De laatste jaren is ‘marktwerking’ de oplossing van alle problemen geworden. Althans volgens de laatste kabinetten. Zo ook in de gezondheidszorg; ook daar moet de marktwerking de haarlemmerolie voor alle kwalen zijn. Toch vrees ik dat wat er achter een bureau allemaal fantastisch uitziet, in de praktijk nog wel eens tegen kan gaan vallen. Patiënten zitten volgens mij helemaal niet te wachten op de keus tussen allerlei verschillende huisartsen. Zo van ‘voor m’n oorpijn ga ik naar huisarts A en voor de evenwichtsstoornis naar huisarts B’. Dat zou trouwens ook niet erg handig zijn, als je ervan uitgaat dat veel kwalen elkaar kunnen beïnvloeden en dat verschillende soorten medicijnen elkaars (bij)werking kunnen versterken of ongedaan maken. Als we maar even vergeten hoe belangrijk het is, dat er één persoon is die alle zorg coördineert.
Ook de gedachte dat patiënten uit financieel oogpunt wel zullen kiezen voor de goedkoopste arts is m.i. strijdig met de realiteit. Ik zie overigens de acties van elkaar beconcurrerende huisartsen al voor me: bij elk consult gratis zegeltjes; twee behandelingen halen, één betalen.
De realiteit is dat veel mensen, al dan niet terecht, denken dat de duurdere arts ook de betere arts zal zijn en dat ze graag behandeld worden met de nieuwste (en dus de duurste) apparatuur. Want nieuwer en duurder klinkt immers als beter en als het om onze eigen gezondheid gaat mag het wel wat kosten.
Daarbij valt ook te voorspellen dat bij marktwerking in de huisartsenzorg het aantal onnodige verrichtingen omhoog zal schieten met als enig resultaat dat we allemaal weer duurder uit zullen zijn. Ook in de ziekenhuizen is dat, na invoering van de marktwerking, gebeurd en er is geen enkele reden om te veronderstellen dat de eerstelijnszorg hierop een uitzondering zal vormen.
Over marktwerking gesproken. Wist u dat ook de kerk hierbij nog oude papieren heeft? In mijn jeugd heb ik het namelijk wel meegemaakt: een predikant die na de dienst als traktement de collecteopbrengst meekreeg. ‘k Heb er nog nooit zo bij stilgestaan, maar de kerk was hierin de tijd toch wel behoorlijk vooruit. De kerk als trendsetter, wie had dat gedacht. Wij hadden al marktwerking nog voor het woord bestond.
Die voorganger had er in zo’n situatie namelijk baat bij, dat er veel mensen naar de dienst kwamen, die allemaal ook nog eens bereid waren flink te doneren voor het gebodene. Denk maar aan die oude grap van de predikant die, na de kansel beklommen te hebben, de gemeente meedeelt: “Broeders en zusters, ik heb vandaag drie preken bij me. De eerste duurt 50 minuten en kost 50 euro, de tweede duurt 30 minuten en kost 150 euro en de derde duurt 5 minuten en kost 500 euro. Ik stel voor dat we nu eerst gaan collecteren.”
Ja, wat zou er allemaal veranderen als we in de kerk ook marktwerking zouden hebben. Ik vermoed dat er waarschijnlijk meer betaald zal gaan worden voor predikanten die aansprekend kunnen preken en daarmee volle zalen trekken. Ik heb daarbij ook het vermoeden dat een groot aantal predikanten wat korter zal gaan preken en wat meer audiovisueel zal werken. Dat alles uiteraard om de klanten tevreden te houden. En natuurlijk zal er veel geshopt gaan worden bij gemeenten en voorgangers die in de smaak vallen bij de massa.
Hoe staat het ook alweer in 1 Timoteüs 4: 3 ‘Want er komt een tijd dat de mensen de heilzame leer niet meer verdragen, maar leraren om zich heen verzamelen die aan hun verlangens tegemoet komen en hun naar de mond praten.’
Hoogeveen
Jan van Amerongen