Bijbelstudiegroepen

Bijbelstudiegroepen heb je in allerlei soorten en maten. Bij de ene groep staat gezelligheid en vriendschap voorop, bij een andere groep gaat het vooral om grondige studie van de Bijbel, maar bij de meeste groepen zal het wel een beetje van beide wat zijn.
Wat zijn voor- en nadelen van bijbelstudiegroepen, welke vormen en mogelijkheden zijn er en, ten slotte, nog wat tips voor de praktijk. Dat is in het kort de inhoud van dit artikel.

Het werd hierboven al een beetje aangestipt en inderdaad, een bijbelstudiegroep is ook het elkaar ontmoeten. Zo’n groep biedt daarbij de kans om intiemer met elkaars wel en wee om te gaan dan door de bank genomen via een kerkblad of kanselmededelingen mogelijk is. Binnen de bijbelstudiegroep waarin ik meedraai, is het dan ook een goede gewoonte om aan het begin van de avond eerst een ‘wel-en-wee-rondje’ te maken. Dat maakt het ook mogelijk om dichter met elkaar mee te leven en gerichter voor elkaar te bidden en te danken.

Daarnaast is het vooral ook de bedoeling om door het gezamenlijk bestuderen van de Bijbel het geloof niet alleen te verdiepen, maar ook beter te kunnen verwoorden. Dat laatste is in een tijd waarin de meeste mensen veel meer onkerkelijke dan kerkelijke collega’s en buren hebben, voorwaar geen overbodige zaak. Ook onze verlegenheid met vragen waar we zelf geen antwoord op wisten of weten te geven, kunnen op een kring met elkaar gedeeld worden.

Nadelen van bijbelstudiegroepen

In de meeste groepen zijn geen theologisch geschoolden aanwezig en ben je dus voor wat betreft de bijbeluitleg afhankelijk van goedwillende leken. Vanouds is dit in de wat ‘zwaardere’ kerken een belangrijk argument om de bijbelstudiegroep te ontraden of verbieden. Op deze manier zouden dwalingen als gevolg van verkeerde uitleg in de gemeente wortel kunnen schieten. Op RefoWeb trof ik bijvoorbeeld het volgende: ‘Het gaat fout als dwaallichten de bijbelstudiegroep gaan domineren, of in ieder geval een grote inbreng hebben. Zeker als de groepen iets verder bij het ambtelijk toezicht vandaan staan, kunnen deze mensen veel ruimte krijgen. Het gaat dus niet om mogelijke knelpunten tussen de kerkleer en bijbel, maar om verkeerde invloed van een enkel individu. En die invloed van dwaallichten op deze groepen noem ik dus "gevaarlijk".’

Verder kan, door de jaren heen, in een hechte groep een monocultuur van meningen ontstaan waarbij men elkaar kan versterken in negatieve gevoelens omtrent de kerk of het kerkverband. Zo’n monocultuur kan makkelijk ontstaan doordat mensen die zich in een bepaalde kring niet thuis voelen en vervolgens afhaken. De gaten worden dan vaak opgevuld door gericht mensen te vragen die er ongeveer hetzelfde over denken. Over de doop, over wat en hoe er gezongen mag/moet worden, over de keuzes van de kerkenraad, over de vrouw in het ambt en ga zo maar door. Op deze manier kan een groep uiteindelijk steeds verder van de gemeente af komen te staan. [1]

Vormen en mogelijkheden

Er zijn veel mogelijkheden om een bijbelstudiegroep vorm en inhoud te geven. Als hoofdlijn noem ik er drie: de vaste niet-wijkgebonden groep, de wijkgroep en de themakring.

Het belangrijkste voordeel van een vaste niet-wijkgebonden groep is, zoals hierboven al benoemd, dat deze de mogelijkheid biedt om elkaar door de jaren heen veel beter te leren kennen waardoor je ook vertrouwelijker met elkaar kunt omgaan. Soms hebben vaste niet-wijkgebonden groepen wel een gemeenschappelijke factor als jong-belijdende leden, vrouw-zijn, bejaard enz.

De wijkgroep is, zoals de naam al zegt, een groep gemeenteleden die met elkaar verbonden zijn en worden, louter door het gegeven dat ze in dezelfde kerkelijke wijk wonen. Dit ondervangt voor een groot deel het grootste risico van de vaste niet-wijkgebonden groep, namelijk dat de groep vooral uit gelijkdenkende mensen gaat bestaan. Aan de andere kant kan een Vinex-wijk uiteraard ook voor een monocultuur van jonge gezinnen zorgen. Nadeel van de wijkgroep is vooral dat er meer wisselingen zullen zijn als gevolg van verhuizingen dan bij bijvoorbeeld een vaste niet-wijkgebonden groep.

Ten slotte de themagroep. Hierbij worden er jaarlijks een aantal thema’s gepubliceerd waarvoor mensen zich aan kunnen melden. Zomaar wat voorbeelden: geloof en wetenschap, Israël, ongelovige kinderen, het bijbelboek Ezechiël, single tussen allemaal gezinnen, vrouw in de kerk, de Dordtse Leerregels, Schriftgezag enz. Voor ieder thema geldt dat er een aantal avonden over dat onderwerp in een groep met een vaste samenstelling gesproken wordt. 

Voordelen van themagroepen zijn dat er bij elk onderwerp een deskundige gezocht kan worden zodat de groep niet uit allemaal goedwillende leken bestaat en dat de samenstelling jaarlijks wisselt, wat de boel uiteindelijk ook fris houdt en de mogelijkheid geeft om veel mensen in de gemeente beter te leren kennen. Nadeel is, dat het ‘kennen’ door het kortdurende karakter meestal oppervlakkig blijft.

Tips

Om het meedoen aan bijbelstudiegroepen te stimuleren, zou het m.i. aan te bevelen zijn om één zondag in de maand geen tweede dienst te houden. Onder verantwoordelijkheid van de kerkenraad kan het meedoen aan een bijbelstudiegroep op deze avond gestimuleerd en gefaciliteerd worden.

Bij dit laatste valt te denken aan het maken of aanschaffen van goed bijbelstudiemateriaal, het beschikbaar stellen van een zaal in het kerkgebouw voor grotere groepen enz.

Er is overigens al heel wat goed bijbelstudiemateriaal gratis beschikbaar op internet. In ons kerkverband valt bijvoorbeeld het materiaal van de groeigroepen in de CGK van Groningen te noemen. Ook in onze eigen bijbelstudiegroep in Hoogeveen maken we er al heel wat jaren met dankbaarheid gebruik van.

Jan van Amerongen, Hoogeveen