Hans en Klaas Baron hebben vanaf de jaren negentig van de vorige eeuw namens de kerk van Emmen hulp geboden aan de gereformeerde kerk in Kilyén in Roemenië. Een of twee keer per jaar ondernamen ze de lange reis en moeder ging ook vrijwel altijd mee. Klaas, die helaas vroegtijdig aan de ziekte van ALS kwam te overlijden, kon over deze reizen bijzonder onderhoudend spreken en schrijven. We laten hem in zijn laatste reisverslag van 2011 aan het woord komen. Als een postuum eerbetoon aan deze bijzonder sociale christen.
Recent zijn Hans en ik nog een keer naar Roemenië gegaan. We hadden dit onopgemerkt willen doen, maar dat pakte anders uit. Ontzettend veel aandacht en verrassende giften. Rond 8.00 uur zaten we tussen de wielen. Acht bananendozen en diverse koffers met kleren gingen mee. Ook een geldbedrag dat we namens u zullen overhandigen. En natuurlijk ook met de cadeautjes en pakketjes voor bekenden en mensen die ons of u na aan het hart liggen. We hadden de auto weer mooi vol.
Het reisverslag
Het was goed weer en tot Würzburg schoten we lekker op, maar helaas kwamen we daar een uurtje in de file. Rond 18.30 uur kwamen we op de eerste halteplek in de buurt van Passau. Het schemerde al toen we bij onze tweede overnachtingsplek vlakbij de Roemeense grens kwamen. In Roemenië zat de rondweg om Arad helemaal vol en in Deva waren ze met de weg bezig en een paar kilometer voor onze volgende stop was een ongeluk gebeurd en stonden we weer stil. We besloten om via een B-weg het dorpje Saliste te bereiken. Dat deze weg grotendeels een zandweg is stond niet op de kaart en ook niet dat hij ons hoog de bergen in voerde. En toen de weg ook nog besneeuwd en glad werd en de avond inviel, vroegen we ons af, of het wel zo’n goed idee was dit smalle pad te volgen. Maar het liep gelukkig goed af.
Onderweg zagen we opvallend veel en jonge prostitueés. Het mooie weer? Toenemende armoede? In elk geval schrijnend! Op diverse parkeerplekken zagen we ook een andere vorm van bijverdienste: mensen die langs de weg oude metalen verzamelden. Eén van hen vroeg ons, of hij de schoenen die hij in onze auto zag liggen, mocht hebben. Maar die waren niet voor hem bestemd en meegegeven. Maar of dit terecht is? Ons lachten de vleespotten van Kilyen al toe en dus gaven we hem ons droge brood.
We worden bij aankomst in Kilyén hartelijk begroet. De honden en katten leven ook nog allemaal en de kippen en eenden lopen allemaal los rond. De predikant komt ons ook begroeten en eet een hapje mee. De volgende ochtend na een ontbijt met vette worsten, gaan we naar het Prayhouse, waar we de dozen en koffers met kleding stallen. Na een kop koffie gaan we op bezoek bij mensen voor wie we wat hebben meegenomen of meegekregen. Allereerst de hoogbejaarde Sara Papp. Een verdrietig bezoek, want ze ligt op bed en is niet aanspreekbaar. Even later bij onze zigeunervrienden is de sfeer prima. De familie Mihaila is compleet, werkloos en maakt zich zorgen uit hun huis ( vier houten wanden met dak en lemen vloer) te worden gezet. Vader Attila hoopt op een baan in Nederland en zoekt nog onderdak. Hij leert Engels en kent al diverse dierennamen, dus dat schiet mooi op. Na nog een lekker bak koude koffie wacht ons een maaltijd in de pastorie.
Tijdens de maaltijd vragen we hoe het met de reis naar Emmen staat. Zij wilden hiervan afzien vanwege mijn ziekte, maar we geven aan dat onze gemeente meer leden heeft. Dan blijkt, dat ze de eerste week van september hopen te komen. Ze blijven maximaal tien dagen en nemen waarschijnlijk ook wat jongelui mee. Een bezoek aan onze dierentuin vinden ze ook wel erg mooi, maar is schier onbetaalbaar. Alvast gevraagd: overnachtingsadressen, mensen die kunnen en willen koken en betaalbare ideeën om te kunnen doen. En kunnen we ze als gemeente ook een geschenk aanbieden? Het duurt nog even, maar hulp en ideeën zijn welkom.
Na de maaltijd gaan we verder met de bezoekjes. Eerst naar Maria Papp die chronisch ziek is. Haar moeder, zus en werkloze zoon zijn ook thuis. Deze laatste wordt er op uitgestuurd wat te drinken te halen. De sfeer is goed en Maria komt zowaar van bed. Voor ons prettig dat er meerdere mensen zijn. Het komt door de taal niet tot een gesprek, maar zo zijn er wel meer stemmen. We gaan de hele middag zo door. Mede dankzij uw hulp (Emmen) konden we pakketjes maken met bijvoorbeeld kaas, koffie, een gericht kledingstuk, hyacint, snuisterijtje en een envelop. Zo maak je gemakkelijk vrienden.
Bij dominee Eggyed
In de pastorie is het opnieuw culinair genieten. Dominee Eggyed vertelt over een baby die hij pas geleden heeft gedoopt in de naburige stad. De moeder had het kind afgestaan, omdat ze er zelf niet voor kon zorgen. Hij mocht het dopen, want het kind hoorde bij zijn gemeente. Terwijl we met het dessert beginnen loopt er opeens iemand in de tuin van de pastorie. Als de predikant naar hem toegaat, vertelt zijn vrouw dat de man om eten vraagt. Hij is werkloos en zijn vrouw lijdt aan epilepsie. Verzadigd verlaten we de pastorie om ons gereed te maken voor de nacht. Of knaagde er nog wat . . .
Zondag hebben we geen haast. De kerkdienst begint om 11.00 uur. De kerk is tjokvol en velen moeten staan. Dit omdat het zangkoor optreedt en na afloop de jeugd een toneelstuk doet. De predikant ds. Eggyed preekt over 2 Cor 12: mijn genade is u genoeg. Een goede, rechtlijnige, rechtzinnige en bevindelijke prediking, maar voor wie het niet verstaat een lange zit. Het optreden van het zangkoor maakt veel goed. Ze mogen graag en kunnen goed zingen, zonder begeleiding en voor ons speciaal één lied in het Engels. Van het toneelstuk begrijpen we evenveel als van de preek, maar te horen aan de reacties, is hun optreden nogal humoristisch. Iedereen doet mee, van zigeunerkind tot predikantsdochter. Daarna is het tijd voor thee en koekjes en overhandigen we de kerkenraad het geldbedrag. Voor de meeste Roemenen toch zo’n twee jaarsalarissen. Als je werk hebt dan.
Het tuinproject
Rond half vijf die middag worden we verwacht bij de familie Fekete van het tuinproject. Hij laat ons zijn producten zien. Hij heeft nu twee kassen van 9 bij 12 meter. Eén kas is verwarmd en die hangt vol met mooie hangplanten en de koude kas is maar voor een kwart gevuld. Het ziet er professioneel uit. Tijdens het avondeten praten we met de predikant door over het tuinproject. Ze hebben van de buren nu mondelinge toestemming om hun afrit te gebruiken, zodat ook auto’s het tuincentrum kunnen bereiken. De samenwerking met kansarme langdurig werklozen (in de zomermaanden) loopt, maar Fekete had bij hen graag wat meer motivatie gezien. We hopen maar dat Fekete, naast een succesvol bedrijf, ook een sociaal beleid kan opzetten.
We horen die avond ook dat in Roemenië net als bij ons veel metaal- en koperdiefstallen plaatsvinden. Orsi hoopt dat de prijs van plastic flink duurder zal worden, want dan raken ze het zwerfvuil misschien ooit eens kwijt. We maken het niet laat en de volgende morgen nemen we in alle rust afscheid. Wij mogen/moeten u in Emmen allen bedanken en hartelijk groeten van de pastoriebewoners, maar ook van heel veel gemeenteleden. Bij deze!