In Kampen hebben ze snel ingespeeld op de actuele vluchtelingen situatie. Zondag 13 maart werd daar, in de Bazuinkerk, de eerste Oekraïense dienst gehouden. De organisatoren weten wel ongeveer hoe het moet. Ze zijn betrokken bij de wekelijkse internationale diensten die in dezelfde kerk worden gehouden. Ik sta op de chauffeurslijst om op zondagmiddag mensen van het AZC-Luttelgeest naar deze diensten te brengen. Iedereen die een rijbewijs heeft kan tegenwoordig zendingswerk doen. De internationale dienst begint om 16.00 uur, nu is het de bedoeling dat deze dienst wekelijks voorafgegaan wordt door de bijeenkomst voor Oekraïense vluchtelingen. Die samenkomst begint om half drie, dat is eigenlijk krap genoeg, maar de reguliere diensten van de Bazuinkerk moeten natuurlijk ook nog een plekje krijgen.
Luisteren
Vanmiddag ga ik op stap met Jacoline, een collega waar ik dagelijks mee samenwerk voor onze stichting ‘Ik was een vreemdeling’. We gaan eerst onze vriendin Olena en haar dochtertje ophalen. We kennen Olena al jaren. Ze is in een langdurige, pijnlijke en ingewikkelde asielprocedure verwikkeld. Op verschillende manieren proberen we haar, samen met anderen, een beetje te ondersteunen. Als we de straat inrijden waar ze tegenwoordig woont, hoeven we niet naar het nummer te zoeken. Aan de gevel wappert fier de blauw-gele Oekraïense vlag. We hebben nog even tijd voor we naar de kerk gaan. Ze is heel blij met de bloemen die we meegenomen hebben. Ze vertelt dat ze een week eerder bloemen van de buurvrouw heeft gekregen. ‘Ik kon niet praten, alleen samen huilen.’ Wat bijzonder. Je hoeft geen talenkennis te hebben om liefde te bewijzen. Olena wil nu wel praten, veel praten. Ze vertelt over haar oude moeder die geen geld en mogelijkheden heeft om te vluchten. Acht mensen zijn er gisteren in haar straat omgekomen. Ze vertelt over haar broer die zo kwaad is dat hij de Russen met zijn blote handen te lijf wil gaan. We luisteren en delen in haar verdriet.
Leren van lijden
Als we bij de kerk arriveren is het al druk. Wat een wonderlijke samenstelling. Bijna uitsluitend moeders en kinderen. Wat ook wonderlijk is, is dat de dienst geleid wordt door een evangelist die zelf ook bij deze vluchtelingenstroom hoort. En nog wonderlijker is zijn leeftijd, 91 jaar. Tijdens de dienst voel ik veel onderdrukt verdriet. En altijd is er die handicap van de taal. Gelukkig ontmoeten we een familie die al jarenlang in Nederland woont. De dochters spreken vloeiend Nederlands. De oudste wil wel voor ons vertalen. De voorganger ziet er nog vitaal uit. Hij is een echte evangelist. Met alleen de Bijbel in zijn handen predikt hij het Woord. Regelmatig legt hij de Bijbel op de lessenaar, zodat hij ook zijn handen kan gebruiken om het woord uit te beelden en kracht bij te zetten. Hij preekt over een gedeelte uit het Nieuwe en het Oude Testament. Eerst over 1 Petrus 4. ‘Geliefden, laat de hitte van de verdrukking onder u, die tot uw beproeving dient, u niet bevreemden, alsof u iets vreemds overkwam. Maar verblijd u naar de mate waarin u gemeenschap hebt aan het lijden van Christus, opdat u zich ook in de openbaring van Zijn heerlijkheid mag verblijden en verheugen’. Wonderlijk hoe sterk zo’n hoofdstuk spreekt in deze omgeving van lijdende mensen. ‘Petrus leert de kerk van die tijd hoe ze onder moeilijke omstandigheden moeten leven. Dit woord geldt ook voor ons. We moeten niet door angst overstelpt worden, maar we moeten opstaan en op God vertrouwen.’ Vervolgens neemt de voorganger ons mee naar Daniel 3, het hoofdstuk over de vrienden van Daniel in de brandende oven. ‘Welke lessen kunnen we hier uithalen? In de eerste plaats moesten ze een keuze maken voor God of voor de mensen. De vrienden zeiden, God is machtig ook als hij ons niet redt. Je mag een wonder van God verwachten maar wonderen worden niet vaak herhaald. God kan ook een wonder doen in Oekraïne, maar als het wonder niet komt, buig dan voor God, die alles in Zijn Hand heeft. De waarheid van God moet het middelpunt van ons leven zijn. Als we daarvoor moeten lijden, zullen we lijden en er sterker uit te voorschijn komen. De jongens in de oven waren vastgebonden, maar ze waren vrij, er kwam geen mens aan te pas. Ook in de verzoeking zorgt God voor ons.’ Het zingen van liederen is nog even improviseren. Er wordt maar door enkelen meegezongen. Ik vermoed dat de meeste kerkgangers tot de Oekraïens-orthodoxe kerk behoren of wellicht, als erfenis van de sovjet tijd, atheïst zijn.
Oorlogen
Als de dienst is afgelopen gaan we bloemen uitdelen. Inmiddels lopen de eerste en de tweede dienst al aardig door elkaar heen. We proberen ons te concentreren op de Oekraïense vrouwen. Maar de andere vluchtelingen vragen ook onze aandacht. Ik wordt geraakt door vier jongens uit Jemen. Een land dat ook al jaren door oorlog wordt geteisterd. Ze zitten naast elkaar in de hal. Een van hen spreekt goed Engels. Ik vraag naar de welstand van hun familie. ‘Hoe is het met hen?’ ‘They are still alive.’ Ze leven nog.
Bidden
We brengen Olena en haar dochtertje weer naar huis. Voor de deur blijven we nog een tijd in de auto zitten. Ze moet praten. En praten loopt uit op bidden. We bidden voor haar moeder, haar broer, voor Oekraïne, voor haarzelf en voor haar dochtertje. ‘Heere, zegen Olena en haar dochtertje en zegen Oekraïne.’
Krijn de Jong, Urk