Je denkt al weer na over het komend seizoen: wat gaan we doen? En vooral: waarmee gaan we het doen? Misschien is het tijd voor nieuw materiaal of een nieuwe methode. Het gezegde luidt: Verandering van spijs, doet eten. Mogelijk dat sommige boeken of methoden die ik hieronder noem je daarbij kunnen helpen.
Jetze Baas was meester op school, directeur zelfs en heeft veel lezingen gehouden over christelijk onderwijs en christelijke opvoeding. Hij schreef een prachtig leerboek speciaal voor kinderen in de leeftijd van 9 tot 13 jaar, met als titel ‘Je groeit in geloof’. In die leeftijd hebben kinderen veel vragen en denken door. Een stuk kinderlijk aanvaarden wijkt voor een kritischer houding. Goed om dan hen gedachten aan te reiken die kunnen helpen om antwoorden te vinden op hun vragen. Jetze Baas maakt er een pittige zoektocht van. De kinderen moeten actief aan de slag met lezen, opzoeken in de Bijbel, doorpraten over en toepassen. Het gaat over de vraag wie ben jij? Ziet God alles? Hoe kun je vergeven? Wie is bang? Het gebed komt ter sprake en het volgen van Jezus. Het boek is bedoeld om door je kind zelf te gebruiken. Maar naar mijn idee kan het ook prima gebruikt worden als lesstof voor de catechese aan de jongste groep.
Catechese
De methode Follow Up blijkt populair. Het bestaat in totaal uit 32 korte deeltjes die je per leeftijdscategorie kunt gebruiken. Het is de bedoeling dat je één deeltje - een module genoemd - met vijf à zes lessen in ongeveer datzelfde aantal catechese-uren doorneemt. Dat bleek en blijkt lang niet altijd haalbaar. Er waren te veel deeltjes en te veel lessen. De redactie en de uitgever hebben zich de kritiek uit het veld aangetrokken en radicaal het roer omgegooid. Follow Up is nu een uitgave geworden in twee dikke delen. In boek 1 tref je vier blokken aan: De Bijbel, God de Vader, Jezus, Gods Zoon en De Heilige Geest. De inhoud is verdiept, de opdrachten concreter en speelser en de lay-out is verfrist. Deel 2 is een lees- en werkboek geworden voor belijdeniscatechese. Een prima en aansprekende handleiding voor predikant en catecheet om mee te werken. Mooi is dat er nu ook een Follow Up in twee delen is voor de catechese aan kinderen van 10 tot 12 jaar met als titel ‘He Lives’. Verschillende bijbelse personen komen ter sprake met als doel dat het kind zich aan hen spiegelt. Elk voordeel heeft zijn nadeel: waren het eerder kleine handige en relatief goedkope deeltjes, nu zijn het toch wel dikkere, maar ook duurdere boeken geworden. Geen gespreide investering meer, maar in één klap de kosten, maar naar ik hoop ook de baat van goed en gewogen materiaal.
Jeugdwerk
Steeds vaker worden catechese en jeugdwerk op elkaar afgestemd. Soms zelfs naast elkaar en gelijktijdig gegeven op één avond met verschillende onderdelen. Daarbij is vaak ook ruimte om samen te eten of te ontspannen. Het voordeel is dat het werken met de jongeren meer teamwerk wordt en meer interactie geeft tussen leiding en jeugd en met hen die meewerken met de maaltijden. Jongeren vinden zo’n setting plezieriger dan sec in een lokaaltje te komen voor een uurtje ‘kattebak’. Het geeft meer schwung. Voeg daar ook nog eens zoiets aan toe als een ‘jeugdhonk’ met hangplek en sport en spelmogelijkheden en het kan allemaal beter werken. Youth for Christ heeft heel wat materiaal voor jeugdwerk in alle leeftijdscategorieën en het wordt gekend in de kerken als Rock Solid of Alpha-cursus en Waarom Jezus? Nu is onder redactie van Corjan Matsinger, Reinier Sonneveld en Marian Timmermans een nieuwe serie opgestart: Denkstof Studies.
Denkstof Studies bevat 15 uitgewerkte programma’s geschikt voor jongerengroepen, studentenkringen en groeigroepen. De eigentijdse thema’s prikkelen tot nadenken en dagen uit tot een gesprek van hart tot hart. Het levert gespreksstof op voor rand- en buitenkerkelijke jongeren en stimuleert kerkelijke jongeren in hun geloofsgroei. Denkstof Studies sluit aan op Denkstof van de Evangelische Omroep, 15 overdenkingen door jonge topsprekers in de vorm van korte video’s. Een brede doelgroep dus en veelzijdige uitwerkingen. Dat vraagt van een team wel goede voorbereiding en de beschikbaarheid van beam- en geluidsinstallaties. Maar zonder kan vandaag al haast niet meer, gelet op de visuele instelling van jongeren en het voortdurend zelf multimediaal bezig zijn. De methode geeft naast aansprekende inhoud, ook ruim tips aan de leiding hoe het onderwerp ‘uit te rollen’, inclusief zelfs een tijdschema.
Handboeken
Om als jeugdleidersteam toegerust te zijn is het ook goed om eens het Handboek voor Jeugdwerkleiders te bestuderen en als team door te nemen. Het is geschreven door ervaren jeugdwerkers zoals Henrike de Gier en André Maliepaard, onder ons welbekend. Het geeft allerlei tips hoe een jeugdavond op te zetten, maar vooral ook hoe om te gaan met de groep en hoe dieper contact en gesprek te krijgen met je jongere. Nieuw is het boek Handboek voor kinder- en jeugdpastoraat. Daar doen we amper aan, terwijl er onder kinderen en jongeren grote pastorale nood is. Veel kinderen groeien op in gebroken gezinnen of er zijn toestanden thuis en op school. Kinderen en jongeren worden gepest of hebben een negatief zelfbeeld met als gevolg o.a. anorexia. Weer anderen komen moeilijk tot keuzes in het leven of laten zich meevoeren door de media en de peergroep. Anderen missen de aansluiting tussen hun muziekcultuur en de kerk. Het Handboek zet aan tot denken over pastoraat en geeft aanwijzingen hoe dat op te zetten in de gemeente. Een ideaal, ja, maar wel één om nu eindelijk eens vorm te geven. Ken je jeugd! Dat vraagt misschien ook wel dat je je eens verdiept in de jeugdcultuur van vandaag. Hun gerichtheid en manier van denken en doen verandert steeds. Zoals wijzelf trouwens ook meemaakten in onze jeugd. In Jong - Mores en sores van jongeren van nu, geven diverse deskundigen een beschrijving van de jeugdcultuur vandaag. Waar leven ze voor? Hoe gaan ze om met tijd en geld? Wat zijn hun normen en waarden? Waardoor worden die bepaald? Het boek bestaat uit een verzameling interviews met jongeren, lezingen over het puberbrein en morele ontwikkeling, bespiegelingen in korte columns van jeugdwerkers en een aantal conclusies en aanbevelingen. De tip die ik oppikte als heel belangrijk: wees als catecheet en jeugdwerker een rolmodel waarmee de jongere zich kan identificeren hoe te leven met God en voor Jezus. Bij alle methoden ben jij de belangrijkste mediator van het Evangelie.
Assen
Stoffer Otten
Boeken:
Jetze Baas, Je groeit in geloof. 132 pag., € 12,90, 2011, ISBN 978 90 5804 048 0, Uitgeverij Plateau Barneveld
Door Uitgeverij Buijten & Schipperheijn:
Follow Up, He lives! Bericht van God, Ik belijd. € 11,95 - €14,95, 2011, www.follow-up.nu
Corjan Matsinger e.a., Denkstof studies 1; 128 pag.; € 19,50;2011, ISBN 90-5881-593-4, http://www.yfc.nl/kerk/programmas/denkstof-studies
Henrike de Gier e.a., Handboek voor Jeugdleiders; 168 pag.; € 16,90, 2009, ISBN 978-90-5881-421-0; Corien Rietberg e.a., Handboek voor Kinder- en Jeugdpastoraat; 224 pag.; € 18,90; 2012; ISBN 978-90-5881-576-7.
Jos de Kock e.a., Jong - Mores en Sores van jongeren van nu; 88 pag.; € 12,50; 2010; ISBN 978-90-5881-528-6