Een Eritrees baby’tje moet gedoopt worden. Daar is assistentie voor nodig. Iemand met een auto bijvoorbeeld. Om zeven uur sta ik bij Mamma voor de deur. Zij is de oudste van de Urker Eritrese gemeenschap en wordt door allen mama genoemd. Mamma is gehuld in een prachtig wit gewaad en spreekt geen woord Nederlands. We gaan eerst naar Emmeloord want daar wonen de doopouders. Ik heb ze nog niet eerder ontmoet.
Om halfacht staan we voor een galerijflat. Volgens de instructies moeten we op de derde verdieping zijn. Ik heb het nummer. Maar ik zie nergens een naambordje. Beneden bij de postvakken niet en boven bij de deur ook niet. De gordijnen zijn gesloten. De bel doet het niet. In de hele omgeving is geen enkele activiteit waar te nemen. Emmeloord slaapt. Kan ik om deze tijd lawaai gaan maken met het risico dat ik voor de verkeerde deur sta? Terug in de auto begint mama driftig te bellen. Maar weinig mensen nemen zo vroeg op. Na tientallen pogingen krijgen we toch het juiste nummer en de juiste persoon te pakken. We kijken uit de auto naar boven. De vader staat te zwaaien bij de aangegeven deur. ‘Moet met post’, zegt hij, hij maakt met zijn hand een op en neer gaande beweging. Ik had met de brievenbus moeten klepperen. Dat is dan voor de volgende keer. Echtpaar, baby en peetmoeder plus kinderwagen vinden een plekje in de auto. Op naar Zwolle waar de Eritrese kerk is. De navigatie brengt ons in een verre buitenwijk bij de R.K. St. Jozef kerk. Rond het gebouw is veel beweging.
De dienst is al om acht uur begonnen en zal door gaan tot half twee. Een hele zit, denkt u misschien, maar er wordt amper gezeten, je hoort te staan. Knielen mag ook. Natuurlijk doen we bij het binnen komen van de kerk onze schoenen uit, we betreden heilige grond. Sommigen lopen op blote voeten. Als je de kerkzaal binnen gaat kus je eerst de deur. In heel veel opzichten lijkt de dienst op de Joodse tempeldienst. Er is een Heilige en een Heilige der Heilige. Op die meest heilige plaats wordt, achter een gordijn, het avondmaal voorbereid. De priesters zijn gekleed in rode en goudkleurige mantels. Op hun hoofd dragen ze een kroon. De liturgie wordt in prachtige melodieën gezongen. Alles in een eeuwenoude liturgische taal. Alleen de evangelielezingen vinden plaats in de spreektaal evenals de twee korte preken die worden gehouden. De dienst lijkt op een lange Mattheuspassion. Stap voor stap gaan we het hele evangelie door. Alles wordt intensief meebeleefd, inzonderheid het lijden van Christus. Er wordt gebogen, geknield en de grond wordt gekust. Ook de Bijbel, die gewikkeld in een doek rondgaat, wordt door de gelovigen gekust. Ondanks dat er veel heen en weer gelopen wordt overheerst er een sfeer van heiligheid. Er kan veel. Een klein lief meisje rent voortdurend heen en weer. Als mijn buurman ziet dat ik haar met mijn ogen volg fluistert hij in mijn oor: ‘meisje vindt kerk mooi’.
Ergens tijdens de dienst worden we gewenkt om naar een doopkapel te gaan. Het is de hal naast de kerkzaal. In de kerkzaal gaat de liturgie gewoon door. Een priester en enkele diakenen leiden de doopdienst. Ze zijn in prachtige kleding gehuld, evenals de doopouders. Wonderlijk genoeg is het doopvont een soort plastiek krat. De baby’s worden naakt gedoopt. Ze worden door de vaders ten doop gehouden. Nadat ze getoond zijn aan de omstanders worden ze in het krat drie keer rijkelijk met water overspoeld. Daarna worden ze met olie gezalfd als teken van het ontvangen van de Heilige Geest. Dan wassen de moeders hun handen en hun gezicht met het doopwater. Als afsluiting gooit de priester handen vol water over de toeschouwers die rondom hem staan. Allemaal delen we in de doop. De door de doopouders ingehuurde professionele cameraman loopt druk heen en weer om alles op beeld vast te leggen. Niemand stoort zich er aan. Het is een geïntegreerd deel van de dienst. Na de doop gaan de ouders naar een ander deel van de hal om het doopbewijs in ontvangst te nemen. Een heel belangrijk document. Dan voegen ze zich weer in de dienst die nog rustig een uurtje doorgaat. De dienst eindigt met een prachtig zangoptreden van enkele tientallen jongens en meisjes. We worden niet met een lege maag naar huis gestuurd. Na de dienst krijgen we thee en brood. Voor de Eritrese gelovigen het eerste voedsel die dag. Voor de dienst hoor je niet te eten.
Het wordt tijd om weer terug te gaan naar Emmeloord. Onderweg bedenk ik alvast wat argumenten om onder het doopfeest uit te komen. Het thuisfront wil me ook graag nog even zien. Het is onbegonnen werk. Ik moet ‘kleintje eten’. In het flatje hebben zich inmiddels ruim veertig mensen verzameld. Ze zitten in de kamer, de slaapkamer, keuken en de hal. Vanwege mijn leeftijd krijg ik in de kamer een fauteuil aangeboden. Er moet gegeten worden. Een diaken is meegekomen om de maaltijd met gebed te openen. Hij neemt er een kwartier tijd voor. Na een uurtje weet ik de gastheer er van te overtuigen dat ik echt naar huis moet. Ik zet mijn argumenten kracht bij door te melden dat ik om vijf uur nog naar mijn eigen kerk moet. Dat helpt. Ik moet wel beloven terug te komen. Na een korte pauze thuis zit ik om vijf uur in de Schuilplaats. Daar gaat het allemaal een beetje anders. Toch is er ook veel overeenkomst. Er zijn ouderen en ook veel kinderen. Het evangelie wordt gelezen en er wordt (wat langer) gepreekt. De overheersende kleur is wel heel verschillend en de emoties zijn veel meer ingehouden. Maar in beide diensten klinkt een sterk appel: ‘verheft uw harten tot God’ en beide diensten vinden plaats om samen God te eren. Daartoe zijn we geschapen, jong en oud, zwart en wit.
Krijn de Jong, Urk