'Zin en onzin over dating'. Dat was de cursus die Aukelien van Abbema (31) samen met anderen had opgezet in haar thuisgemeente Crossroads International Church Amsterdam. Voor die cursus was grote belangstelling. Een van de resultaten van die cursus, is het boek Single in de kerk.
Kerken hebben weinig aandacht voor alleenstaanden. Is die aandacht er wel, dan blijft het doorgaans bij het advies dat je maar moet bidden en wachten. Of dan word je als single in de voorbeden samen genoemd met zieken en eenzamen. De vraag is of kerken altijd goed inschatten wat de leefsituatie van singles is. Zelf zouden singles daaraan wel iets kunnen doen. Aukelien van Abbema, zelf single en werkzaam als gezondheidszorgpsycholoog, wil het gesprek hierover op gang brengen. Ze hoopt dat kerken meer oog krijgen voor alleenstaanden zodat zij een volwaardige plaats in de kerk innemen. Ook hoopt ze dat haar boek singles inspireert en aanspoort zodat zij zelf hun verantwoordelijkheid nemen en niet alleen maar wachten op de ware.
Negen van de tien singles verlangen naar een relatie. Dat verlangen is goed en op zichzelf geen teken van wanhoop. God heeft de mens daarmee geschapen. De kerk zou meer ruimte moeten geven aan singles om met dat verlangen om te gaan. Ze zouden ruimte moeten hebben aan te geven wat de kerk voor hen kan betekenen. Aukelien van Abbema heeft dat zelf gedaan in haar thuisgemeente en de leiding van de kerk was daar erg blij mee.
Moeiten
Het boek Single in de kerk bestaat uit drie delen. In het eerste deel komen een aantal problemen aan de orde waar alleenstaande christenen tegenaan lopen. Niet dat single-zijn op zichzelf een probleem is. Maar het kent wel moeiten. De gedachte dat een single heel veel vrijheid heeft en gelukkig is, de happy single, is een mythe. Alleen-zijn geeft vaak moeite en zorg. Een grote rol speelt het gevoel dat je minder bent dan anderen die een relatie hebben of getrouwd zijn. Je voelt je in de kerk alleen tussen de gezinnen. Voorbeelden in de preken gaan vaak over huwelijk en gezin.
Daarnaast sta je alleen voor de zorg voor huis en huishouding, vaak gecombineerd met een werkkring buitenshuis. Voor het onderhouden van sociale contacten moet je extra inspanningen verrichten. Die contacten zijn niet vanzelfsprekend. Je moet bovendien zelf heel alert zijn op je gezondheid en manier van leven. Er staat niet iemand naast je die je aanspreekt op een minder gezonde leefwijze of een verkeerde gewoonte. Ook financieel gezien zijn de lasten relatief hoog. Allerlei factoren kunnen het geluksgevoel in de weg staan. Daarnaast is er de cultuur waarin je leeft. Die cultuur spiegelt een beeld van geluk voor. Dat zou vooral bestaan in het hebben van een relatie. De idee is dat je vanaf het moment dat je de ware vindt, altijd gelukkig zult zijn. Een onwerkelijk beeld.
In ons land is een op de drie huishoudens een eenpersoonshuishouden. Daaronder is meer dan de helft single. Dat aantal groeit nog steeds. Onder hen zijn relatief veel hoogopgeleide vrouwen. Zij studeren langer door en stellen andere eisen aan een toekomstige vaste partner. Een onderzoekster noemde twee belangrijke redenen waarom iemand alleen blijft. De eerste reden is bindingsangst. Dat is zoals het woord zegt angst om je te binden. Het is vooral een angst om je te binden aan iemand die niet perfect is. Een tweede reden is dat er nogal eens te hoge eisen worden gesteld aan de toekomstige partner. Dat maakt het er niet gemakkelijker op. De vraag is of de ware ooit gevonden zal worden.
Onderwijs
Het tweede deel van het boek gaat over daten en alleen-zijn in de Bijbel. Aukelien van Abbema noemt uit het Oude Testament het verhaal van de schepping van man en vrouw, de wijze waarop Isaak zijn vrouw kreeg, hoe Jakob zijn vrouwen ontmoette, hoe Ruth in contact kwam met Boaz, het ongehuwd-zijn van Jeremia en de vreemde opdracht die Hosea kreeg. De boodschap van het Oude Testament is dat God man en vrouw voor elkaar heeft geschapen en dat het niet goed is dat een mens alleen is. Daarom is verlangen van een single naar een relatie goed. Volgens Aukelien van Abbema kunnen we veel leren van het Oude Testament over relatievorming. Ze noemt vooral het initiatief dat mannen nemen om een relatie aan te gaan.
Het Nieuwe Testament legt meer nadruk op het feit dat een mens pas in Christus Jezus compleet is. Alleen Hij vervult ons diepste verlangen. Wie graag een levensgezel wil, mag de relatie met God niet vergeten. Dat betekent dan ook dat je beter niet kunt trouwen met een anders-gelovige. Wie daarentegen ongehuwd blijft is volgens het Nieuwe Testament niet minder dan wie gehuwd is. Je hoeft niet getrouwd te zijn om mee te tellen. Soms denken mensen dat Paulus een voorkeur heeft voor de ongehuwde staat. Dat is niet waar. Gehuwd-zijn en ongehuwd-zijn zijn volgens de apostel gelijkwaardig aan elkaar. Toen Paulus het advies gaf aan gemeenteleden in Korinte om te blijven in de situatie waarin ze waren deed hij dat onder bijzondere omstandigheden.
Tips
In het derde deel van haar boek noemt Aukelien van Abbema enkele aandachtsgebieden en praktische tips. Singles geeft zij bijvoorbeeld mee dat ze niet moeten wachten tot iemand aanbelt. Ze mogen zelf best initiatieven nemen. Daten is een praktische mogelijkheid. Je kunt bijvoorbeeld samen met degene die je beter wilt leren kennen een kop koffie gaan drinken, een concert bezoeken of een interessant evenement meemaken. Het zou een heel normale manier moeten zijn om contacten te leggen. Aukelien van Abbema pleit ervoor dat ook in de kerk daten een geaccepteerd middel is waardoor alleenstaanden met elkaar in contact komen. Singles moeten dat ook durven doen. Daarbij onderstreept de schrijfster dat seksuele omgang tussen man en vrouw vóór het huwelijk niet de weg is die God wijst.
Ze geeft verder als advies dat singles moeten stoppen met het zoeken naar de ware. Deze ware bestaat niet. Een echtgenoot kan de leegte in je bestaan niet volledig opvullen. De enige die dat kan doen is Jezus. Bovendien ben je nogal op jezelf gericht als je alleen maar op zoek bent naar een partner om jouw leegte op te vullen. Dan is het net alsof je relatie jou compleet moet maken.
De basis voor een relatie is vriendschap, een gemeenschappelijke interesse of een gezamenlijk belang. Een diepgewortelde vriendschap kan de liefde blijvend voeden, verliefdheid kan dat niet. Verliefdheid is mooi, maar fundamenteler is dat je vrienden bent. Daarbij hoeft de match niet perfect te zijn. Daarom: stop met zoeken naar de ware. Beter is het dat je erop vertrouwt dat je voor elkaar de ware kunt worden, dat je ervoor openstaat dat je steeds meer naar elkaar kunt toegroeien.
In zichzelf is single-zijn geen probleem. Je kunt dat ook als een gegeven levensstaat accepteren. Of anders gezegd, je kunt die staat van het ongehuwd-zijn omarmen, positief aanvaarden en dan maar het beste ervan maken, omdat het de situatie is die je voor kortere of langere tijd is gegeven. In God mag je compleet zijn. Hij geeft dat door het geloof. Zo beleeft Aukelien van Abbema het zelf: 'Ik weet niet waarom ik nog niet getrouwd ben, en ik weet niet zeker of dat in de categorie "gebrokenheid" of "leiding" valt. Wat ik wel weet is dat niets van mijn leven buiten God om gaat, en dat Hij alles, ook de dingen die ik zelf onderneem, mee kan laten werken ten goede'. Dit boek is een aanrader voor singles en mensen om hen heen.
Feanwâlden
D. J. Steensma
Naar aanleiding van: Aukelien van Abbema, Single in de kerk. De mythes en mogelijkheden. Ark Media, Amsterdam 2012, 150 blz., ISBN 978 90 33819 83 4, prijs € 13,95.