het water dodelijk kan zijn. Bijna alle mensen verdronken. Datzelfde overkwam het Egyptische leger bij de Schelfzee. God gebruikte het water om zijn tegenstanders te straffen.
Maar bij deze gebeurtenissen blijkt ook de andere kant, dat water leven geeft. Noach en zijn gezin bleven bij de zondvloed leven, het water droeg hen als het ware. Bij de Schelfzee kwam Gods volk, Israël levend aan de overkant, omdat God een droog pad door de zee had gemaakt.
De Nijldelta van Egypte is een andere vruchtbare delta op deze wereld.
In de Bijbel lees je ook dat mensen ruzie maken om water. In Genesis 26 staat dat de Filistijnen de waterputten, die Abraham destijds had gegraven, vanwege jaloezie dichtgooiden. Toen Isaäk ze weer opengroef, gooiden de Filistijnen ze opnieuw dicht. Het is dezelfde streek waar nu het conflict tussen Israël en de Palestijnen zich afspeelt. Wat dat betreft is er niets nieuws onder de zon.
De beschikbaarheid van goed drinkwater speelt ook een grote rol tijdens de 40 jaren dat het volk Israël in de woestijn woonde. Vaak mopperden ze op Mozes dat er geen water was en verlangden ze terug naar Egypte waar ze water in overvloed hadden.
In de woestijn is water echt van levensbelang. Geen water betekent in een droge woestijn onmiddellijk de dood. Water betekent in zo’n situatie leven.
Juist tijdens de woestijnreis maakte God aan het volk Israël duidelijk dat het op dit punt heel nauw luistert. De keer dat Mozes in naam van God het volk Israël water gaf, was het goed. De keer dat hij op de rots sloeg en zei: ‘ik zal jullie water geven’, was het goed mis. Kennelijk wilde God duidelijk maken dat het water, het leven, van Hem komt en van niemand anders.
Het verband tussen water en leven komt ook aan het einde van de Bijbel naar voren. In Openbaring 21 en 22 laat God Johannes in een visioen de nieuwe hemel en de nieuwe aarde zien. Door de stad loopt een rivier met water dat leven geeft. De rivier is helder en ontspringt aan de troon van God. Aan beide kanten van de rivier staat een levensboom, die twaalf keer per jaar vruchten geeft. Hoewel het een visioen is, zie je ook hier een direct verband tussen water en leven.
Water - leven
Water en leven hebben alles met elkaar te maken. Mensen, dieren en planten kunnen zonder water niet leven. God maakt het volk Israël in de woestijn op een symbolische manier duidelijk dat het water, het leven, bij Hem vandaan komt. Datzelfde doet God bij Johannes, de rivier met het water dat leven geeft, komt rechtstreeks bij God vandaan.
Het is vandaag niet anders. God is de Heer van het leven. Het leven komt bij Hem vandaan. Water als teken van leven. Reden temeer om het water op deze aarde duurzaam te beheren.
Prins Claus gaf zijn zoon een wijs advies!
Dronten
Wiggele Oosterhoff