Ruim een op de vijftien jongeren gokt weleens online, zo blijkt uit een onderzoek van het Trimbos-instituut. Iedere vier jaar wordt er een onderzoek gedaan onder scholieren van tien tot zestien jaar naar middelengebruik, digitaal gedrag en mentale gezondheid. Het gaat dus om kinderen die in groep zeven op de bassischool zitten, tot en met jongeren die ongeveer in klas vijf op het voortgezet onderwijs zitten.
Een aantal andere conclusies van dit onderzoek op een rij: het aantal jongeren dat rookt neemt sinds 2017 niet meer af. Tegelijk blijkt uit dit onderzoek dat het aantal jongeren dat is gaan vapen toeneemt en inmiddels hoger is dan het aantal jongeren die op een traditionele manier roken. Bij vapen wordt gebruik gemaakt van een e-sigaret of elektronische sigaret. Dat is een elektronisch toestel dat roken simuleert. Van de kinderen die nog op de bassischool zitten heeft acht procent weleens gevapet. Dat is een stijging ten opzichte van het laatste onderzoek in 2019 toen bleek het nog om drie procent van de kinderen te gaan.
Er zijn ook lichtpuntjes te noemen. Het aantal jongeren dat alcohol drinkt daalt en ook gebruiken jongeren steeds minder lachgas. Daar heeft het verbod op de verkoop en het bezit van lachgas mogelijk een rol in. Ook wordt er op dit punt meer voorlichting gegeven over de risico’s zoals verlammingsverschijnselen, waar jongeren van terugschrikken.
Het is onthutsend om te zien dat bedrijven een verdienmodel hebben gemaakt van het toebrengen van gezondheidsschade bij jongeren. En dat er ook telkens weer nieuwe manieren worden bedacht om dat te doen. Zo is er op het gebied van roken in de afgelopen tientallen jaren veel veranderd. Waar het vroeger gebruikelijk was om de sigaretten op een verjaardag op tafel te zetten, mogen ze tegenwoordig niet zichtbaar meer zijn in supermarkten en andere winkels. Het gebruik ervan wordt ontmoedigd door reclames, teksten op het pakje en door de prijs steeds verder te laten stijgen.
Het is belangrijk om jongeren voorlichting te geven. Dat kan op de scholen, maar ook in de kerken. Bij de belijdenis dat God de Schepper is hoort ook het gesprek hoe de mens met de schepping van God omgaat. Daarnaast geldt: goed voorbeeld doet goed volgen. Hoe minder er gerookt wordt in de omgeving, hoe minder kinderen en jongeren geneigd zijn om dit zelf ook te gaan doen. En omgekeerd zal het ook gelden. Wie opgroeit in een omgeving waar veel gerookt wordt, zal sneller mee gaan doen.
Tegelijk laten deze onderzoeken ook zien hoe moeilijk het is om dit soort dingen uit onze samenleving te bannen. Steeds komt er weer wat nieuws en worden jongeren (opnieuw) verleid om met een verslaving te beginnen. Daarbij kan het helpen om hier niet alleen maatschappelijk, pedagogisch en economisch naar te kijken, maar om het ook theologisch te duiden. Want de Bijbel laat ons zien dat wij iets doorgeven aan onze kinderen, namelijk de neiging om het verkeerde te kiezen. En van die neiging wordt gretig gebruikgemaakt door bedrijven. Daarom is er meer nodig dan voorlichting, maar die verkeerde neiging moet uit ons leven en uit deze wereld worden weggehaald. Dat gebeurt als Jezus terugkomt. Daarom ook naar aanleiding van dit onderzoek: Maranatha.
Albert-Jan Dorst, Surhuisterveen