Want, indien hun verwerping de verzoening der wereld is, wat zal hun aanneming anders we-zen dan leven uit de doden? Romeinen 11:15
Wat bedoelt Paulus in Romeinen 11:15 met: hun verwerping en hun aanneming? Dat lijkt duidelijk te zijn in de NBV die deze tekst als volgt heeft vertaald: Als God de wereld met zich heeft verzoend toen hij hen verwierp, wat zal hij dan, wanneer hij hen opnieuw aanvaardt, anders teweegbrengen dan hun opstanding uit de dood? In diezelfde lijn vertalen de Groot Nieuws Bijbel en de Friese vertaling. Volgens deze vertalingen zegt Paulus dat de wereld verzoening ontving toen God de Joden verwierp. Maar als God hen weer aanneemt, zal dat leven uit de doden zijn.
Helpt Het Boek ons om de bedoeling van Paulus beter te begrijpen? Het geeft geen vertaling, maar een uitvoerige weergave van deze moeilijke tekst. In deze weergave staat dat God zich van hen afkeerde. Om het vervolg weer te geven met: nog geweldiger is het als de Joden tot Christus komen. Kort gezegd: de verwerping is dat God de Joden verwerpt en de aanneming is dat de Joden Christus aannemen.
Deze weergave is slechts ogenschijnlijk duidelijk, want de tekst van Paulus geeft geen aanleiding om bij de verwerping en de aanneming aan een daad van verschillende personen te denken. Óf God doet beide, óf de Joden doen dat. Bij een letterlijke vertaling blijft dat open.
Op de dogmatische vragen die de keus voor verwerping en aanneming door God of door de Joden kunnen oproepen, ga ik niet in. Ik probeer de bedoeling van Paulus te begrijpen.
De NBV heeft in de vertaling gekozen voor verwerping en aanvaarding door God en daarmee al een uitleg gegeven.
In de Studiebijbel in perspectief, een handboek bij de NBV, wordt gewezen op de relatie tussen dit vers en vers 12. Daar staat: Betekent nu hun val rijkdom voor de wereld en hun tekort rijkdom voor de heidenen, hoeveel te meer hun volheid! (NBG) Vanuit die relatie wordt voor 15a gewezen op de vertaling zoals die in NBG vertaling staat. Vervolgens wordt bij 15b vermeld dat sommigen bij de opstanding uit de dood - leven uit de doden in de NBG - denken aan de opstanding op de jongste dag, als alle Joden zich bekeerd hebben.
Anderen denken bij (12 en) 15b aan een grote, wereldwijde bekeringsgolf tot de Heer. Volgens mij gaat het in deze teksten echter niet over een massale bekering van de Joden of over een wereldwijde bekeringsgolf.
Paulus worstelt met de werkelijkheid dat in zijn dagen slechts een klein deel van de Joden in Christus gelooft, terwijl veel niet-Joden Jezus wel als de Christus hebben aangenomen. Bij alle verdriet over het ongeloof van de meeste Joden, ziet Paulus als positief punt dat daardoor het evangelie tot de niet-Joden kwam. Hij noemt dat de rijkdom voor de heidenen. Maar het heil blijft niet beperkt tot de volheid van de heidenen. Er zal ook behoud zijn voor de volheid van Israël (12). Wat een rijkdom aan genade! In dat verband staat vers 15.
Bij alle overeenkomst tussen de verzen 12 en 15 kan niet worden gezegd dat vers 15 met andere woorden een herhaling is van vers 12. Vers 15 geeft de conclusie uit vers 14 waarin Paulus zegt dat hij graag Joden jaloers wil maken om enigen van hen te behouden. Hun behoud kan leven uit de doden worden genoemd, een geestelijke opwekking. Die opwekking geschiedt als zij Christus aannemen; Christus die zij eerder hadden verworpen.
Daarom kan de bedoeling van Paulus zo worden weergegeven: als hun verwerping van Christus de verzoening der wereld is, wat zal hun aanneming van Christus anders wezen dan leven uit de doden?
Deze uitleg kwam ik op het spoor door de kanttekeningen in de Statenvertaling bij deze tekst. Daarin staat dat Paulus met hun verwerping de verwerping van het evangelie bedoelt. Daarmee wordt bedoeld: het evangelie van Jezus Christus. Bij de aanneming wordt aangetekend dat daarmee de bekering van de Joden tot Christus wordt bedoeld. Prof. dr. B. J. Oosterhoff gaf dezelfde verklaring.
Deze uitleg gaat er dus van uit dat het in vers 15 niet gaat over de verwerping en aanneming van de Joden door God. Paulus heeft het over de verwerping en aanneming van Christus door de Joden.
Deze lezing van de tekst sluit niet alleen aan bij vers 14, maar ook bij de verzen 11 en 12. Daar staat dat de Joden struikelden en vielen. Zelfs dat heeft een plaats in Gods plan. Ze hóefden niet te struikelen en te vallen, maar door hun val kwam wel het heil tot de heidenen.
Andere vertalingen vertalen het woord dat in de NBG vertaling met ‘val’ is weergegeven, met: misstap of overtreding. Die vertaalkeus is beter. Hun overtreding werkte eraan mee dat het evangelie tot de hele wereld kwam.
Dat betekent rijkdom voor de wereld (12). Het is verzoening voor de wereld (15). Die verzoening vloeit voort uit hun verwerping van het evangelie van Christus. Maar dat betekent niet hun verwerping door God.
Er is voor de Joden leven uit de doden, namelijk als zij Christus aannemen. Een volheid van Joden doet dat, net zoals een volheid van niet-Joden.
Amersfoort
D. Visser