De zevende zitting vond plaats op woensdag 30 oktober 2013. Een groot deel van de middag werd gesproken over de Theologische Universiteit Apeldoorn. 's Avonds kwam de relatie met de Nederlands Gereformeerde Kerken aan de orde. De morgenvergadering werd een grote verscheidenheid aan rapporten behandeld.
Een van die rapporten had betrekking op kerkorde en kerkrecht. Een belangrijk onderwerp. In de kerken zal alles in goede orde moeten geschieden.
Een voorwaarde daartoe is kennis van het kerkrecht. Gelukkig is daarover veel materiaal beschikbaar. Veel informatie kan worden gevonden op de website www.kerkrecht.nl.
Maar deze site is niet direct toegesneden op onze kerken. Het zou mooi zijn wanneer op deze site ook artikelen van christelijk-gereformeerde auteurs worden geplaatst. Mogelijk zal dat gebeuren. Mocht dat toch niet lukken, dan zal worden bekeken of onze kerken een kerkrechtelijke rubriek kunnen opzetten op de eigen site van de kerken (www.cgk.nl).
Kerkenraden grote gemeenten
Kerkenraden van grote gemeenten kunnen soms maar moeilijk de pastorale zorg en de besluitvorming beheersbaar houden. Er gebeurt veel in deze gemeenten. Bovendien tobben deze raden ook nogal eens met gebrek aan ambtsdragers. Veel tijd gaat op aan het organiseren van het kerkelijk leven. Daardoor komt het pastoraat soms in het gedrang. Ook vergt de besluitvorming veel tijd. Het is soms lastig alle kerkenraadsleden te motiveren deel te nemen aan het kerkelijk-bestuurlijke werk.
Diverse gemeenten kennen een kerkenraad algemene zaken. Deze raad onderhoudt contacten met commissies en verricht de nodige organisatorische zaken. Natuurlijk moet deze kerkenraad algemene zaken verantwoording afleggen aan de gehele kerkenraad.
In de praktijk werkt deze opzet goed binnen gemeenten die niet al te groot zijn. Maar in grote gemeenten worstelen kerkenraden nogal eens met deze structuren. Deputaten kerkorde en kerkrecht gaan zich hierop bezinnen om uiteindelijk deze kerkenraden daarmee te kunnen dienen.
Dienstenbureau
Het landelijk kerkelijk bureau van onze kerken is gevestigd in Veenendaal. Op dit bureau zijn enkele werkers vrijgesteld voor de ondersteuning van het zendingswerk en voor diaconale zaken die heel het kerkverband raken. Daarnaast zijn er medewerkers werkzaam op het terrein van administratie en beheer. In Veenendaal gebeurt veel goeds voor de kerken. Het is zinvol dat daarvan eens in de drie jaar verslag wordt gedaan, zoals ook deze morgen van de zevende zitting gebeurde.
Nieuwe uitzondering op bijlage 8 K.O.
Bijlage 8. K.O. is sinds 1998 niet meer van toepassing op de relatie met de Nederlands Gereformeerde Kerken. Dat houdt in dat een christelijk-gereformeerde kerk geen nauwer kerkelijk samenleven kan aangaan met een kerk uit dit kerkverband. Maar het kan gebeuren dat een van onze kerken samensprekingen aangaat met een gereformeerd-vrijgemaakte kerk en daardoor toch in contact komt met een Nederlands-gereformeerde kerk, omdat deze beide kerken al een vorm van samenwerking kennen.
De synode sprak uit dat in die situatie bijlage 8 K.O. wel van toepassing kan zijn op de relatie met de desbetreffende plaatselijke Nederlands-gereformeerde kerk. Dat gebeurt dan bij wijze van uitzondering. Dat houdt in dat er dan nauwer samenleven kan zijn en toegegroeid kan worden naar een samenwerkingsgemeente.
Een overweging voor dit besluit was dat het principieel niet mogelijk is in een andere verhouding te staan met die Nederlands-gereformeerde kerk dan met die gereformeerd-vrijgemaakte kerk waarmee contact wordt aangegaan.
Ds. Brons
Ds. J. Brons, emerituspredikant op Urk, had de synode een brief geschreven waarin hij aandacht vroeg voor een brochure van zijn hand. Deze brochure handelt over de huidige situatie in ons kerkelijk leven. Ds. Brons maakt zich daarover ernstige zorgen en doet een dringend appel op de kerken te leven vanuit de gehoorzaamheid aan het woord van God.
De generale synode kon dit schrijven echter niet in behandeling nemen.
Deze brochure zou alleen kunnen worden behandeld wanneer deze langs de kerkelijke weg van kerkenraad, classis en particuliere synode op de tafel van de generale synode was gekomen. Nu dit niet was gebeurd kon de synode daarover geen inhoudelijk oordeel uitspreken.
Opheffing kerk
Het is een verdrietige zaak wanneer een kerk moet worden gesloten. De vraag is wat een kerkenraad in dat geval moet doen. Begrijpelijk dat kerkenraden verlegenheid ervaren hoe dan te handelen. De kerkorde spreekt daarover slechts heel summier in artikel 38. De particuliere synode van het Zuiden wilde dat landelijk het een en ander zou worden geregeld. De synode nam dat niet over. De kerkorde zegt over een dergelijke situatie genoeg.
Een kerkenraad kan in een dergelijk geval de classis advies en bijstand vragen. De classis is bekend met de desbetreffende kerk, haar ontwikkeling en omstandigheden. Ze moet in staat worden geacht advies te geven dat op de situatie is toegesneden. Eventueel zou de classis gebruik kunnen maken van deskundigheid elders binnen haar ressort of binnen het breder kerkverband. Verder wordt tijdens de synode gewezen op artikelen die gepubliceerd zijn in onder andere Ambtelijk Contact en op de website www.kerkrecht.nl. Samen met de classis kan de kerkenraad mogelijke alternatieven voor opheffing onderzoeken.
Theologische Universiteit
In de middagvergadering werden enkele zaken rondom de Theologische Universiteit Apeldoorn besproken. Dit gebeurde achter gesloten deuren. De uitkomst van de beraadslaging kan op den duur ingrijpende gevolgen hebben, afhankelijk van verder onderzoek.
De synode sprak deze middag haar voornemen uit te streven naar de totstandkoming van een breder theologisch instituut in Apeldoorn of elders. Dat instituut zal gedragen moeten worden door een brede orthodox-protestantse achterban. Daarin kunnen de Nederlands-gereformeerde predikantsopleiding en de Theologische Universiteit Kampen participeren. Mogelijk kunnen ook andere belanghebbenden daarin deelnemen. Voorwaarde is wel dat de gereformeerde identiteit van deze instelling geborgd is.
Daartoe moet het college van bestuur van de universiteit in nauw overleg met de raad van toezicht, het college van hoogleraren en het curatorium, voortvarend onderzoek doen en daarover voorstellen doen aan de generale synode.
De vergadering besloot ook over een traject na de vorming van een dergelijk instituut. De generale synode zal dan de eigen, nieuw te vormen predikantsopleiding in dat instituut onderbrengen. Belangrijk is bij dit alles dat de band tussen de opleiding en de kerken hecht blijft. Studenten die via het admissie-examen worden toegelaten, zullen aan dit instituut moeten studeren.
Het college van bestuur moet de komende tijd in nauw overleg met het college van hoogleraren, het curatorium en de raad van toezicht van de universiteit een voorstel voorbereiden ten aanzien van de structuur en de inrichting van de eigen, nieuw te vormen predikantsopleiding en dat aan de synode te presenteren.
Bezinning
Het onderwerp ten aanzien van de eenheid met gereformeerde belijders in Nederland geeft elke synode weer veel stof tot discussie. De reden daarvan is dat het zoeken naar eenheid ook binnen het eigen kerkverband spanning kan geven. De generale synode bond deputaten eenheid op het hart dat zij ook binnen de eigen kerken blijvende aandacht moeten vragen voor het werk waarmee zij bezig zijn. Werken aan eenheid hoort bij het kerk-zijn. Dat zal ook naar de eigen kerkleden steeds duidelijk moeten worden gemaakt. Daarom moeten deputaten in opdracht van de synode blijvende aandacht vragen binnen het eigen kerkverband voor de belijdenis van de katholiciteit van de kerk. Bovendien zullen deputaten blijvende aandacht moeten geven aan de spanning tussen enerzijds het zoeken naar eenheid met andere kerken van gereformeerd belijden en overige bredere kerkelijke contacten, en anderzijds de eenheid binnen onze eigen kerken.
Nederlands Gereformeerde Kerken
In de avondvergadering sprak ds. P. G. Sinia (Ede) namens de Nederlands Gereformeerde Kerken de vergadering van de synode toe. Hij sprak hartelijke woorden. Hij verwoordde de dankbaarheid voor de vele goede contacten die er al zijn tussen de beide kerkverbanden. In de gesprekken tussen de deputaatschappen komt veel herkenning naar voren. Er wordt met elkaar gesproken op basis van Schrift en belijdenis. Ds. Sinia wees verder op de zegeningen die vanuit de contacten op allerlei niveau zijn ontvangen. Deze zegeningen zijn niet betaald met vergaderingen, maar met het lichaam en bloed van Christus Jezus.
De relatie tot de Nederlands Gereformeerde Kerken gaf voor de synode veel stof tot bespreking. Te veel voor één avond. De bespreking wordt voortgezet in de derde synodeweek, eind november.
Volgende week iets over de achtste zitting van de synode, de derde dag van de tweede week.
Feanwâlden
D. J. Steensma