Er is maar een wereld. Toen ik een jongere was, leefde ik in die ene wereld. Mijn omgeving wisselde natuurlijk wel. Je ging van huis naar school. Elke week naar de kerk, op maandagavond naar catechisatie en op zaterdagavond naar de jeugdvereniging. De regels die golden waren per omgeving verschillend, maar de normen en waarden waaruit geleefd werd, kwamen grotendeels overeen. Het was overzichtelijk. Het kader van waaruit ik naar de buitenwereld keek werd mij grotendeels door mijn omgeving en context aangereikt.
Er is nog steeds een wereld, maar mijn kinderen leven in tien werelden. Als ik oppervlakkig kijk denk ik, ze hebben geen vrienden, want er komen amper jongeren bij ons thuis. Maar als ik beter kijk, blijken ze duizenden vrienden te hebben, niet in ons huis, maar online. In diverse netwerken dwalen mijn kinderen rond. Soms anoniem, soms niet. Er worden duizenden berichten per dag verzonden, gelezen en gedeeld. In de kerk zitten ze naast mij, maar hun wereld ziet er op maandag compleet anders uit. De normen en waarden die ze op de universiteit horen ook. Er is een wereld van thuis, een wereld van opleiding, een wereld van bijbaan, een wereld van vrienden, een wereld van insta, netflix, sport, muziek, fashion, gadgets en ergens vaag op de achtergrond een klein wereldje dat kerk genoemd wordt. Je bent er maximaal drie uur per week, en daar gelden normen en waarden die je verder op niet veel andere plaatsen hoort.
Zoektocht
Voor elke jongere in onze tijd en cultuur is het leven een zoektocht geworden. Een enorme wirwar aan mogelijke smaakjes, kleurtjes, stijlen, levensovertuigingen, ideeën en mogelijkheden doen zich voor. De opdracht is: knip en plak je eigen identiteit als jouw unieke en authentieke persoonlijkheidscollage. Wees vooral niet saai, duf, gewoon of voorspelbaar. Zie dan maar eens de juiste combinatie te maken! Dat is ongelofelijk ingewikkeld geworden. Het is niet gek dat veel jongeren keuzestress, vermoeidheid en eenzaamheid ervaren.
De kerkelijke gemeente heeft ook een (vaak kleine) plek in al die werelden waar onze jongeren leven. Misschien zakt de moed u in de schoenen als u bedenkt hoe uw gemeente nu werkelijk van invloed zou kunnen zijn in deze verwarrende en vluchtige tijd voor de levens van onze jongeren. Toch is moedeloosheid niet nodig. De christelijke gemeente is namelijk in onze tijd een unieke plek. Een plek waar je stil mag zijn. Tot rust mag komen. Er mensen zijn die niet direct allerlei prestaties van je verwachten en toch om je geven. Een plek waar het uiterlijk niet belangrijk is, maar het gaat om je hart. Een plek waar men liefheeft met dienende liefde. Een plek die levensbeschouwelijk kader biedt. Een levensbeschouwing met perspectief. Een plek waar de genade van Christus schittert. Een plek waar je wedergeboren kunt worden door het werk van de Heilige Geest. Waar de boodschap van hoop klinkt. Is uw gemeente zo’n plek voor jongeren?
Contactmomenten
Om als gemeente werkelijk tijd, aandacht en liefde te kunnen bieden aan elkaar moeten we elkaar wel zien. En misschien maakt dat het ook ingewikkeld als het om onze jongeren gaat. Er is een deel betrokken jongeren die de kerkdiensten bezoekt, deelneemt aan activiteiten en georganiseerd jeugdwerk en zich persoonlijk inzet voor de gemeente. Deze jongeren zien we regelmatig. Maar er is ook een groot deel dat een of twee keer op een zondag in de kerk verschijnt en verder niet aanwezig is bij andere activiteiten. Sommige jongeren gaan studeren en op kamers wonen en verblijven daardoor ook regelmatig weekenden elders. We verliezen hen gemakkelijk uit het oog. En vaak geldt: uit het oog is (na verloop van tijd) ook uit het hart. Jongeren die randkerkelijk worden, krijgen vaak pastoraal bezoek, maar na een aantal keren wordt dat ook minder en de gemeenteleden die hier verder niet bij betrokken zijn, zien de betreffende jongere niet meer. Over het algemeen is de stelling ‘naarmate de leeftijd vordert, daalt de betrokkenheid’ in bijna elke kerkelijke gemeente een feit. Zondagsschool en kinderclubs worden goed bezocht, maar als de kinderen jongeren worden is er een steeds groter deel dat afhaakt. Als er iets is waar we als gemeente in moeten investeren op het gebied van jeugdwerk dan gaat het om contactmomenten. Momenten waarbij iedereen eerlijk zijn gedachten kan uitspreken zonder veroordeeld te worden. Contactmomenten waarbij we elkaar oprecht geïnteresseerd bevragen op alle terreinen van het leven, ook op geestelijk gebied.
Kleine gesprekjes
Aandacht voor de ander zit niet in grote dingen. Juist de kleine gesprekjes over het leven van alledag doen ertoe. Vaak contact hebben over kleine dingen geeft gemeenschapsgevoel. Daar is schreeuwende behoefte aan onder onze jeugd. Wat zou het mooi zijn als de gemeente de plek zou zijn waar ze werkelijk die verbondenheid, liefde en gemeenschap ervaren. De plek waar het contrast met de wereld zichtbaar wordt. In de wereld verkilt de liefde en regeert het eigen ‘ik’ boven alles. In de gemeente gaat het om de ander belangrijker achten. Niet mijn eigen ik, maar de opgestane Koning Jezus op de troon van mijn hart.
Hoe kunt u in uw gemeenten contactmomenten zoeken die echte ontmoetingen zijn? Wees creatief in het zoeken naar contact met onze jongeren, zij die aanwezig zijn, maar ook zij die schitteren door afwezigheid. De houding van de zoekende herder die een schaap mist, is een voorbeeld voor elk gemeentelid. Zoek hen op waar ze zijn, waar u dan ook naar toe moet.
Kees van Vianen
Dit artikel betreft het vervolg van het artikel ‘Jongeren in de kerk’. De inhoud betreft een globale samenvatting van lezingen die voor de CGK Vormingscursus in Apeldoorn, Drachten, Goes en Sliedrecht gehouden zijn door Kees van Vianen, directeur van het LCJ. Het LCJ is van harte bereid in de plaatselijke gemeenten toerusting te verzorgen, mee te denken en adviserend betrokken te zijn. Neem vrijblijvend contact op voor informatie over de mogelijkheden. Tel. 06-51999567.