Op een doordeweekse avond heb ik afgesproken met Gerwin in het Moeder-Kind-Huis Kien in Goutum. We zitten in het kantoor waar Gerwin veel tijd doorbrengt. Achterin staat de computer, voorin een grote tafel met daaraan genoeg plaats voor zeker tien personen. Achter die tafel zittend heb ik het zicht op een prikbord over de hele muur. Wat opvalt is een tiental geboortekaartjes. Daarover begint het gesprek met Gerwin. Minke is nog druk bezig.
Gerwin: ‘Het is echt niet zo logisch hoor, die geboortekaartjes. Enkele komen van onze collega’s. De vrouwen hier denken niet eens aan het sturen van een kaartje. Daarvoor heb je een netwerk nodig en dat is juist wat er niet is.’
We zitten meteen middenin de problematiek en de reden dat ‘Kien’ bestaat.
Zorg voor de wezen
Gerwin en Minke zijn getrouwd en kregen drie prachtige kinderen.
Zij zijn geraakt door de boodschap en opdracht uit de Bijbel om zorg te hebben voor de kwetsbaren, met name de wezen. Zij besluiten zich als pleeggezin aan te melden. Zo krijgen ze de zorg voor een mooi jongetje. Dan ontstaat het besef, door alles wat er rondom dit kind gebeurt, dat het zoveel anders had kunnen gaan. Dat als de ouders meer perspectief zouden hebben gehad - enige begeleiding en zorg - pleegzorg wellicht niet nodig zou zijn geweest. Maar hoe dan? Gerwin en Minke denken hierover na en beginnen plannen te maken. Ze krijgen hulp van de familie Kooistra in Damwoude, het Diaconaal Platform is een schakel om leningen te verkrijgen van een aantal kerkgenootschappen. Zo kan het voormalig kinderdagverblijf in Goutum worden verbouwd en geschikt gemaakt. Een prachtig pand dat precies de mogelijkheden biedt die voor hun plannen nodig zijn. De hele voorbereiding heeft natuurlijk wel even geduurd, maar op de website www.driestroomhuiskien.nl staat het in het kort:
Even voorstellen
Wij zijn Gerwin en Minke van Dam. Ons (pleeg) gezin bestaat uit zes personen; wij en onze vier tieners. Gerwin heeft een achtergrond als docent en coördinator binnen het Praktijkonderwijs. Minke is gedurende 14 jaar werkzaam geweest als orthopedagoog, eerst bij pleegzorg en daarna bij de raad voor de kinderbescherming.
Hoe het allemaal begon
Ons plan is ontstaan vanuit het verlangen om meer te betekenen voor ouders en kinderen. Ons hart zei ja, maar we stuitten op allerlei praktische problemen; ons huis, onze banen en daarmee onze beschikbaarheid. Na veel zoekwerk, ontdekten we dat het starten van een gezinshuis een mogelijkheid was. Daar zijn we ons in gaan verdiepen en van het een kwam het ander.
Driestroomhuis KIEN
Na een periode voorbereiden zijn we in april 2016 gestart met ons gezinshuis. We zijn gelieerd aan Stichting de Driestroom waardoor we aan alle voorwaarden en eisen in de zorg voldoen.
Driestroomhuis Kien
Het sociaal domein in Nederland is goed geregeld (helaas nooit goed genoeg!), maar goede kennis van alle steeds veranderende wet- en regelgeving is noodzakelijk. Daarom is het van groot belang dat ‘Kien’ onder de overkoepelende organisatie ‘Driestroom’ valt. Op www.driestroom.nl is veel meer te lezen over deze stichting. ‘Driestroom gelooft in onbeperkt meedoen. Op eigen niveau en in eigen tempo. Iedereen doet bij ons zoveel mogelijk mee in de maatschappij. Met wonen, met leren en met werken. Onze begeleiding en ondersteuning zijn dan ook gericht op ontwikkeling. We weten dat persoonlijke groei bijdraagt aan alledaags geluk. En dat is waar wij ons elke dag voor inzetten.’
Voor wie is Kien
Stichting Driestroom is gericht op allerlei kwetsbare groepen, maar Kien richt zich op de kwetsbare moeders. Die kwetsbaarheid kan ontstaat door de dingen die ze hebben meegemaakt in hun leven, de moeite die ze ervaren met nieuwe dingen leren of door hun persoonlijkheid. Bij het grootste deel van de bewoners ontbreekt een steunend netwerk.
De rol van Gerwin en Minke is die van opvoeder. De cliënten hebben in het algemeen de leeftijd van hun eigen kinderen en vaak ontstaat er ook met deze vrouwen en soms zelfs meisjes een dergelijke relatie. Ze leren hoe je met elkaar omgaat, hoe je verantwoordelijkheid neemt voor het welzijn van je kind, hoe je het kindje verzorgt.
Alles staat in het teken van het kind en het dragen van verantwoordelijkheid voor het welzijn van dat kind. De zorg is langdurend. Een verblijf van tien maanden is niet ongebruikelijk.
Al vijf jaar een veilige plek
De twee belangrijkste voorspellers van succes zijn een steunend netwerk en het vermogen om te leren (ook wel intelligentie). De behandeling is erop gericht om een liefdevolle en veilige opvoedomgeving voor het kind te realiseren. Dat doe je onder andere door een betrokken netwerk te creëren, zodat de jonge moeder, na afloop van het verblijf bij Kien, zelf (met behulp van het netwerk en ambulante hulp) in staat zal zijn om haar kind te verzorgen. Het is fijn als de omgeving en het netwerk medewerking aan het zorgplan verlenen.
Kien is gedurende maanden een veilige plek voor de jonge moeders, waar rust en stabiliteit is. Net als voor hun eigen kinderen zijn Gerwin en Minke 24/7 aanwezig en vervullen in die zin de rol van opvoeder. Anders dan de meisjes gewend zijn, wordt geleerd dat je ook zonder geschreeuw en geweld kunt communiceren. De eerste jaren deden Gerwin en Minke dat samen. Let wel: mét hun eigen kinderen. Het gezin bestaat uit zes personen, en de eerste jaren maakte ook een neef deel uit van het gezin. Ook de moeder van Gerwin heeft in het grote gebouw haar eigen appartement. Gezellig dichtbij maar wel een eigen plek. De oudste kinderen studeren of werken nu en alleen de jongste woont nog thuis.
Inmiddels zijn er acht plekken, dat wil zeggen: voor acht moeders met hun kindje is er ruimte voor de zorgbehandeling. Gelukkig kunnen tegenwoordig in de drukste periodes, zo rond etenstijd, woonondersteuners inspringen. Daarnaast staan er nu ook persoonlijke begeleiders op de loonlijst.
Professionaliteit
Als je zelf kinderen krijgt, is daar in het algemeen geen opleiding voor.
Maar voor de uitvoering van deze soort zorg is professionaliteit vereist. Zowel Gerwin als Minke zijn als ‘Jeugd- en gezinsprofessional’ opgenomen in de Stichting Kwaliteitsregister Jeugd (SKJ). De werkervaring die zij benoemen op de website is van groot belang geweest. Gerwin heeft als docent leren omgaan met jongeren, die net zo denken en doen als veel van de vrouwen, die nu bij Kien komen wonen. En samen met een collega-orthopedagoog van de Driestroom bespreekt Minke het zorgplan van de cliënten.
Omzien naar Kien
Inmiddels hebben zo’n vijftig vrouwen met hun kind een plekje bij Kien gehad. De zorg wordt beëindigd en er wordt een plek om te wonen gezocht voor het gezinnetje. Met steun van het aanwezige netwerk en als dat er niet voldoende is uit de kerkelijke gemeente in Leeuwarden wordt een huisje klaargemaakt. Ook hiervoor worden middelen ingezameld via de Stichting Omzien naar Kien: http://www.omziennaarkien.nl/
Een aantal voorbeelden van zaken die door de stichting via haar netwerk werden geregeld:
· Het gereed maken van een woning, waarbij de stichting de kosten voor materiaal en de uitvoering voor haar rekening heeft genomen.
· Het uitvoeren van een verhuizing waarbij de kosten van de uitvoering en de verhuiswagen door de stichting zijn vergoed.
· Het aanschaffen van benodigde inventaris via Marktplaats.
Afscheid
Als je zolang met elkaar hebt opgetrokken is het niet eenvoudig om elkaar los te laten. Toch is dat precies wat er gebeurt. De moeders moeten op eigen benen kunnen staan. Uiteraard blijven Gerwin en Minke betrokken en worden de vrouwen op afstand wel gevolgd. Vaak gaat het goed, maar helaas soms ook niet. Dat is verdrietig. Het is van groot belang dat er een omgeving is die helpend is, tijdens de behandeling bij Kien, maar ook zeker daarna.
Als je merkt dat het niet goed gaat is eigenlijk de cirkel rond en bedenk je wat eraan gedaan kan worden… Zo is Moeder-Kind-Huis Kien ontstaan.
Vervolghulp
Gerwin en Minke denken nu actief na over hoe vervolghulp er optimaal uit kan zien om zo de kans op ‘slagen’ (moeder en kind blijven samen en het is veilig) zo groot mogelijk te maken. Wie weet volgt er nog een initiatief.
Overigens: iedereen kan deel uitmaken van een ondersteunend netwerk. Het Friese begrip ‘Mienskip’ (gemeenschap) houdt in dat je omziet naar elkaar. Een goede buur is immers beter dan een verre vriend?
Nel Noppe, Leeuwarden