Meer dan vijfhonderd kerken wereldwijd geven zondag 18 oktober a.s. in gebed, verkondiging, lied en ac¬ti¬vi¬teit aan¬dacht aan sociale en ecologische gerechtigheid. De zondag na wereldarmoededag is elk jaar de Micha Zon-dag; participerende kerken staan dan stil bij het gezamenlijke thema. Dit jaar is dat 'Mijn wereld op z’n kop', geïnspireerd door Marcus 10,32-45. Dat staat voor zondag 18 oktober op het oecumenisch leesrooster.
Met macht is niets mis, maar we zien teveel misbruik ervan. Recht en onrecht vragen momenteel veel aan¬dacht. Je hoeft het journaal maar aan te zetten en oorlogs¬drei¬ging, oorlogsgeweld en de gevolgen daarvan trekken via de massale vluchtelingenstromen aan je voor¬bij. De wereld staat op zijn kop en overal zien we de gevolgen van machtsmisbruik. Miljoenen mensen zijn op de vlucht en hopen via gammele bootjes een betere toekomst tege-moet te varen. Daarbij vallen veel slachtoffers. En als ze de droge, veilige overkant menen al bereiken, zijn ze nog niet altijd in veilige haven en be¬gint een kilometerslange tocht vaak te voet door Europa op zoek naar barm¬hartigheid en recht.
Er is natuurlijk meer machtsmisbruik in onze wereld. Ook in het klein in familieverbanden, re¬la¬ties, vriend¬schap-pen, kerken, samenlevingsverbanden, economisch verkeer, werk¬si¬tua¬ties, (gezond¬heids)zorg kan macht ten nadele van mensen gebruikt worden.
Recht doen
Als christenen geloven we dat God zelf herstel zal brengen en recht zal doen. In Christus' komst is¬ die grote om-mekeer al begonnen. Maar er is nog veel onrecht. Tot de tijd van de wederkomst kun¬nen we niet blijven toekij-ken en stilzitten. God doet het grote werk, maar wij mogen gelovig het onze doen. Het is onze taak om recht te doen en trouw te zijn. Ook al vraagt dat om keuzes die dwars te¬gen de heersende mening ingaan. Om die reden is de thematekst voor Micha Zondag van dit jaar zo pas¬send: Marcus 10,32-45. In dit gedeelte wijst Jezus zijn leer¬lingen op het machtsmisbruik van de aard¬se heersers. Hij zegt: 'Zo mag het bij jullie niet gaan.' Hij vraagt ons om anderen integendeel te dienen, de minste te zijn. Dan doe je je naaste recht. Daarmee gaat Jezus aan de kant staan van hen die on¬der onrecht lijden, de onderdrukten. En Hij roept ons op om de minste te zijn, zoals Hij zelf is, en on¬recht en onderdrukking aan de kaak te stellen en solidair te zijn met mensen ver weg en dicht¬bij die lijden van¬we¬ge machtsmisbruik.
Mijn wereld op z’n kop
Dat alles hebben we samengevat onder het thema 'Mijn wereld op z’n kop'. Jezus zet mijn wereld op z’n kop. Wie groot wil zijn, moet dienen. Jezus' woorden zijn radicaal, confronterend en scherp. Hij con¬fronteert mij persoonlijk met mijn zondige neiging om mezelf te verheffen ten koste van anderen. Als ik Hem werkelijk wil volgen, zet dat mijn eigen wereld op z’n kop… In mijn wereld, mijn directe om¬geving (gezin, werk, straat, kerk) kom ik gevallen tegen van machtsmisbruik en de gevolgen daar¬van.
Hoe ga ik daarmee om? Kijk ik de andere kant op, stem ik stilzwijgend toe of kom ik in actie? Zie ik om naar de machteloze mensen die ik ken? Verzet ik mij tegen de machthebbers die hun macht mis¬bruiken? Deze wereld is ook 'mijn' wereld. Ik maak deel uit van deze wereld. Wat doe ik met wat ik weet over schrijnende situaties in bin-nen- en buitenland waar het gaat om machtsmisbruik en ge¬weld? Toon ik mij solidair?
Kerkenpakket
Ook dit jaar heeft Micha Nederland een zogenaamd 'kerkenpakket' uitgebracht om plaatselijke kerken te stimuleren aan¬¬dacht te geven aan sociale en ecologische gerechtigheid. Dat kan natuurlijk ook op een andere zondag. Het kan in de morgendienst als dat uitkomt, maar naar eigen beoordeling ook in een mid¬dagdienst, in de vorm van een leerdienst. Het mooie om het vooral op Micha Zondag te doen is, dat je dan mag weten dat je dan met dui¬zenden andere christenen, met honderden kerken in Ne¬der¬land met hetzelfde tot God nadert, de gemeente on¬der¬wijst en leert, Gods lof zingt, en offert in woord en daad; van reformatorische kerken tot evangelische ge¬meen¬ten. En…dat wereldwijd talloze andere kerken ook aandacht geven aan diezelfde gerechtigheid.
Het Micha Kerkenpakket bestaat dit jaar uit vijf preekschetsen, liederen, gebeden, kinder- en tie¬ner-programma's. Voorgangers uit verschillende kerken hebben hun medewerking gegeven. Uit onze kerken heeft prof. T. M. Hofman een schets geleverd. Het pakket bevat geen kant-en-klare bijdragen, om de gebruikers in hun individuele vorm¬¬ge¬ving en verantwoordelijkheid niet voor de voeten te lo¬pen. Passend bij de eigen situatie en gaven kan de zaak van gerechtigheid aan de orde gesteld wor¬den. Het ma¬te¬riaal is gratis te downloaden via www.michazondag.nl. Half september was dat pak¬ket al duizend keer uniek gedownload! Het biedt handvatten voor ie¬dere gemeente om op verschillende en ei¬gen wijze invulling te geven aan Micha Zondag. Op de Micha Zondag website is ook materiaal te vin¬den voor PowerPointpresentaties in de kerkdiensten.
Handelingsperspectieven
De Micha Alliantie heeft zich in haar werk altijd beijverd om niet slechts een goed woord te spreken en materiaal uit te geven dat ‘to the point’ is, maar ook zogenaamde handelingsperspectieven toe te voegen. In het goede spoor van de profeet Micha. Zodat onze woorden met daden gepaard gaan. We pro¬be¬ren daarom altijd handvatten tot hande¬ling te geven. Zo hebben we de Micha Cursus opgezet inclu¬sief actieve ver¬wer-kingsvormen, en is er Micha Lobby om via lobbyactiviteiten (bescheiden wel¬is¬waar) aandacht te vragen bij de over¬heid voor zaken die wij sig¬naleren. Bij het Kerkenpakket lukt dat het ene jaar beter dan het andere.
Micha Nederland kent meer dan twintig deelnemende kerken en organisaties. Veel van deze partici¬pan¬ten komen in het werk dat zij doen dagelijks de gevolgen van machtsmisbruik tegen. In het kerken¬pak¬ket geven ze hiervan in het kader van eigen werkzaamheden en mogelijkheden voorbeelden en bieden ze mogelijkheden om samen in ac¬tie te komen voor gerechtigheid. Onze eigen deputaten dia¬co¬naat vragen aandacht voor christelijk onderwijs in Zambia: een land dat niet in staat is haar kinde¬ren goed onderwijs te geven. Door het onderwijs mogelijk te maken krijgen deze kinderen betere kan¬sen en mogelijkheden voor hun toekomst. Indirect zet het hun wereld op z’n kop: ze leren ook wat het betekent barmhartig te zijn, liefde en gerechtigheid te beoefenen vanuit de chris¬telijke le¬vensvisie. De hoop is natuurlijk dat ze dit gaan praktiseren en zo een zoutend zout en een lichtend licht zijn in hun eigen samenleving…
Micha Nederland
Micha Nederland is een echte netwerkorganisatie. Verschillende Nederlandse hulpverleningsorga¬ni¬saties, ker¬ken en gemeenten werken er in samen. Deputaten diaconaat participeert voor de Chr. Ger. Kerken. Uitgangspunt is Micha 6,8: 'Er is jou, mens, gezegd wat goed is, je weet wat de Heer van je wil: niets anders dan recht te doen, trouw te betrachten en nederig de weg te gaan van je God.' Andere activiteiten van Micha Nederland zijn: de Micha Cursus, Micha Basic, Micha Young, Micha Lob¬by en een meerjarig onderzoek onder de noemer Micha Mo¬ni¬tor om regelmatig inzicht te ont¬vang¬en in de resultaten en invloed onder de participanten. Internationaal is men verbonden met de wereldwijde Micha Alliantie; van 14 t/m 20 september was in Peru de tweejaarlijkse Micah Glo¬bal Consultation.
Al vele jaren geef ik in de maand oktober aandacht aan Micha Zondag. Ik heb hulp nodig om dit goed en deskun¬dig in de kerken aan de orde te stellen. Het is duidelijk een diaconaal onderwerp, waar dia¬ke¬nen goed ge-bruik van kunnen maken om er in de gemeente aandacht voor te vragen. We maken in on¬ze wereld ontwikkelingen mee, die deze noodzaak alleen maar onderstrepen. Opgeroepen door Je¬zus Christus, zijn levensweg, voorbeeld en woorden 'ieders dienaar' zijn.
Rijn de Jonge, Nieuwegein
Ds. K. T. de Jonge, emeritus predikant van Nieuwegein, is voorzitter van de werkgroep Micha Zondag.