Jezus kwam naar deze wereld om te lijden en te sterven. Maar wie zat daarop te wachten? Wat waren de reacties van de Joodse leiders op het werk, de wonderen, de aanwezigheid van Jezus? Over het algemeen horen we in de evangeliën weinig positiefs over de leiders van het volk. Of het schriftgeleerden, oudsten, farizeeën of saduceeën waren, ze staan er niet positief op.
De reden daarvoor is dat ze allemaal meer met zichzelf bezig lijken te zijn dan met Jezus. Ze staan op hun eigen standpunt en klampen zich vast aan hun eigen positie. En Jezus lijkt vooral een bedreiging te zijn voor die positie. Want Jezus krijgt de menigte in beweging en zijn optreden vraagt om een keuze. Volg je hem en geloof je dat Hij de Zoon van God is of ga je tegen hem in en zie je hem als gevaarlijk.
Gevaarlijk
De leiders kiezen vaak voor het tweede. En voor hen klopt dat. Jezus is gevaarlijk voor hun positie en de macht die ze nog hebben. Op zich stelt dat allemaal niet zoveel voor. Het college van leiders dat werkelijk rechtspreekt over Israël, het Sanhedrin, is in de tijd van het Nieuwe Testament niet meer dan een religieus orgaan. Maar dat is er in elk geval nog. En de leiders van het volk lijken zich daaraan vast te klampen. Ze hebben in de tijd van Herodes al heel veel van hun macht moeten inleveren. Als er nu onrust ontstaat – juist op religieus vlak – dan worden ze door de Romeinen helemaal aan de kant gezet. En dat willen ze niet. Daarom klampen ze zich vast aan de wet van Mozes en hun eigen uitleg daarvan. En ze proberen zoveel mogelijk de rust en eenheid binnen het volk te bewaren. Ze snoeren tegenstanders en onruststokers de mond, want stel je voor dat de Romeinen onrust bespeuren en ingrijpen.
Dit zorgt ervoor dat ze Jezus ook zo snel mogelijk uit de weg willen ruimen. Hij is een risico en een gevaar voor de eenheid en de rust. En daarmee voor de macht die ze nog over hebben. Dus: weg ermee, er zijn al zoveel valse messiassen geweest die alleen maar voor ellende hebben gezorgd. Ze hebben hun wet en hun zekerheden, meer is niet nodig. Dit is op de achtergrond van veel van de veroordelende woorden die Jezus tot de leiders van het volk richt.
Behoud
Maar als we zo naar de leiders van het volk kijken, dan missen we wel een heel belangrijk motief. De leiders hadden als verlangen om het volk Israël voort te laten bestaan. Ze wilden niet dat dat volk of het land of de tempel uiteindelijk weg zou vallen. Eventuele onrust en opstanden tegen de Romeinen zou veel grotere gevolgen hebben dan alleen voor het Sanhedrin. Want de Romeinen stonden niet bekend om hun mildheid. Een opstand werd door de Romeinen keihard neergeslagen. Alles werd gesloopt en gedood, zonder aarzeling werd een stad of een land met de grond gelijkgemaakt (wat in het jaar 70 uiteindelijk gebeurt is in Israël en met name Jeruzalem). En dat wilden de leiders juist voorkomen. In Johannes 11,47-53 lezen we over Kajafas die de leiders voorhoudt dat het een klein offer is als een man sterft voor de vrede van een heel volk. Dat is de reden om Jezus te arresteren en uit de weg te ruimen. En die redenering kunnen we – eerlijk gezegd – nog wel volgen ook. Vanuit het perspectief van de leiders was het te rechtvaardigen: de ene man opgeven opdat het volk kan blijven voortbestaan. En de manier waarop het volk op dat moment samenleeft, is al heel wat. Bovendien zijn de wetten van God bij het Sanhedrin in goede handen, dus wat wil je nog meer… Dan is het een klein offer: een man voor het volk, zo zegt Kajafas. Zijn woorden blijken een profetie. En hij zal met zijn medeleiders een belangrijk rol in spelen in de dood van Jezus. Zonder te weten dat die dood juist de bevrijding van Israël zal betekenen.
Hart
Uiteindelijk kunnen we ons veel voorstellen van wat de leiders van het volk gedaan hebben. En voor iedereen is dat wat Jezus kwam doen ongelofelijk. Iedereen kan vanuit zijn eigen perspectief onmogelijk inzien wat er moest gebeuren en hoe de Here Jezus dat op zich nam. Het punt is niet wat je vooraf doet – of je inziet wat het offer van Christus betekent voordat het je door de Geest duidelijk is gemaakt. Het punt is vooral wat je daarna doet. Doe je dan je eigen wil en klem je je vast aan wat je zelf denkt te weten over God? Of sta je open voor de openbaring van de Here ook als die je op andere wegen brengt dan je altijd verwacht had…Dat deed Nicodemus. Hij was een farizeeër, maar legde zich niet neer bij het algemen oordeel over Jezus. Hij gaat op zoek (Joh. 3) en komt tot inzicht dat Jezus meer is dan een valse messias (Joh.7,45-53). Dat leidt er uiteindelijk toe dat hij tot geloof komt. En op het moment dat geen van de leerlingen van Jezus nog te vinden is, is het Nicodemus die Jezus begraaft (Joh.19,38-42). Blijf niet vertrouwen op je eigen inzicht – maar zoek naar de waarheid van God en laat je daardoor leiden.
Wouter Moolhuizen, Dedemsvaart