Is uw gemeente ook een kerk voor de buurt of wijk? Nee? Waarom niet? Omdat (bijna) alle activiteiten plaatsvinden door en voor gemeenteleden.
Onze kerkgebouwen stralen dat vaak ook uit. Ze hebben iets van een bastion. Vroeger trof je bordjes aan voor een grasveldje ‘Niet betreden’ of zo’n bordje om een erfafscheiding mee te onderstrepen ‘Verboden voor onbevoegden’, inclusief een verwijzing aan een artikel in het Wetboek van Strafrecht. Niet dat die bordjes bij onze kerkgebouwen staan, maar voor buitenstaanders kan het wel eens zo aanvoelen. ‘In de kerk daar kom ik niet en daar hoor ik niet!’ Steeds meer gemeenten en christenen willen graag iets betekenen voor hun wijk of buurt. Maar hoe? Het boekje van René van Loon ‘Kerk voor de buurt’* geeft tal van tips en voorbeelden hoe je dat kunnen realiseren.
De Nebokerk op Rotterdam-Zuid is bekend om zijn architectuur. Met name door zijn zadeldak en hoge ramen. Lange tijd was voor de omwoners niet meer bekend dan het silhouet van het gebouw. Wat plastisch gezegd, de steenbult kwam hen bekend voor, maar wie daar nu kwamen en wat daar nu gebeurde, geen idee.’ Totdat we de buurt in gingen met folders en mensen nodigden voor de samenkomsten en de boekenmarkt en voor kinderfeesten. Ze stonden dan zaterdagsmorgens al vroeg op de stoep en de hele dag was het een in- en uitlopen. Een buurtbewoonster zei mij toen: “Nooit geweten van wie of wat in dit gebouw, maar nu ik jullie heb ontmoet, wat een hartelijkheid en meeleven, ik voel me echt welkom en ik kom ook graag eens een keer een dienst meemaken.’ En van het één kwam het ander en ze werd na een tijdje lid van onze gemeente. Ga er maar vanuit dat uw kerk(gebouw) vreemd is en blijft voor wie niet bij de gemeente hoort. We hebben immers hetzelfde gevoel bij een gebouw waar je ook nooit hoeft te komen. Waarom zou je er naar binnengaan? En: ben je wel welkom? Of: ‘Ik sta voor gek wanneer ik zo maar eens aanbel en vraag, mag ik eens een kijkje nemen?’ Wanneer we ons dat realiseren, dan betekent dat niet zij, maar dat wij de beweging naar buiten moeten maken en als gemeente contact moeten zoeken met de buurt.
Deel van...
René van Loon stelt dat de kerk deel uitmaakt van de samenleving en zich daar moet laten zien. Om dat te onderstrepen is het van belang dat de kerk regelmatig terugkerende activiteiten heeft waar de buurtbewoners op kunnen rekenen. Laat de kerk ook deel uitmaken van de dorpsraad of de wijkraad, zo zegt hij. Via zo’n orgaan heb je als kerk contact met allerlei instanties, zoals de burgerlijke gemeente, de politie, het jongerenwerk, buurtgroepen enzovoorts. Het betekent ook dat u als gemeentelid deel uitmaakt van uw buurt, uw wijk en - vooral - uw straat. Begin letterlijk en geestelijk met de eerste stap. Op Zuid noemde ik dat: ‘Adopteer uw straat!’ Dat wil zeggen: maak daar de activiteiten van uw kerk bekend; laat daar uw gezicht zien als kerklid-christen in meeleven met en betrokkenheid op uw medebewoners in de straat. Vroeger ging dat misschien middels een pan soep; vandaag kan dat bijvoorbeeld door een house-warm-party wanneer u er komt wonen en een nieuwjaarsreceptie bij u thuis voor uw straatgenoten. Vaders en moeders met kinderen hebben daarbij als voordeel dat je spelenderwijs bij elkaar over de vloer komt. Maar als oudere kun je in je eigen straat even zo goed bekend raken als gastvrij, als een adres waar een luisterend oor te vinden is. Tip voor mannen: neem een hond! Geheid dat u met uw buurman(nen) in contact komt en van lieverlee deel je elkaars leven. Nu heb ik geen hond, maar regelmatig kom ik amper snel de straat door - bij mooi weer vooral - omdat links en rechts ik van het ene praatje in het andere geraak. Zo ben ik mijn socialistische buurman aan het genezen van zijn ideaal van het Socialistische Morgenrood. Serieus en met een kwinkslag over de heg. Wat ik bedoel te zeggen: uw kerk wordt bekend door u als kerklid!
Samen doen
Tegelijk moet dat geen eenmansactie zijn. Van Loon wijst er op dat het kerk-zijn voor de buurt een streven moet zijn van heel de gemeente. De kerkenraad is er mee bezig en de predikant. Het is merkbaar in de diensten o.a. in het welkom heten van gasten en in de voorbeden. Dat gaat niet van de ene op de andere dag. Het is een proces van jaren. Om het als gemeente te leren en omgekeerd, om als buurt te ontdekken dat de kerk in haar midden beslist iets betekent en dat je er terecht kunt. Van Loon staat nu al weer meer dan tien jaar in Rotterdam-Oost/Capelle a/d IJssel. Zijn PKN-gemeente Schollevaar deelt daar het kerkgebouw met de CGK. Beide gemeenten trekken samen op in en voor de buurt. Vanuit die ontdekkingstocht vertelt van Loon in zijn boek hoe dat is gegaan. Wat goed was en wat verkeerd ging. Dat alles aangevuld met een reeks aan ideeën en mogelijkheden om kerk te zijn voor de buurt.
Waarom?
De diepste reden om kerk te zijn voor de buurt, zo onderstreept van Loon, is dat de Bijbel ons laat zien dat de Here God voortdurend Zijn liefdevolle handen naar ons heeft uitgestoken. Wie zich in geloof aan Jezus Christus heeft toevertrouwd, wordt door Hem ingeschakeld als ambassadeur van Gods liefde in de wereld. ‘Zoals de Vader Mij heeft uitgezonden, zo zend Ik jullie uit.’ Kerk-zijn voor de buurt is dus niet een nieuw idee, of een aardigheidje voor hobbyisten. Het is in feite waar ons hele kerk-zijn om draait. Christus vertegenwoordigen te midden van de mensen in woord en daad; door present te zijn. Wat Hij deed hebben wij te doen. Mensen weer in verbinding brengen met God en met elkaar. Dat kan alleen wanneer je dicht bij de ander komt en bent. Dat betekent dienstbaar zijn; echt medemens worden met de ander. Het vraagt eerlijkheid en heiligheid. Grootse dingen, waar je zo maar moedeloos van zou kunnen worden. Inderdaad, onmogelijk uit uzelf en in eigen kracht. Maar mogelijk wanneer u zich door de Here laat gebruiken op de plek waar u woont. Niet alleen, maar samen met heel de kerk. Een volgende keer hoe en wat je als kerk kunt doen in en voor de buurt.
Assen
Stoffer Otten
N.a.v. René van Loon, Kerk voor de buurt, Zo kun je als kerkelijke gemeente iets betekenen voor je dorp of wijk, 131 pag., € 13,90 ISBN 978 90 239 2449 4, Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer.