Mevrouw Riek Stoppels (88) staat al op ons te wachten als we op de vierde etage uit de lift stappen.
Ze woont, met wat hulp, nog zelfstandig in een mooi appartement in de Wilhelminaheem in Delfzijl. ‘Ik woon hier met plezier’, vertelt ze. ‘De mensen zijn hier allemaal zo vriendelijk en behulpzaam. Ik heb niets te klagen.’
We hadden afgesproken dat we met haar over Kerst zouden komen praten. Over hoe zij Kerst beleefde in haar jeugd, tijdens haar huwelijk en nu.
Ze begint al gelijk te vertellen: ‘Ik ben geboren in Hellum. We waren met negen kinderen en het was bij ons thuis geen vetpot. ’s Zondags gingen we naar de kerk in Siddeburen. Dat was een half uur lopen, maar we gingen twee keer per zondag. Met Kerst waren er drie diensten, op de Eerste Kerstdag twee en op de Tweede Kerstdag één. Dat waren eigenlijk gewone diensten. Er werden, op het "Ere zij God" na, geen kerstliederen gezongen. Op Tweede Kerstdag soms nog "Stille nacht". Daar genoot ik altijd erg van, want ik houd ervan om mooie liederen te zingen. Een kerstboom was er niet, ook niet op school of thuis. Dat mocht niet, dat was heidens.
Hoewel we het niet breed hadden, zorgde mijn moeder toch altijd voor een feestmaal. We kregen lekker brood, zoals krentenbrood met spijs, sukadebrood, zoetbrood en suikerbrood.
Onze roomboter ruilden we altijd voor margarine, omdat wij die niet zo lekker vonden. Ook was er een lekkere rollade en waren er stoofpeertjes. Maar stoofpeertjes waren bij mij niet favoriet.
Soms kwam mijn oom, die organist was, op bezoek. Hij zei dan dat we veel vrienden en vriendinnen moesten uitnodigen, zodat we samen konden zingen. Dat was altijd heel fijn.
We hadden natuurlijk niet zoveel zitplaatsen, maar er werden extra planken over de stoelen gelegd zodat iedereen toch kon zitten.'
Huwelijk
'Mijn man heb ik via mijn zwager, die toen onderduiker was, leren kennen. Ik wilde altijd al graag een eigen winkel en toen we getrouwd waren is die er ook gekomen. We hadden een melkwinkel in Appingedam, waar we naast zuivelproducten ook vleeswaren verkochten. Het was hard werken, omdat mijn man in het begin ook nog een melkwijk had. Maar dat gaf niks, we waren jong en sterk.
We kregen drie kinderen, twee zonen en een dochter. Onze dochter had er wel moeite mee, dat we het altijd zo druk hadden. Ik was niet een moeder die ’s middags met de thee klaar zat als de kinderen thuiskwamen. De klanten gingen altijd voor. De jongens hadden er niet zoveel moeite mee, die trokken veel samen op.
Op school werd er met de kinderen wel kerstfeest gevierd. Ze kregen dan een boekje en een sinaasappel. Doordat wij het altijd druk hadden konden we daar niet bij zijn.
In de kerk, we waren destijds lid van de Gereformeerde kerk (synodaal) in Appingedam, werd niet zoveel aan Kerst gedaan. Dat kwam mede, doordat kerk en school in elkaars verlengde lagen. Op Tweede Kerstdag was er wel een dienst waar bijvoorbeeld een koor of een solist optrad en er werd een gedicht voorgedragen.
Tijdens de kerstdagen zorgde ik altijd voor een uitgebreide feestelijke maaltijd, met natuurlijk een lekkere rollade en heerlijke jus. Mijn dochter heeft het nog vaak over die jus.
Vrienden en vriendinnen van de kinderen waren ook altijd welkom.
Toen een van onze zonen verkering kreeg, wilde hij toch liever thuis Kerst vieren dan bij zijn schoonouders.
We hebben één keer een kerstboom gehad, daarna nooit weer. Het paste niet bij ons. Wel hadden we kerststukjes en het huis werd gezellig gemaakt.'
'De tijden waren vroeger ook heel anders. Door de winkel hadden we veel contacten met de mensen en doordat ze ons vertrouwden, kregen we ook veel te horen over hun moeiten en verdriet en soms over hun geldproblemen. We nodigden hen dan bij ons thuis uit om eens te komen praten. Voor geldproblemen vonden we meestal wel een oplossing. Het ging toen allemaal wat gemoedelijker.
Tegenwoordig zijn veel mensen eenzaam. Mensen zien tegen de feestdagen op. Wij hadden vroeger een overbuurvrouw die alleen was. Mede op initiatief van een van onze zonen, nodigden we haar uit om bij ons te komen eten. Dat vond ze prachtig en ze kwam ook later nog geregeld bij ons eten.'
Tegenwoordig
'Mijn man is een paar jaar geleden overleden. Hij was erg muzikaal. Vroeger was hij lid van twee muziekverenigingen en tamboer-maitre. Hij gaf bij ons in de keuken muziekles aan kinderen en leerde hen trom slaan. Het was zijn lust en zijn leven. Nadat we de zaak hadden verkocht gingen we in Delfzijl wonen. We waren intussen lid geworden van de CGK en voelden ons daar erg thuis. Hier werd (en wordt) Kerst uitgebreid gevierd. Op Eerste Kerstdag is er een mooi programma voor iedereen, zowel jong als oud, en aan het eind is er een gezamenlijke maaltijd. Er wordt veel gezongen. Ik vind het fijn dat er nu zoveel meer liederen zijn om te zingen.
In het hiernaast gelegen verzorgingshuis wordt wel het een en ander aan Kerst gedaan. Er is onder andere een kerstdiner, maar daar heb ik geen behoefte aan. Met Kerst ga ik naar de kinderen. Vroeger kwamen ze altijd bij ons, maar dat kan nu niet meer.'
'Toch merk ik dat hier veel mensen alleen zijn. Als het kan probeer ik een praatje met hen te maken of een bezoekje te brengen. Ook nodig ik ze wel bij mij thuis uit. Een tijdje geleden ging ik naar de kerk en stond beneden in de hal te wachten op de chauffeur die mij zou ophalen. Er kwam een mevrouw langs die vroeg waar ik naar toe ging. Toen ik vertelde dat ik naar de kerk ging, was ze heel verbaasd en zei: “Wat is dat dan?” Ik zou graag een keer met haar willen praten, maar heb haar tot nu toe nog niet weer gezien. Jammer.'
'Kerst is fijn om te vieren, het is een echt familiefeest.
Maar Pasen vind ik mooier, omdat we dan de opstanding van onze Heer herdenken.’
Het is voor ons inmiddels tijd geworden om weer naar huis te gaan. In de gang wijst mevrouw Stoppels ons op de stok die haar man gebruikte toen hij tamboer-maitre was en die nu aan de wand hangt. Een mooie herinnering.
Janneke van der Molen, Bierum
Klazien Brouwer, Delfzijl