Ik sta op tafel in een (nog) gloeiende pan, samen met de andere aardappels. Naast ons staat een pan die nog net zo gloeit als wij, waar de bloemkool in zit. Ook het vlees staat op tafel. Om ons heen is de tafel gedekt voor vier personen. Ik zie dat moeder en zoon al zitten, maar waar de rest blijft is niet duidelijk. Moeder stelt voor om maar vast te beginnen. Ze zijn even stil en beginnen vervolgens de aardappelen rondom mij op te scheppen. Ook uit de andere pannen wordt opgeschept. Nu het deksel van de pan is begin ik het een beetje koud te krijgen. Ik hoor moeder en zoon praten over de voetbaltraining waar de zoon zo naartoe moet. Hij moet daarom snel eten en verbrandt zijn tong bijna aan zijn eten. Daar gaat de deur open en komt vader binnen. Hij had het druk op zijn werk en is daarom iets te laat voor het eten, maar begrijpt wel dat ze al begonnen zijn. Hij komt erbij zitten, is ook even stil en schept ook om mij heen. Ondertussen gaat zoon snel zijn tas pakken, want anders is hij te laat op trainen. Daar zitten vader en moeder samen aan tafel. Ik krijg het inmiddels steeds kouder. Als ook vader en moeder hun eten op hebben word ik op het aanrecht gezet. De Bijbelteksten die ik vroeger nog weleens hoorde, hoor ik vandaag weer niet.
Dan komt dochter binnen. Zij had tot zes uur muziekles en is daarom wat later. Ze haalt me uit de pan en zet me in de magnetron, ik word weer warm. Dan word ik op een bord gelegd en meegenomen naar de televisie. Ik herken nog net de tune van haar favoriete tv-programma en dan verdwijn ook ik in haar mond.
Vroeger aten alle gezinnen om zes uur. Hoe kan het dat de aardappelen nu opgewarmd moeten worden en gezinsleden niet meer gezamenlijk eten? En hoe komt het dat de maaltijden niet meer gebruikt worden om de dag door te spreken en dichter bij elkaar te komen als gezin? Hier is een aantal redenen voor aan te dragen.
Het ontbijt
Allereerst is het belangrijk om aan te geven dat de maatschappij de afgelopen jaren erg veranderd is.
Steeds meer ouders werken allebei. Hierdoor begint de drukte ’s ochtends al vroeg. Ouders maken zich klaar om naar het werk te gaan en tegelijkertijd moeten de kinderen klaar gemaakt worden voor school. Wat is het dan handig om je kind even snel met een broodje voor de tv te zetten, zodat je zelf snel nog even je tanden kunt poetsen. Het gezamenlijk ontbijten is in veel gezinnen alleen nog bestemd voor het weekend. Op de andere dagen vindt er ’s ochtends een race tegen de klok plaats.
De lunch
Ook de middagmaaltijd is in veel gezinnen geen gezamenlijke maaltijd meer. Doordat in veel gezinnen beide ouders werken, zijn er ook steeds meer kinderen die op school overblijven en daar hun lunch opeten. Maar ook in gezinnen waar maar één ouder werkt, is vaak niet het hele gezin compleet tussen de middag. De werkende ouder werkt vaak niet meer in hetzelfde dorp of stad, waardoor hij of zij ook op het werk eet.
Het avondeten
‘Maar ’s avonds hebben we aan tafel wel ons gezinsmoment hoor!’ Dat is een vaak gehoorde opmerking door ouders. Maar is dat werkelijk zo?
Van kinderen wordt verwacht dat zij aan allerlei sociale activiteiten deelnemen. Een kind dat geen sport beoefent en geen muziekinstrument bespeelt hoort er niet bij. En ook als ouders wil je je kinderen de mogelijkheid niet onthouden om zich ook op sportief en muzikaal gebied te ontwikkelen. Dan zijn er ook nog de catechisaties en clubs waar kinderen aan deel moeten nemen. Maar niet alleen de kinderen, ook de ouders vliegen van hot naar her; kerkenwerk, sporten, schoolbesturen, oudergesprekken, vergaderingen. Een volwassene die het niet druk heeft wordt tegenwoordig algauw bestempeld als lui.
Al deze activiteiten vinden vaak aan het einde van de middag en ’s avonds plaats, waardoor de tijd die voor de maaltijd ingepland staat, steeds kleiner wordt. De gezamenlijke maaltijd komt al helemaal in gevaar, doordat iedereen op een ander tijdstip moet eten, om toch aan alle verplichtingen te kunnen voldoen.
Sfeer aan tafel
De maaltijden worden tegenwoordig niet alleen steeds korter. Ook de sfeer tijdens de maaltijden verandert. Kinderen zien allebei of één van hun ouders alleen tijdens de maaltijden. Zij vragen dus juist tijdens de maaltijd veel aandacht van de ouders. Wanneer zij deze niet op een positieve manier krijgen (door ze te betrekken in de gesprekken aan tafel) zullen zij dit op een negatieve manier vragen. Voor ouders die een hele dag gewerkt hebben kan dit erg vervelend zijn.
Geloof aan tafel
En waar is de geloofsopvoeding in dit alles? Lezen we nog uit de Bijbel aan tafel? Bidden we nog met elkaar? Vaak is hier geen tijd meer voor, of zijn alle kinderen al gevlogen voordat er gezamenlijk uit de Bijbel gelezen is. Ik weet nog dat wij vroeger, als we eerder van tafel moesten, zelf een stukje uit de Bijbel moesten lezen. Wat heb ik toen vaak psalm 117 en psalm 134 gelezen. Dat waren toch wel de ideale psalmen als ik snel moest. Echt veel heb ik daar niet van onthouden en twee tellen later was ik alweer vergeten wat ik gelezen had.
Nu is dit verhaal wel erg negatief geschetst, maar toch geloof ik dat iedereen er wel een aantal aspecten uit herkent. En waarschijnlijk zijn we het er ook allemaal over eens dat dit niet de goede manier is om met de maaltijden om te gaan. Hoe we dit dan aan moeten pakken? Daarover volgende week meer…
Dokkum
Teda Sietsma – Sijtsma
(Teda is werkzaam als woonbegeleider bij Eleos te Kollumerzwaag en daarnaast deeltijd student orthopedagogiek te Utrecht)