Een wonderlijke man met een wonderlijk verhaal. Kluizenaar Jozef. Eens een beroemd theaterman, en nu woont hij alweer tientallen jaren in een hutje onder een perenboom, ergens in de Betuwe. Je kunt hem daar opzoeken voor een geestelijk gesprek en voor gebed. Ik sprak hem een paar jaar geleden niet lang na Pasen. Maar volgens zijn agenda was het nog steeds Pasen. De Oosterse kerken vieren niet alleen het Paasfeest later dan wij, het duurt ook langer. Toen ik mijn verwondering daar over uitsprak antwoordde hij: ‘Pasen kan niet lang genoeg duren’. Mooie uitspraak. Jozef hoort bij de Grieks Orthodoxe kerk. Daar, en in de andere orthodoxe kerken, wordt Pasen veel intenser gevierd dan bij ons. Dat zal zeker ook te maken hebben met de lange vastentijd die eraan vooraf gaat, 40 en in sommige kerken 55 dagen. De laatste week voor Pasen, de Stille, of Heilige week, wordt weer voorafgegaan door de Lazaruszaterdag. Op die dag wordt de opstanding van Lazarus herdacht. De zondag na Pasen heet in de Oosterse kerk ‘Beloken Pasen’. Het paasfeest wordt dan afgesloten met de Thomaszondag. In de Oosterse kerk is Pasen het grote feest. Je hoort de roep: ‘de Heer is opgestaan’. De dood is overwonnen.
Zingen bij de graven
Wij hebben minder met rituelen. Wel hebben we nog steeds de neiging om voor Pasen alles extra schoon te maken. Een gewoonte die stamt van het Joodse Paasfeest. Meestal kopen we ook nieuwe kleren en eten eieren. Die eieren zie je ook bij de Joodse sedermaaltijd. Ze symboliseren nieuw leven. Vasten is bij ons onbekend, terwijl de lijdenstijd er eigenlijk toch wel toe noopt. Helaas gaan bij ons alle feestjes gewoon door. Jammer. Mijn pogingen om te vasten zijn ook dit jaar weer grotendeels mislukt. Hoe kunnen we Pasen meer gewicht geven? Hoe kunnen we de viering van dat geweldige Heilsfeit meer zichtbaar maken? Sinds enkele jaren gaan we op Paasmorgen met een groepje vrienden naar de begraafplaats. Daar willen we opstandingsliederen zingen, daar willen we belijden dat Christus ‘de Eersteling is geworden van hen die ontslapen zijn’. Ik ben er wat vroeger heengegaan om eerst het graf van onze zoon te bezoeken. Heb een bosje witte tulpen neergelegd. Inmiddels heb ik begrepen dat ‘tijd heelt de wonden’ niet altijd werkt. Vijf jaar geleden voelt als gisteren. Ik probeer in m’n eentje een lied te zingen, het lukt niet. Ik spreek wat woorden die op een gebed lijken. Ik moet weer gaan. Om acht uur komen de vrienden. We gaan zingen. ‘Christus onze Heer verrees, halleluja’. Allemaal hebben we hier geliefden liggen. Wachtend op de dag van de opstanding. Het is Goede Vrijdag geweest en Pasen. ‘Nu jaagt de dood geen angst meer aan, want alles, alles is voldaan’.
Zingen op straat
We kunnen niet te lang blijven. Over een half uur begint de buurtzang. Met een man of veertig zingen we paasliederen op straat. In de coronatijd zijn we er mee begonnen. We mochten niet meer naar de kerk, nou dan zingen we op straat. Elke zondagavond stonden we er. Maar met Pasen zing je natuurlijk vroeg in de morgen. ‘Daar juicht een toon, daar klinkt een stem, die klinkt door gans Jeruzalem’. En nu door Urk: ‘een heerlijk morgenlicht breekt aan de Zoon van God is opgestaan’. ‘Christus onze Heer verrees, Halleluja, Heil’ge dag na angst en vrees, Halleluja. We lezen een tekst uit de bijbel en zingen. We moeten ook bidden, het is niet mogelijk het niet te doen. Bidden voor de mensen in de loopgraven, bidden voor de mensen tussen de puinhopen. ‘Ontferm U Heer, toon Uw kracht’.
Met z’n tweeën gebruiken we het paasontbijt. Altijd feestelijk. Straks begint de kerk. Daar is het dubbel feest. Paasfeest en belijdenisfeest. Ik was op tijd weggegaan, maar vind alleen nog met behulp van de koster een plekje. Er is ook volwassendoop. Dopen op Pasen, dat gaat terug naar de vroege kerk. Alleen gebeurde het toen wat vroeger, in de paasnacht. De dopelingen kregen witte kleren aan die ze een week lang bleven dragen. Zestien mensen doen vandaag belijdenis en bij een van hen volgt de doop. De preek gaat over de essentie van het geloof. De drievoudige vraag van Jezus aan Petrus: Heb je me lief? Zestien keer horen we ‘ja’. Aangrijpend. Je legt zelf ook weer belijdenis af. Terug naar die eerste liefde.
Ramadan
‘s Avonds verzamelen we weer met een kleine groep. Nu op het kantoor van een visbedrijf. Er zijn hoofdzakelijk vrouwen. Altijd zijn er meer vrouwen dan mannen. Ook op Golgotha waren de vrouwen duidelijker zichtbaar. We komen samen voor het 30-dagengebed. Ook de moslims vieren feest: ramadan. Ze zoeken in die tijd intensiever naar hun Schepper. Over heel de wereld zijn er in deze periode gebedsgroepen van christenen actief die voor hen bidden. Bidden dat ze Christus mogen ontdekken. Een gebedsgids leidt ons in dertig dagen door tal van islamitisch landen. Vandaag bidden we voor Ethiopië. Een land dat in de Bijbel veel voorkomt. Denk aan de koningin van Seba en aan de Kamerling. De helft van de Ethiopische bevolking is christen, de helft moslim. De Ethiopisch Orthodoxe kerk is een van de oudste christelijke kerken. Er zijn heel veel mensen uit Ethiopië en Eritrea naar ons land gekomen. Ze leven ook in onze gemeenschap. Dagelijks trekken we met ze op. De meesten zijn lid van de Eritrees Orthodoxe kerk. Ze vieren het Paasfeest dus een week later. Geeft niet. Pasen kan niet lang genoeg duren.
Krijn de Jong, Urk