Binnenkort begint de generale synode 2013 van onze kerken. Dat zal zijn op vrijdag 30 augustus. De eerste vergadering vindt plaats op Urk. De Maranathagemeente is de roepende kerk. Zij zet voor deze gelegenheid de deuren van de Immanuëlkerk open, één van de drie gebouwen van deze gemeente.
De generale synode komt één keer in de drie jaar bijeen. Dit jaar moest de synode door een kerk uit de particuliere synode van het Noorden worden georganiseerd. Dat moest bovendien een kerk uit de classis Zwolle zijn. De keuze viel op de Maranathagemeente. Voor de beeldvorming: daarnaast kent Urk de Eben-Haëzer- en de Ichtusgemeente. Samen tellen deze drie gemeenten bijna zevenduizend leden en zes kerkgebouwen.
Hoe gastvrij de Urkers ook zijn, de vergaderingen van de generale synode blijven niet het voormalige eiland. Na de eerste zittingsdag zullen de plenaire vergaderingen worden voortgezet in de Oenenburgkerk, een van de beide kerken van de gemeente van Nunspeet. Dat is al 1998 de centrale vergaderplaats. Elke synode opnieuw wordt door Nunspeet veel werk verzet. Ook hier worden de afgevaardigden gastvrij ontvangen.
Rapporten
Meteen al op de eerste zittingsdag, die zoals gezegd op Urk zal zijn, moet veel worden geregeld. Er zal bijvoorbeeld een moderamen worden gekozen. Het moderamen is het bestuur van de synode. Ook moeten commissies worden samengesteld die de bespreking van diverse onderwerpen zullen voorbereiden. Die voorbereiding bevordert een vlotte bespreking tijdens de plenaire vergaderingen.
De onderwerpen die aan bod komen, zijn voor een belangrijk deel aangedragen door de diverse deputaatschappen en commissies die door eerdere synodes zijn benoemd. Ze doen verslag van hun werkzaamheden over de afgelopen drie jaar. Ook stellen ze de synode voor bepaalde besluiten te nemen.
Op de agenda staan vierendertig rapporten die tijdens de openbare zittingen besproken worden. Dan zal worden gesproken over onze theologische universiteit, buitenlandse zending, evangelisatie, de ontmoeting met Israël, de voorzieningen voor predikanten die met emeritaat zijn gegaan of zullen gaan, de invulling van de eredienst, de eenheid tussen kerken van gereformeerde belijdenis, de contacten met kerken van gereformeerde belijdenis in het buitenland, de presentie van de kerk in de media, de ondersteuning van kerken die bijstand en advies nodig hebben, de geestelijke verzorging van varenden, de geestelijke verzorging van militairen, vragen rondom kerkjeugd en onderwijs, het pastoraat in de gezondheidszorg, het diaconaat, het landelijk orgaan De Wekker, het jaarboek van onze kerken, het contact met de overheid, vragen rondom het kerkrecht en kerkorde, en financiële zaken en nog heel veel meer. Daarnaast zijn er enkele onderwerpen die niet in het openbaar worden besproken.
Samenwerkingsgemeenten
Wie de agenda bekijkt raakt onder de indruk van het vele werk dat binnen de kerken door kerkleden wordt gedaan. Een reden tot dankbaarheid! De rapporten getuigen stuk voor stuk van liefde voor Christus en zijn kerk. De levende Here motiveert broeders en zusters dienstbaar te zijn in zijn rijk. Naast de verslagen van werkzaamheden presenteren verscheidene deputaatschappen bovendien een bezinning op een bepaald deel van het werk in Gods koninkrijk. Bezinning op aard en doel van datgene waartoe de Here ons roept is altijd weer nodig.
Al die rapporten vragen om beoordeling en besluitvorming. Naar een aantal besluiten wordt uitgezien. Een voorbeeld van een besluit waar sommige gemeenten naar uitzien, is een besluit ten aanzien van de afvaardiging van ambtsdragers naar de classis. Ons kerkverband kent een aantal samenwerkingsgemeenten. Een vraag is of ambtsdragers uit een kerk waarmee een christelijk-gereformeerde gemeente één is geworden, bijvoorbeeld uit een gereformeerde kerk (vrijgemaakt), kunnen worden afgevaardigd naar de classis. Vooral kleinere samenwerkingsgemeenten binnen ons kerkverband zouden graag zien dat dit mogelijk was. Soms is bij hen geen christelijk-gereformeerde broeder beschikbaar om afgevaardigd te worden. En zo zijn er meer besluiten waarnaar wordt uitgezien.
De synode spreekt ook over de invulling van de eredienst. De laatste jaren zijn een aantal nieuwe liturgische formulieren geschreven en verspreid binnen de kerken. Tijdens de synode zullen opnieuw nieuwe formulieren worden gepresenteerd. Het voorstel is ook deze aan de kerken voor te leggen ter beproeving. Het betreft een conceptformulier voor het doen van openbare geloofsbelijdenis, de bediening van de heilige doop aan volwassenen, voor de bevestiging van dienaren van het woord, de bevestiging van ouderlingen en/of diakenen, de ban of uitsluiting uit de christelijke gemeente, de wederopneming in de christelijke gemeente, en een formulier voor de bevestiging van een evangelist als dienaar van het woord naar art. 4 K.O.
Instructies
Verscheidene deputaatschappen presenteren plannen voor de komende tijd. Ze vragen de synode soms om nieuwe opdrachten. Deputaten evangelisatie bijvoorbeeld vinden het van belang met de zendingsgemeenten binnen ons kerkverband te blijven spreken over de sacramenten en andere rituelen, over kadervorming en het pastoraat.
De vertrouwenscommissie die binnen onze kerken actief is, heeft geconstateerd dat beginnende predikanten wel wat extra begeleiding kunnen gebruiken. Deze commissie doet de synode voorstellen over een intensiever mentoraat voor deze predikanten.
Naast de rapporten is er bij de synode een aantal instructies binnengekomen. Het zijn verzoeken van particuliere synoden aan de generale synode zich over een bepaalde zaak uit te spreken. Een van die zaken betreft de leesdienst. Gebruikelijk is dat een ouderling die in een eredienst een preek heeft gelezen, geen zegen uitspreekt aan het einde van de dienst maar bidt om Gods zegen. Gebruikelijk is ook dat hij geen groet uitspreekt aan het begin van de dienst. Dat geldt ook voor een broeder met preekconsent. De vraag is of zij toch ook niet groet en zegen zouden mogen uitspreken.
Een ander onderwerp is de doop van pleegkinderen. De particuliere synode van het Noorden zou graag zien dat onder bepaalde voorwaarden de doop aan pleegkinderen kan worden bediend.
Helaas komt het soms voor dat een plaatselijke kerk moet worden opgeheven. Aan het gegeven van een opheffing wijdt onze kerkorde slechts een enkele regel. Het blijkt dat er binnen de kerken behoefte bestaat aan een handreiking waarin de kerkrechtelijke, beleidsmatige en pastorale aspecten rondom de opheffing van een plaatselijke kerk worden belicht. Ook daarover moet worden gesproken.
Ons kerkverband kent een aantal zendingsgemeenten. Veel leden van zendingsgemeenten zijn afkomstig uit een niet-Nederlandse cultuur. Deze leden zijn niet altijd even vertrouwd met de christelijk-gereformeerde traditie. Sommigen hebben moeite met de kinderdoop. Hoe moet daarmee worden omgegaan? Wat mag er op dit punt van ambtsdragers in die gemeenten worden gevraagd? Ook daarover gaat een instructie.
Verder zal er worden gesproken over ingekomen stukken en eventuele bezwaarschriften.
Openbaar
De vergaderingen van de synode zijn over het algemeen openbaar. Een uitzondering vormen de zogenaamde comitévergaderingen. Die vinden achter gesloten deuren plaats. De reden daarvoor kan zijn dat de desbetreffende vergadering handelt over personen of over een onderwerp dat zich niet leent voor een openbare bespreking.
Een belangrijk onderwerp dat naar verwachting in comité zal worden besproken is het rapport van de studiecommissie homoseksualiteit en homoseksuele relaties.
Al met al een volle agenda. Van de afgevaardigden wordt veel wijsheid gevraagd. Niet alleen wijsheid, ook tijd. Synodewerk neemt veel tijd in beslag. Voor sommigen misschien te veel. Dit jaar vergadert de synode van 1 tot en met 4 oktober, 29 oktober tot en met 1 november, 26 tot en met 29 november en als het nodig is 17 december tot en met 20 december. Tussendoor komen de commissies bijeen die de besprekingen moeten voorbereiden.
Niet iedereen zal zoveel tijd kunnen vrijmaken voor het synodewerk: twintig tot vijfentwintig dagen in een periode van vier maanden. Dat is een groot tijdsbeslag voor wie een volledige baan heeft. Soms kunnen bekwame broeders om die reden niet worden afgevaardigd. Tijdens deze synode zal ook daarover worden gesproken. De vraag is of de vergaderstructuur eventueel kan worden gewijzigd.
Bidstond
Voorafgaande aan de synode wordt een bidstond gehouden. In een kerkdienst belegd door de roepende kerk zal worden gebeden om wijsheid en de zegen van de Koning van de kerk. Deze dienst van Woord en gebed zal worden gehouden in hetzelfde gebouw waar ook de eerste zitting zal zijn, de Immanuëlkerk op Urk. Voorganger is ds. P. D. J. Buijs uit Ede, preses van de vorige synode. De bidstond begint om 19.30 uur. Dit alles onder het voorbehoud van Jakobus.
Feanwâlden
D. J. Steensma