Dienstverlening Jongeren Wereldwijd (DJW) is een stichting binnen de CGK die werkvakanties organiseert voor jongeren uit voornamelijk onze kerken. Deze werkvakanties vinden altijd plaats in een gebied waarmee onze kerken op de één of andere manier reeds een binding hebben.
Inmiddels is het vijfentwintig jaar geleden dat DJW begon met haar werk en sinds die tijd hebben een kleine achthonderd jongelui een bezoek gebracht aan Zuid-Afrika, Botswana, Brazilië, Egypte, Israël, Oekraïne, Roemenië en Frankrijk. In het kader van dit jubileum heeft een groepje bestuursleden en oud-deelnemers een rondreis langs enkele projecten in Zuid-Afrika gemaakt.
In de meeste gevallen logeerde de groep bij gastgezinnen, soms ook in andere accommodaties. Maar overal kwam je de grote verschillen in culturen tussen ons en de Zuid-Afrikanen tegen.
Venda
Als eerste stond een bezoek aan Venda op het programma. De directeur van Iyani Bible and Training Institute, ds. S. L. Nefefe heeft ons daartoe enige dagen onderdak geboden en een aantal projecten laten zien waar dank zij de hulp uit Nederland kerken gebouwd konden worden. Bij aankomst merk je gelijk het verschil met onze leefwereld. Bij aankomst op zaterdagmiddag wordt er nog gewerkt aan de warmwatervoorziening van het huisje waar een paar mensen van onze groep zouden logeren. De volgende dag worden we gelijk meegenomen naar een dienst in een kerk die als een kleine kerk gebouwd werd door de eerste groep DJW-ers die naar Venda gingen. Inmiddels is deze kerk zodanig verbouwd dat hij wel drie of vier keer zo groot is. Uiteraard is het een kerk met veel minder luxe dan wij gewend zijn, maar toch dient hij hetzelfde doel: als gemeente een beschutte plek hebben om samen te komen en diensten in te houden.
Zo'n dienst meemaken is een hele belevenis. In de eerste plaats ervaar je een grote mate van gastvrijheid. Er wordt voor elk van ons een tolk geregeld die simultaan het gesprokene uit het Venda naar het Engels vertaalt. Doen wij dat ook als bezoekers in onze kerk onze taal niet machtig zijn? Na afloop van de dienst werden we zelfs gevraagd iets over de reden van ons bezoek te vertellen. Doe dat maar eens onvoorbereid en in het Engels! Maar dat is ook wel weer goed gekomen en geeft tegelijk een goed gevoel. Men heeft en neemt de tijd voor een ander. Want niet alleen wij kregen de tijd om wat over ons bezoek te vertellen, verschillende vertegenwoordigers uit de omliggende gemeentes vertelden bijzonderheden over hun gemeentes. Dat was dan wel gepland, dit was een gezamenlijke bijeenkomst van een aantal kerken die een kring vormen. Regelmatig houden ze een gezamenlijke dienst, waarin ze voor of na de dienst elkaar van hun ontwikkelingen vertellen. De dienst wordt besloten met een soort concours tussen zes zangkoren die elk een paar liederen ten gehore brengen. Al met al een onafgebroken zit van ongeveer drie en een half uur.
Niet in alle dorpen kon de kerk op deze manier uitbreiden. We bezochten ook een kerk waarvan de vaste kern slechts uit drie oudere vrouwen bestond. Gelukkig worden de diensten nog wel door meer mensen bezocht, maar toch, veel mensen vertrekken uit zo'n dorp naar de grote steden om werk te vinden of voor studies. En dan klagen wij over krimpregio's!
Maar dat men niet bij de pakken neerzit hebben we ook ervaren. In de omgeving van Pretoria en Johannesburg zijn inmiddels zeven gemeentes gesticht voor de mensen die uit bovenstaande dorpen naar deze gebieden trekken. Aan het einde van onze reis bezochten we de kerkdienst in zo'n gemeente en wat hoorden we daar? Er zijn plannen om tot 2020 het aantal gemeentes in dit gebied uit te breiden tot achttien stuks! Dat zijn uitspraken waar je als Nederlander wel even stil van wordt.
KwaNdebele
In KwaNdebele begeleidde de heer Gabriel Masamola als manager van Egodeni Care Centre ons een aantal dagen. Egodeni Care Centre is een huis voor verstandelijk en lichamelijk gehandicapte kinderen die meer zorg nodig hebben dan er thuis geboden kan worden. Dit huis is vanuit de kerk opgezet en voorziet in een grote behoefte. Omdat er niet genoeg capaciteit is om de kinderen ook 's nachts op te nemen worden ze 's morgens opgehaald en 's avonds weer thuis gebracht. Dat betekent wel dat men niet te ver van het tehuis af kan wonen. Om de capaciteit te verhogen zijn er inmiddels al twee nieuwe huizen in andere plaatsen bij gekomen om in de behoefte te voorzien: KwaThando Care Centre en Bakwethu Care Centre. Wat ons erg aangreep is dat een van de kinderen een shirt aan had met het opschrift op de rug: «cursief» Don't turn your back on persons with disabilities «einde cursief» (Keer je rug niet naar mensen met beperkingen). Dit werd en wordt in deze omgeving nog steeds wel gedaan. De kerken proberen de bevolking er op te wijzen dat deze kinderen ook een menswaardig bestaan verdienen en daarmee onze steun zo hard nodig hebben.
In KwaNdebele konden we ook een paar kerkdiensten meemaken. Ook in dit gebied viel de gastvrijheid op van de mensen.
We logeerden bij een gastgezin waar het eten buiten op een houtvuurtje werd bereid. Men stond 's morgens al vroeg op om ons waswater op datzelfde houtvuurtje warm te hebben wanneer wij opstonden. We konden ons dan vervolgens in een teiltje wassen. Het toilet was een hokje achter op de tuin. Het perceel had één wateraansluiting, ook buiten. Maar daar komt een aantal dagen per week geen water uit. Je zag dan ook overal in huis plastic emmers met water staan als buffer voor de dagen dat er geen water uit de kraan komt. Op zo'n moment waardeer je des temeer de aanwezigheid van warm stromend water wat «cursief» altijd «einde cursief» beschikbaar is. Toch ervaar je ook een stuk tevredenheid bij de mensen.
Kriel
Maar in Zuid-Afrika is er ook veel leed. Dat hebben we ook ondervonden. In Kriel hebben we gemerkt wat het is als je arm bent en dan ook nog aan aids lijd. Deze mensen krijgen medicijnen verstrekt, maar kunnen vaak niet lezen en hebben dan ook geen kennis van de instructies die erbij horen. De Stichting Indlu Yethemba Ministries probeert daar onder andere samen met een aantal lokale mensen verbetering in te brengen. Hetty Bloem, afkomstig uit de gemeente van Leeuwarden heeft dat werk opgezet. Hetty probeert daar met haar mensen wat aan te doen. Om bijvoorbeeld geen nare bijwerkingen te krijgen is het belangrijk om goed te eten. Om dat te bereiken verstrekt ze wekelijks voedsel pakketten aan een groep mensen in verschillende «cursief» townships «einde cursief». Zo zijn we op een dag om half zeven begonnen met het snijden van spinazie uit een tuintje van de kerk om die vervolgens in bosjes te verdelen over ongeveer veertig voedselpakketten. Daarna zijn we met haar mee gegaan om deze pakketten te bezorgen in de «cursief» townships «einde cursief» waar deze mensen leven. Dan kom je op plekken waarvan je zegt, hoe is het mogelijk dat mensen onder zulke omstandigheden kunnen leven. Kleine kinderen waarvan je probeert te bedenken hoe hun leven er in de toekomst uit zal zien.
Dan komt er in je eigen leven ook een moment dat je je realiseert onder welke omstandigheden wij leven. Hoe rijk wij leven. Dan mogen we God danken voor wat hij ons heeft geschonken. Maar daar staat dan wel tegenover dat wij onze mogelijkheden moeten gebruiken om deze situaties van mensen te verbeteren. Dat voel je het meeste als je er midden tussenin hebt gezeten.
Voor meer informatie over de genoemde organisaties, zie hun websites:
www.indlu-yethembaministries.org
www.vriendenvan egodeni.nl
www.djw.cgk.nl
Pieter Wolters, Feanwâlden