Deze recensie is iets anders van opzet dan gebruikelijk. Het wil ingaan
op de inhoud van ?het kleine boekske? dat het licht zag; maar vooral
ook een hommage zijn aan onze fameuze co-lumnist van het Kerkblad voor
het Noorden. Waarom? Omdat het boekje alleen begrepen - beter: gevoeld
- kan worden wanneer je de scribent ietwat kent. Vandaar de titel:
Douwe.Bij mijn gaan door het steedse Assen, kom ik met een bepaalde regelmaat Douwe Janssen tegen. Al jaren winkelier in hart en nier, in voor mijn gevoel zoiets stoffigs als naaimachines en aanverwante negotie. De toonbank is als een Amsterdams venster, van waaruit vroeger rondborstig de vrouwen hingen, om de alledaagse dingen van de straat te delen en die van al of niet smeu?g commentaar te voorzien. In het reparatiehok achter - waar ook nog regelmatig Janssen sr. te ontwaren valt - staan naaimachines in slagorde met open buiken om hersteld te worden.
Mijmeringen
Die ruimte is koffiezaal en binnenkamer tevens; mogelijk bij tijden voor familie en vreemden een biechtstoel. Daar ontspruiten voor Douwe de mijmeringen over geloof en leven, die zijn neerslag vinden, met aarzelende pen geschreven, in columns. Mijmeringen overigens die hun oorsprong hebben in het aanschouwen en proberen te doorgronden van God, mensen en din-gen. Dat valt Douwe niet mee. Gods ondoorgrondelijke wegen zijn te groots om met ??n pen-nenstreek te beschrijven. Zijn schepping te majestueus om met ??n Woord af te doen. Dat kan God alleen. Ook de mens is een te raadselachtig wezen om in ??n shot te vangen. En toch doet Douwe daar telkens weer een dappere poging toe. Die enkele zin, die enkele opmerking, dat ene voorval, dat ene opgeprikte briefje met een noodkreet, zo op te pakken, dat toch even het hele bestaan van God en mens oplicht en je met een getroost gevoel of een glimp van een glimlach doormijmert en er iets van een ?amen? klinkt, als was het een preek.
Navel
Om met de deur in huis te vallen. God houdt van u! Hoe weet ik dat? Ik heb een navel. Nu zult u mij, zo kort door de bocht de liefde Gods verklarend, in de rede willen vallen met een lang betoog over Gods welbehagen, Gods liefde in Christus en hoe diep die voor mij is opge-diept. Wel, zo gaat het dus niet bij Douwe. Die krijgt een mailtje binnen van een vriend, waar-in die beschrijft op eigen wijze hoe God de wereld en mens geschapen heeft en, zo schrijft die vriend: ?Zo stond de mens voor God. Toen zei God: ?Ik houd van jou! Ook van jou! En van jou houd Ik ook.?En terwijl Hij dat zei, prikte Hij met Zijn vinger in de buik van de mensen. Daardoor ontstond er een klein kuiltje, de navel.? Kijk zo?n zin dobbert dan enige dagen bij Douwe in gedachten, totdat het hem bij het zwembad en onder de douche opeens op het net-vlies komt: ?Inderdaad, alle mensen hebben een navel. Sommige diep weggezakt. Alsof het lang geleden was dat God Zijn liefdeverklaring had afgegeven. Wie weet, waren ze het zelf ook vergeten, of hadden ze er nooit van gehoord. Maar...aangetikt. God houdt van mij. Ook van u. En van jou! Ik van Hem. En jij??- pag. 11/12.
Kortom: bij Douwe moet je kijken. Kijken naar jezelf; de ander en vooral: kijken naar Boven! Mooi dat hij verder komt dan zijn winkel. Tijdens vakanties in andere landen en culturen, wordt zijn oog en hart van zien niet verzadigd, zoals Prediker zegt. Met vrouwlief Aly naar een kathedraal of eenvoudige kapel. Zij struint onder de hoge bogen door, maar Douwes ogen vallen op een nietig papiertje op een prikbord met een bede aan God van een kleine jongen of een wanhopige moeder. De moraal van het verhaal - voor zover hij moraliseren wil - is dan: ?De zorg van een kleine jongen. Het verdriet van de moeder. Hem mag je alles vertellen. En schrijven? Ik denk het wel!?- pag. 95.
Luisteraar
Douwe is niet alleen een kijker door wie je uitgenodigd wordt om even mee te kijken, maar ook een luisteraar. Ontwaar ik zijn toch wat wilde grijze haardos onder het gehoor - dat ge-beurt soms - dan krijg ik altijd de kriebel. Want ik weet: Douwe luistert, jawel, maar wel tus-sen de regels door. Zeker, met welwillendheid en als zondaar, maar toch wel zo dat mijn preek bij hem een heel ander verhaal kan worden of oplevert. Hij plakt er een mens tegen aan die hij kent. Die broeder, van wie hij weet dat het een rekenmeester eerste klas is, zodat hij zelfs tijdens de preek nog zit te tellen. ?Zoveel ouderlingen in het bankje, die zouden zoveel bezoeken...maal zoveel uur =.... De kinderen wisten al wat ze op de grafsteen moesten zetten: Hier ligt Pa. Hij is uitgeteld! De dominee balde de preek in ??n zin samen: ?Mijn genade is u genoeg. Amen.? Dat was voor die broeder de ommekeer. Terwijl zijn vrouw nog bleef fulmi-neren over hier te kort en daar te breed; zei hij: ?Niet dat ik alles van de preek meegekregen heb, maar...laten ze maar op mijn grafsteen zetten: Mijn genade is genoeg.? ? pag. 71.
Zo grasduin ik wat door zijn bundel en laat de woorden als kleine pentekeningen op mij af-komen. Lees ze; beter, probeer de verhalen te proeven, te voelen. Dat laatste gaat eigenlijk vanzelf; omdat Douwe schrijft met gevoel. Hij laat dichtbij zichzelf komen. De teerheid en zeerheid van eigen leven kiert er soms doorheen; en voor wie weet van hem, nog wel meer dan dat. De tranen die hij bij anderen ziet, kent hijzelf. Tranen van verdriet, maar ook tranen van ontroering en vreugde. Bij alle schrijfsels ligt er wat melancholieks over; maar toch ook altijd wel weer de glorie van God, die oprijst als de zon in een morgen met mist. Kortom: een bundel columns die een kijkje geven in de keuken, in zijn hart. Een bundel om cadeau te doen.
Assen
Stoffer Otten
Douwe Janssen, Hij weet ervan, 109 pag., Prijs ? 14,95, Uitgave: Scoutboek.nl. Verkrijgbaar in de boekhandel of modern te bestellen bij Scoutboek.nl of via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.