Jezus voor ogen – beelden en woorden voor de veertigdagentijd. Red. Marleen Hengelaar-Rookmaaker. Uitg. Buijten en Schipperheijn, Amsterdam. ISBN 9789058816917 – 174 pag. Prijs € 16,00.
Wat doet u in de veertigdagentijd?
Op een facebookpagina van onze gemeente vroeg iemand of er gemeenteleden waren die tijdens de veertigdagentijd persoonlijk of als gezin dingen anders dan anders deden. Iemand antwoordde: die periode is ‘al een aantal jaren een bijzondere tijd voor ons die we heel bewust beleven. Hulpmiddel: een boekje met een overdenking per dag en veertig dagen iets laten staan wat je op prijs stelt of gewend bent. Goede tijd!!’ Ik heb de indruk dat dit in protestantse kring – ook wel in christelijk-gereformeerde kring – de laatste jaren vaker gebeurt. Meer dan vroeger in elk geval. Klopt dat?
Tijd van inkeer en berouw
De veertigdagentijd voor Pasen als vastentijd dateert al van de derde eeuw. Het begint op Aswoensdag – dag van boete en berouw – en eindigt zeseneenhalve week later op de Stille Zaterdag. Omdat in de kerk op zondagen niet werd gevast, bepaalde Paus Gregorius de Grote dat de veertigdagentijd voortaan 46 dagen voor Pasen moest aanvangen. Zo bleven er, na aftrek van de zondagen, tot Pasen veertig werkelijke vastendagen over, naar analogie van de veertig dagen die Jezus zelf vastend in de woestijn had doorgebracht. Gedurende de drie laatste dagen van de veertigdagentijd onthield men zich volledig van voedsel.
Door de bepaling van Gregorius de Grote vangt de veertigdaagse vasten aan op een woensdag: de Aswoensdag. De priester zet dan met as een kruisje op het voorhoofd van de gelovige, ten teken dat hij een tijd van bezinning, bekering en boete ingaat.
Terwijl de priester het askruisje zet, zegt hij doorgaans tegen iedere gelovige afzonderlijk: 'Gedenk, mens, dat je stof bent en tot stof zult wederkeren'.
Jezus voor ogen
Er is onlangs een mooi uitgevoerd boek verschenen onder redactie van Marleen Hengelaar-Rookmaaker: Jezus voor ogen – beelden en woorden voor de veertigdagentijd.
In dit boek staat voor elke dag een kunstwerk afgedrukt met daaronder een bijbelgedeelte en een soms haast bevindelijke vraag die je aan het denken zet. Op de bladzijde daarnaast een beschrijving van het kunstwerk, waarin tegelijk naar de betekenis ervan wordt gezocht. Zo ga je de veertigdagentijd door, je bezinnend over Jezus, en vaak verrast door wat kunstenaars, kunstkenners, theologen en schrijvers je over Hem laten zien.
Het boek brengt naast oudere werken vooral hedendaagse kunstwerken uit binnen- en buitenland voor het voetlicht. Zo kun je tientallen christelijke kunstenaars beter leren kennen. Verder vind je op elke woensdag een handleiding en gespreksvragen voor een groepsgesprek over een kunstwerk.
De beeldmeditaties en beeldbijbelstudies werden ontwikkeld door kunstkenner Marleen Hengelaar-Rookmaaker. Ze richtte Artway op (www.artway.eu), een organisatie die geloof, kunst en kerk verbindt.
Voor gezin en kerk
Wat doet u in de veertigdagentijd? Jezus voor ogen is een prachtig boek dat helpen kan om persoonlijk, in het gezin en in de kerk een verrassende verdieping aan het beleven van deze periode tot Pasen te geven. Tot na Pasen zelfs, want ook de Paasweek wordt meegenomen. Als je het doorbladert , leest en erover mediteert, denk je: Wat hebben we een creatieve God, wat heeft Hij een gaven aan de mensen gegeven! Je hoeft geen kunstkenner te zijn om stil van dit boek te worden. Om in deze veertigdagentijd dichter met Jezus verbonden te worden!
Zwolle
Dien de Haan