Jeruzalem, de stad met paarlen poorten. Hoofdstad van het Bijbelse Israël, waar Jezus als eerstgeboren zoon werd toegewijd aan de Heer. Stad van de belofte. Een stad met fundamenten, door God zelf ontworpen en gebouwd. Zien we niet allemaal uit naar het Nieuw-Jeruzalem, zoals het bij God vandaan zal neerdalen uit de hemel (Openbaring 21:2)? Geen stad heiliger dan Jeruzalem, waar Gods woonplaats onder de mensen zal komen en alle tranen worden weggewist. Een geweldig vooruitzicht, een prachtbelofte.
Anno 2013 is Jeruzalem een stad met bijna één miljoen inwoners. Christenen, joden en moslims leven er naast elkaar. Geen gebied ter wereld zo fel bestreden als de omgeving van Jeruzalem. Bedreiging is overal en altijd aanwezig. Sinds 1982 staat het oude centrum van Jeruzalem op de ‘lijst van bedreigd werelderfgoed’ van de UNESCO. Het is die enorme tegenstrijdigheid die de Israëlische stad typeert: stad van ‘de hoop’ en tegelijkertijd stad van ‘het gevecht’. In die wetenschap en in deze omstandigheden reisden ds. Aart Brons en zijn vrouw Tineke vorig jaar juni naar Jeruzalem, nadat hij was aangesteld als de nieuwe consulent van het Centrum voor Israëlstudies (CIS). Zijn taak is het bevorderen van de joods-christelijke ontmoeting, in de breedste zin. In het kader van het Najaarstournee was ds. Brons van 26 oktober tot en met 12 november in Nederland, om te vertellen over zijn werk.
Dreiging
Waar het om dreiging en gevaarlijke situaties gaat, plaatst ds. Brons een nuance. “Jeruzalem is een prachtige plaats om te wonen. Het is een heel erg mooie stad en we hebben fijne contacten met allerlei mensen. Vanaf onze woning hebben we een schitterend uitzicht over Jeruzalem en het tempelplein. We kijken uit op de Olijfberg en dat doet ons voortdurend denken aan de Here Jezus, die we terug verwachten. Hier leefde en preekte Hij. En ja, dat maakt het een zeer bijzondere plek om te wonen.” Brons gaat verder: “Voor het gevoel van veel Nederlanders is Jeruzalem gevaarlijk. We merken daar echter weinig van. Natuurlijk heerst er spanning en daar houd je ook rekening mee. Er is voortdurende dreiging, maar het legt geen druk op ons.”
Desalniettemin is het huis voorzien van een heuse schuilplaats, een ‘safe room’. “En dat is onze slaapkamer”, glimlacht Brons. ,,Die kamer is voorzien van een ijzeren deur en voor het raam kan een luik van anderhalve centimeter dik plaatstaal geschoven worden.” In november vorig jaar bleek het geen overbodige luxe te zijn. Twee raketten werden afgeschoten in de richting van Jeruzalem. Ds. Brons: “Eerst geloofden we onze oren niet toen het luchtalarm afging, maar voor onze eigen veiligheid zijn we toch maar naar de slaapkamer gegaan. Het was maar voor een kort moment, toen was de dreiging weer verdwenen.”
Roeping
Ds. Brons is sinds 1983 predikant van de Christelijke Gereformeerde Kerken. Hij diende achtereenvolgens in Vlissingen (1983), Zuidlaren (1992) en Kampen (1997). Vele jaren was hij al lid van het deputaatschap Kerk en Israël, toen de benoeming tot Israëlconsulent volgde. “Ik ben ervan overtuigd dat het mijn roeping is. Het is geweldig om dienaar van Gods Woord te zijn op een plek waar het Woord van God alom aanwezig is. Er is enorm veel te leren uit wat ik hoor, zie en ervaar. Er worden allerlei vragen opgeroepen, of met zoveel woorden gesteld.”
Volgens schattingen telt Jeruzalem ruim 10.000 christenen. De christenen zijn in aantal elk jaar licht groeiend. Contact tussen christenen en joden ligt echter behoorlijk ingewikkeld. “Met joden spreken over hun geloof en over het Oude Testament gaat vaak heel gemakkelijk en is belangrijk en leerzaam voor ons. Maar anderzijds wil ik ook laten zien wat wij als christenen geloven, en hoe. Praten over Jezus en het Nieuwe Testament ligt echter heel gevoelig. Er is natuurlijk enorm veel gebeurd in de joodse geschiedenis. De kerk heeft daarin al te vaak een heel negatieve rol gespeeld. De erge dingen die gebeurd zijn, hebben voor een verdrietige scheiding gezorgd en voor wantrouwen en afkeer naar christenen toe.’’
En toch zijn er openingen, mogelijkheden om ook over het Evangelie in gesprek te komen. Ds. Brons: ,,Jezus is niet slechts van de christenen, Jezus was ook jood. Hij groeide op als jood, tussen de joden. En dat is heel vaak een eyeopener; dat wisten of beseften velen niet. Voor veel joden is Jezus heel ver weg, maar die constatering brengt Hem dichterbij. Het is echter heel verschillend: sommigen beginnen te fronzen als het over Jezus gaat en verstrakken, maar anderen zijn heel geïnteresseerd en komen met vragen. Dat gaat niet met zevenmijlslaarzen, maar eerder stapje voor stapje. Het is vaak op eieren lopen, door de – veelal heel begrijpelijke! – gevoeligheden.”
Ontmoeting
Het eerste jaar in Israël is door ds. Brons en zijn vrouw met name gebruikt om de ‘ontmoeting’ gestalte te geven. Contacten leggen, relaties aangaan en het bezoeken van forums bijvoorbeeld. Verdieping in de achtergronden, de tradities en de gebruiken. En daar liggen ook de mogelijkheden. “Het begint altijd met ontmoeting en naar elkaar luisteren. Dichtbij komen en blijven, en aansluiting zoeken. Dat kan door samen uit het Oude Testament te lezen. Er zijn bruggen te slaan. En zo kan het ook komen tot diepere gesprekken, tot een ontmoeting van geven en ontvangen, over en weer. En dat is een rijke zegen voor beide kanten.”
De verdieping in het Jodendom heeft zeker ook de perceptie veranderd. Ds. Brons: “We kennen de joodse mannen vooral van de grote pijpenkrullen, de lange baard en het keppeltje. Onderbelicht is vaak dat joden intensief en gepassioneerd met hun geloof bezig zijn. Ze beleven letterlijk vreugde aan Gods woorden. In een vaak overvolle synagoge zie je joden dansen en springen als er wordt gelezen uit de Thora, de vijf boeken van Mozes. Ze zijn dan zo ongeveer in extase. Dat voorlezen vanuit de Thora gebeurt vanaf een boekrol. En als een jood klaar is met lezen, dan kust hij de vingers waarmee hij de boekrol heeft aangeraakt. En als de Thora uit is, dan beginnen ze weer opnieuw. Joden beleven het Woord van God zeer intens.”
Stempel van God
Joden zijn volgens ds. Brons zeer eerbiedig en respectvol, als het om Gods wetten gaat. ,,Ze zien de wetgeving niet als akelig, zwaar of moeilijk. De Thora is als een stempel van God; wat mag je van Hem doen en laten. En als je daar dichtbij blijft, dan krijgt je leven meer diepte, meer inhoud en meer dimensie. En dat draagt weer bij tot meer vreugde. De Thora is voor de joden ‘een boom des levens voor wie haar aangrijpen’ (Spreuken 3:10). Het is een handleiding voor het leven, naar voorbeeld van Psalm 119, vers 105: Uw Woord is een lamp voor onze voet.”
Het directe en persoonlijke contact met het joodse volk heeft ds. Brons in één jaar tijd al veel geleerd over de gebruiken, tradities en geloofsbeleving. En dat wil hij graag overbrengen aan de mensen in Nederland. ,,Het is goed om op deze manier rechtstreeks met Israël in contact te staan. Ontmoeten, luisteren en getuigen. Door een open houding te creëren kunnen veel vooroordelen worden weggenomen.’’ In principe is ds. Brons voor nog eens vijf jaar aangesteld als Israëlconsulent.
Noordscheschut
H. Scholing