Sociale media verdelen de wereld: of je houdt er van en gebruikt ze, of je verfoeit ze. Goed, bij Facebook kiest niet iedereen direct een extreme positie, maar Twitter kan nog al eens op hoon rekenen. “Moet je dan de hele dag twitteren wat je doet?” “Alsof al die mensen zo’n interessant leven hebben!” “Hoeveel tijd kost dat wel?” En mijn persoonlijke favoriet: “Moet ik dat dan ook gaan doen?”
Om bij dat laatste te beginnen: nou, nee. Begin er niet aan als je op voorhand hebt besloten dat je er niks aan vindt. En ook niet als je van jezelf weet dat je veel te veel tijd aan dit soort dingen gaat besteden. Doe het niet, want het kan licht verslavend werken en tijd opslurpen. Net als sms’en, bellen, winkelen of de hond uitlaten. Alleen vraagt, als je hebt gewinkeld, bijna niemand of dat nou veel tijd kost. De vraag is dan ook: is twitteren de tijdsinvestering waard?
Dat hangt er maar helemaal van af. Als je enkel twittert over welke kleur sokken je vandaag draagt (dat zou bij mij om meerdere redenen een saai verhaal worden), dan is het tamelijk zinloos en oninteressant. Ook om te lezen trouwens. Ongeveer zo saai als de lijst preekbeurten in het Kerkblad voor het Noorden. “Ja maar”, denkt u misschien, “die lees je toch niet integraal door?” Precies, en zo geldt het bij Twitter ook.
Heel kort wil ik in dit artikel beschrijven wat Twitter is, waarom het aardig kan zijn om er aan mee te doen, om dat daarna toe te spitsen op de predikant.
Wat is het?
Terug naar de basis. Waar hebben we het over? Twitteren betekent: in maximaal 140 tekens een bericht plaatsen dat de hele wereld kan lezen, maar dat vooral in het overzicht (‘timeline’) van degenen die jouw berichten ‘volgen’ te zien is. Je kunt ook op elkaar reageren, door @ te plaatsen voor de naam van degene op wie je reageert (zie afbeelding). Discussies over een bepaald thema worden vaak voorzien van een hashtag, een markering waardoor bijbehorende berichten snel te vinden zijn. #twitpreek is bijvoorbeeld zo’n hashtag die predikanten nog al eens gebruiken om informatie over hun preek van komende zondag te delen.
Facebook heeft uitgebreidere mogelijkheden dan Twitter, waardoor je langere berichten kwijt kunt en in één oogopslag de reacties bij een bepaald bericht kunt zien.
Waarom ik twitter
Wat is hier nu het aardige aan? Het contact met mede-twitteraars. Natuurlijk moet dat persoonlijk contact niet vervangen, dat kan het ook niet, maar het is een aardige aanvulling. Via Twitter is het mogelijk om eenvoudig en laagdrempelig in enige mate contact te houden met mensen die je niet of nauwelijks in het echte leven spreekt. Bijvoorbeeld met een jaargenoot van mij die nu zendeling is in Malawi. Ik volg de verrichtingen van zendelingen op minstens vier continenten. Facebook is daarvoor eigenlijk nog geschikter, omdat je langere berichten kunt plaatsen.
Het prettigst werkt het daarbij wel wanneer je je ook echt virtueel onder de mensen mengt, dus wanneer je niet alleen berichten zendt, maar zelf ook reageert op wat anderen melden. Juist in het sociale van social media ontstaan mooie dingen. Toen ik bijvoorbeeld twitterde dat ik zocht naar fondsen voor de uitgave van mijn proefschrift, kreeg ik via Twitter vanuit Thailand een tip die me een aanzienlijk bedrag heeft opgeleverd. Natuurlijk komt dat niet zo vaak voor, en misschien had ik dat fonds zonder Twitter ook wel gevonden. En het belangrijkste is helemaal niet dat je er direct wat aan hebt - het gaat om de contacten.
Als predikant
Hoe zit het nu als je je als predikant op Twitter begeeft? Predikant ben je 24 uur per dag, 7 dagen per week, dus ook op sociale media. Daar kun je dan ook maar beter rekening mee houden. Juist voor predikanten bieden sociale media een aantal specifieke voordelen, maar ook een aantal aandachtspunten. Om met dat laatste te beginnen: iedereen moet op zijn woorden passen op sociale media, maar een predikant wel helemaal. Een misstap (en die kan in het vuur van de discussie zo maar gemaakt zijn) kan grote gevolgen hebben. Je krijgt te maken met mensen die zich eens wat grover uitlaten juist omdat je predikant bent, al maak ik dat maar zelden mee. Natuurlijk vermeld je geen privacygevoelige informatie, en liefst helemaal niets over pastoraat; zelfs niet dát je op pastoraal bezoek gaat, wat mij betreft.
Tot de specifieke kansen behoort de mogelijkheid om je als ‘gewone’ deelnemer in discussies te mengen. Veel van het werk van de predikant speelt zich toch binnen de kerk af. Voor je het weet, ben je waar je ook komt, de dominee. Op Twitter ben je dat wel, maar lang niet altijd werkt het zo. Dat kan helpen om mensen nabij te komen.
Heel praktisch is het mogelijk om gemeenteleden en catechisanten te volgen in hun dagelijkse bezigheden, en daar op te reageren. Soms kan dat aanleiding zijn voor een uitgebreider pastoraal contact. De keerzijde is dat mensen een inkijk krijgen in wat jou bezighoudt. Met mate, wat mij betreft, want het privédomein van een predikantsgezin is toch al iets moeilijks. Zelf plaats ik dus niets over mijn gezin, afgezien van een enkele grappige uitspraak van een van de kinderen.
Vinden mensen het wel prettig als plotseling hun dominee opduikt in hun timeline? Ik heb de indruk dat men dat geen probleem vindt, met uitzondering van contacten via Hyves. Dat is echt een jongerennetwerk, en oudere mannen (dat is: boven de dertig) die zich daarop begeven: dat klopt toch eigenlijk niet.
Tegen het narcisme de eenvoud
Twitter en Facebook wakkeren al snel een soort narcisme aan: kijk mij eens bijzonder en interessant zijn. Nu kun je besluiten om er daarom maar helemaal niets mee te doen, maar dit narcisme zit nu eenmaal steeds dieper in onze cultuur. Tegenover de neiging tot narcisme staat de eenvoud, tegenover het mateloze twitteren de beperking. Als het goed is, is de predikant op Twitter als christen herkenbaar; niet zozeer doordat hij enkel maar bijbelteksten spuit, maar door de stijl van zijn optreden. Moeilijk, maar nodig.
Mogelijk zit er zelfs een evangelisatorische kant aan Twitter. Meerdere keren heb ik via Twitter iemand ‘ontmoet’ met wie zich later via e-mail een heel gesprek over het christelijk geloof ontspon. Vaak mensen die met de kerk gebroken hadden of er niets van wisten. Die bereik je niet altijd door ‘gewild’ op zoek te gaan, maar door aanwezig te zijn, je in het gesprek te mengen.
Een oefening in authentiek christelijk leven dus, dat twitteren.
Genemuiden
A. Huijgen
Dr. A. Huijgen is predikant van de christelijke gereformeerde kerk te Genemuiden. Hij twittert onder de naam @huijgen.