In de afgelopen paar jaar zijn er drie boeken verschenen vanuit min of meer christelijke achtergrond. Over mensen die in de hemel zouden zijn geweest. Een neurochirurg stelt dat zijn bijna-dood-ervaring (BDE) verder ging dan die van de meeste BDE-ers. En dat hij dichtbij God is geweest. Een dominee beweert dat zijn dood was vastgesteld maar dat hij, dankzij aanhoudend bidden van een collega, is teruggekeerd naar de aarde. En de vader van een zoontje, van nog geen vier jaar, vertelt de belevenissen van dat jongetje dat niet gestorven is maar wel in de hemel zegt te zijn geweest.
De Amerikaanse neurochirurg Eben Alexander had feitelijk zijn (christelijk) geloof achter zich gelaten. Hij had een wereldbeeld waarin alleen wetenschappelijke kennis betrouwbaar was. Elke ervaring was verklaarbaar,en moest worden verklaard, vanuit de materie, de hersenen. Wel had hij, als neurochirurg, veel patiënten gesproken die een BDE hadden gehad en die zeer onder de indruk waren van wat ze hadden gezien. Engelen, oude bekenden of geliefden die gestorven waren. De chirurg verklaarde toentertijd hun belevenissen vanuit de hersenen. Zuurstofgebrek, medicijnen, die doen gekke dingen met jouw hersenen en dus met jou als mens. Na zijn eigen bijna-dood-ervaring is hij daar anders over gaan denken.
Hemelervaringen
Stond de neurochirurg qua (on)geloof slecht voorgesorteerd om open te staan voor welk soort spirituele ervaringen dan ook, dat geldt niet voor de personen in de andere twee boeken, vanwege hun christelijk geloof. Een dominee, genaamd Don Piper, een Amerikaans predikant, had een ernstig ongeluk. Het verplegend personeel ter plaatse constateerde, aan de hand van zijn pols, dat hij dood was en trokken daarom een zeil over de auto om vervolgens andere slachtoffers te gaan helpen. Ze stonden toe dat een collega-predikant bij hem in het autowrak kroop, wat nauwelijks meer ging. Om te bidden. Later vertelde hij dat hij die opdracht van God had gekregen. God had tegen hem gezegd dat zijn collega dood was maar dat hij toch moest bidden. Anderhalf uur later voelde hij de pols en stelde hij vast dat die weer klopte. Maanden later vertelt de aangereden predikant dat hij in de hemel was geweest.
Over het zoontje van een Amerikaanse predikant valt te lezen dat het doodziek in het ziekenhuis heeft gelegen met een aanvankelijk niet herkende doorgebroken blindedarm. Dagenlang levend op de rand van de dood. De vader stond versteld over wat zijn zoontje later allemaal vertelde. Details over de hemel die hij, vanwege zijn leeftijd, niet kon weten maar waar de Bijbel wel over spreekt.
Wat moet je met dit soort verhalen? Ze schouderophalend als onzin afdoen? Bij die gestorven en weer opgestane predikant kun je je natuurlijk afvragen of het verplegend personeel wel goed de pols heeft gevoeld. De belevenissen van het jongetje kun je afdoen als volkverlakkerij. Ja, álle bovennatuurlijk getinte verhalen kun je sceptisch tegemoet treden. Dan ben je snel klaar.
De neurochirurg
Het verhaal van de neurochirurg, die een week in coma lag, steekt wat strakker in elkaar omdat hij de beschikking had over medische journaals en zijn eigen wetenschappelijke kennis. Hij stelt niet dat hij dood is geweest, wel dat het zogenaamde menselijke deel van zijn hersenen een tijdlang compleet was uitgeschakeld ten gevolge van een ernstige en langdurige infectie. Vanwege deze uitschakeling kunnen de bijzondere belevenissen die hij heeft gehad niet worden verklaard vanuit prikkeling van de hersenen. Zijn ‘uitstapje’ kon volgens de Amerikaanse neurochirurg ook geen gevolg zijn geweest van een primitieve reactie van de zogenaamde lagere hersenen. Daarvoor waren zijn ervaringen op het gebied van zien en horen te verfijnd en was er ook een teveel aan betekenis. Ook aan andere mogelijke medische oorzaken voor zijn belevenissen besteedt hij aandacht. Stuk voor stuk verdwijnen ze in de prullenbak.
Echter dan echt
Na het ontwaken uit coma en zijn herstel en na het lezen van de medische journaals kon de chirurg niet anders concluderen dan dat hij werkelijk in de hemel was geweest. Zijn hersenen waren absoluut niet in staat geweest om deze beelden zelf te produceren. Toen hij weer uit zijn coma ontwaakte, had hij wel de gebruikelijke hallucinaties. Deze waren naar zijn zeggen te onderscheiden van dat wat hij in de hemel had meegemaakt. Hij had nog nooit iets meegemaakt dat zo helder, zo werkelijk was, als dat uitstapje. Het was werkelijker en intenser dan ons aardse leven, dat daarmee vergeleken op een droom leek.
In het volgende artikel vergelijk ik de belevenissen in de verschillende boeken en ga ik in op de vraag hoe je dit soort boeken zou kunnen waarderen.
Nynke Sikkema-Holwerda, Hoogeveen
Naar aanleiding van: Eben Alexander, Na dit leven, Een neurochirurg over zijn reis naar het hiernamaals, Uitgeverij Lev te Utrecht, 2013, 208 pagina’s, € 17,95; Todd Burpo, De jongen die in de hemel was, Uitgeverij Plateau te Barneveld, 2013, 215 pagina’s, € 12,95; Don Piper, 90 minuten in de hemel, Uitgeverij Gideon, 2011, 204 pagina’s, € 15,95