Dit boek verscheen oorspronkelijk in het Engels (2008) en werd in 2010 in Nederland uitgebracht. Je hebt nieuwtestamentici en je hebt grote nieuwtestamentici. N.T.Wright (1948) of Tom Wright behoort zonder twijfel tot de laatste categorie. Het is jaren geleden dat ik voor de allereerste keer een boek van hem ter hand nam.
Met bewondering en groeiend enthousiasme las ik zijn boek over het verbond (1991). De man heeft wat te vertellen! De letterlijke vertaling van de Engelse titel en ondertitel van ‘Verrast door hoop’ is: Verrast door hoop. Heroverweging van de hemel, de opstanding en de missie van de kerk. Ik heb het boek in de oorspronkelijke taal gelezen; de genoemde citaten zijn mijn eigen vertalingen, omschrijvingen.
Naar de aarde
Dat is wat Wright doet. Onze blik richten op de aarde. Niet dat hij ons uitnodigt om ‘werelds’ te worden of zoiets maar hij wendt onze blik naar de aarde omdat hij bij het lezen van de Bijbel constateert dat Jezus dat óók doet. Daar speelt het begrip ‘Koninkrijk van God’ en vooral de betekenis van dat begrip een grote rol in. Wright: ‘Hemel is in de Bijbel geen toekomstige bestemming maar de andere, verborgen dimensie van ons gewone leven, Gods dimensie, zo je wilt. God maakte hemel en aarde; en uiteindelijk zal Hij beide herstellen en ze voor altijd aan elkaar verbinden. En als het gaat om het plaatje van het einde in Openbaring 21-22, dan treffen we daar niet geredde zielen aan die hun weg vinden naar een van het lichamelijke losgemaakte hemel maar wel een nieuw Jeruzalem neerdalend uit de hemel naar de aarde; hemel en aarde verenigd in een blijvende omhelzing.’
Wil van God
Hij neemt duidelijk afstand van de idee dat er een eeuwige ziel is die gered moet worden uit een ‘verdorven’ lichaam. Het gaat om het werkelijkheid worden – en dan gaat het om het hier en nu! - van wat in het Onze Vader staat: Uw Koninkrijk kome; uw wil geschiede, gelijk in de hemel als ook op de aarde. Waarbij het woord ‘wil’ niet te maken heeft met Gods voorzienigheid (de dingen lopen zoals Hij het wil) maar met Gods opdracht. Sterven is niet zoiets als naar Gods Koninkrijk gaan. En opstanding is niet iets wat onmiddellijk in werking treedt na je overlijden. Op geen enkele manier worden dit leven en deze aarde tot een soort voorportaal van wat nog staat te gebeuren. Alsof – een bekende uitdrukking – het zo is: ‘hier beneden is het niet’. Hier beneden is het wél. Gods goede schepping nota bene! Die vraagt om ‘bouwen en bewaren’! Zo wil God het.
Van slaaf naar
Van belang is in te zien dat die goede schepping slaaf is geworden. En zoals de uittocht van Israël noodzakelijk was: uit de slavernij naar het beloofde land, zo moet ook de schepping bevrijd worden. Jezus leidt zijn volgelingen niet eenvoudigweg naar een nieuwe religieuze mogelijkheid of een nieuwe ethiek of een nieuwe verlossingsweg maar Hij leidt ons binnen in een nieuwe schepping. Hijzelf is daar het middelpunt van. Met Hem en in Hem is het Koninkrijk van God aanwezig. Vanuit Hem ontrolt zich zijn Rijk. En het draaipunt daarin is de opstanding van Jezus. Jezus’ ‘ziel’ staat niet op uit de dood maar de hele mens Jezus. Met en in zijn opstanding wordt de nieuwe en bevrijde schepping zichtbaar en tastbaar. Als de hele wereld duisternis is, gevangen in van alles en nog wat, dan zien we op de Paasmorgen op één plek in die wereld het licht aangaan. Het Koninkrijk kan alleen komen in de weg van kruis en opstanding van de Here Jezus.
Nieuwe stand van zaken
Het is géén geschiedenis van een sociaal werker die droevig aan zijn eind komt. Het is óók niet een verzoenend sterven waar een uitgebreide introductie aan voorafging. Het is véél groter dan de som van die twee benaderingen. Het is het verhaal, de geschiedenis, van Gods Koninkrijk ingezet in hemel en op aarde. Er is door de opstanding sprake van een nieuwe stand van zaken waarin de macht van de boze beslissend is verslagen, de nieuwe schepping beslissend is begonnen en waarbij Jezus’ volgelingen zijn en worden toegerust om de werkelijkheid van die nieuwe wereld handen en voeten te geven.
Wright maakt er dus geen ‘stil maar, wacht maar’-verhaal van. Hij zegt het onomwonden: Als je wilt helpen aan het Koninkrijk, moet je de weg van het kruis volgen en als je wilt profiteren van Jezus’ reddend sterven, moet je deel worden van zijn koninkrijksproject. De wil van de hemel, de wil van God dient dus in praktijk gebracht te worden in de wereld. Verlossing voor mensen en voor de wereld. Jezus’ kruis en opstanding als basis voor de opdracht (missie) van de kerk. De onmisbare en benodigde bijstand van de Heilige Geest verliest Wright daarbij niet uit het oog.
Transformatie
Hij heeft scherp oog voor de woorden in de Bijbel die wijzen op het transformerende werk van God. Bij de jongste dag omhelzen hemel en aarde elkaar. De hemel komt de aarde tegemoet en de aarde de hemel. Vanwege de Geest van Koning Jezus die in de gemeente woont. Is Wright dan een alverzoener? Nee. Maar hij is er ook niet één van het aftikken van jij-gaat-naar-de hemel en jij-gaat-naar-de-hel. God zál de zaken recht zetten! Hij wijst erop niet te focussen op de vraag wie naar de hemel gaan, maar op de vraag hoe God zijn schepping door mensen zal verlossen en vernieuwen en hoe Hij mensen redt. Redeneren vanuit het licht van de opstanding en niet vanuit de duisternis!
Er valt nog meer te schrijven over dit boek. Het is waardevol om te lezen, te herlezen en je gedachten erover te laten gaan. Of om door te werken met een groep.
N. Vennik, Zwolle