Op een zonnige morgen in augustus stap ik op station Sneek uit de trein. Ik ga vanmorgen naar Het Kompas. Deze christelijke boekwinkel staat in het centrum, vlakbij het station. Op de weg er naartoe passeer ik het Witte Kerkje van de CGKV. Op het raam hangt een kleine poster: '40-Jarig jubileum ‘Het Kompas’ christelijke boekwinkel, zaterdag 31 augustus'. Dat is precies de reden van mijn bezoek.
Een kleine tien minuten later word ik hartelijk ontvangen met koffie en een appelflap door de bedrijfsleider Mirjam Luhoff. Lenie van der Linden, vrijwilliger en lid van het bestuur en Joyce Haagsma, ook een van de vrijwilligers in de winkel, schuiven aan de grote tafel aan voor dit interview.
Joyce vertelt over het allereerste begin veertig jaar geleden.
Jan Dijkstra, koperslager van beroep, had op dit adres aan de Nauwe Noorderhorne zijn bedrijf gevestigd. In die tijd werd er christelijke lectuur verkocht op markten en evenementen. Hiervoor werd gebruik gemaakt van de Loodsboot , een evangelisatieboot in Sneek en ook een grote kar. Jan had een warm hart voor de verspreiding van het evangelie. Hij stelde eerst zijn etalage ter beschikking. Later werd er ruimte vrijgemaakt in de werkplaats en kon een bescheiden begin worden gemaakt met de boekwinkel. Al gauw bleek de winkel te voorzien in een grote behoefte aan lectuur, studiemateriaal, platen en cassettebandjes. Ook het assortiment kaarten werd steeds meer uitgebreid en vindt nog steeds gretig aftrek. Inmiddels zijn we veertig jaar verder. Na het overlijden van Jan Dijkstra kwam het hele pand ter beschikking aan Het Kompas. De platen en bandjes zijn vervangen door cd’s en dvd’s. Hoewel veel muziek te beluisteren is via streamingdiensten zoals Spotify, worden deze producten toch nog goed verkocht.
Veel gewone boekwinkels, maar ook christelijke boekwinkels hebben in de laatste jaren hun deuren moeten sluiten. Hoe kan het dat deze winkel nog kan bestaan?
In de afgelopen veertig jaar zijn er heel veel mensen die zich belangeloos hebben ingezet voor het draaiende houden van Het Kompas. Ieder had en heeft daarbij een eigen taak. Bovendien is Het Kompas de enige christelijke boekwinkel in de Zuidwesthoek van Friesland, onze klantenkring komt nu uit een groter gebied. Vroeger droegen de kerken ook financieel een steentje bij, maar dat is nu teruggelopen, maar door Gods genade en de zegen die Hij geeft mogen we nog van betekenis zijn voor Sneek en de omgeving. Toch was er steeds meer behoefte aan een professionele kracht. Iemand die de markt goed kan overzien en weet wat er nodig is om de winkel goed te kunnen laten voortbestaan. Sinds vorig jaar is er daarom een betaalde kracht aangetrokken in de persoon van Mirjam Luhoff. Zij werkte voorheen op het hoofdkantoor van de evangelische winkelketen De Fakkel. Nu deze keten noodgedwongen is opgeheven had zij geen werk meer, maar wel veel ervaring en een groot netwerk. Tijdens een bijbelstudiemidweek voor zusters raakte zij aan de praat met Lenie. Ze wilde graag weer aan het werk en Het Kompas was op zoek naar iemand voor de functie waar zij geknipt voor bleek te zijn. Nu Mirjam het team aanstuurt geeft dat de vrijwilligers meer ruimte om hun vrijwilligerswerk met nog meer plezier te doen.
aarom zouden mensen naar Het Kompas gaan?
Allereerst natuurlijk vanwege het assortiment. Dat is in de loop van de jaren behoorlijk uitgebreid. Er is een grote keus in christelijke romans, studieboeken, kinderboeken, en kaarten.
Allengs zijn er cadeauartikelen bij gekomen voor allerlei gelegenheden. Ook Israëlproducten zijn er te koop. Natuurlijk kunnen mensen veel spullen via internet kopen en hebben ze het soms al de volgende dag in huis. De vraag is of je dat altijd moet willen. In de winkel kun je zien en voelen hoe de producten zijn. Er wordt geprobeerd om de voorraad up to date te hebben, zodat klanten hun artikel direct mee kunnen nemen.
‘Scholen en kerken kunnen via Het Kompas ook een boekentafel regelen’, vertelt Mirjam. ‘Als er een avond wordt georganiseerd rond een thema, kunnen wij rond dat thema boeken en ander materiaal aanbieden. Het is wel handig als dat op tijd wordt aangevraagd.’
Samenbindende factor
Want zoals al in de aanhef staat: Het Kompas is meer dan een winkel. <<cursief>>Geloof, ontmoeten, getuigen.<<einde cursief>> Dat zijn drie woorden waarin je de meerwaarde kunt samenvatten. In de loop van de jaren is de winkel een grote samenbindende factor geworden tussen de verschillende kerken. Verscheidene vrijwilligers vinden in hun werk voor de winkel weer een zinvolle invulling voor hun bestaan. Ze staan hierdoor weer midden in het leven. Ook klanten worden vriendelijk ontvangen en vinden desgewenst een luisterend oor onder het genot van een kopje koffie of thee. Als mensen er behoefte aan hebben wordt er met hen gebeden. Terwijl dit gesprek aan de gang is zijn er inmiddels drie dames bij ons aangeschoven. Het blijken trouwe klanten te zijn. Ze knikken instemmend als het gaat over de sociale contacten en het belang daarvan.
Ik krijg een rondleiding door de winkel. Alles is smaakvol en overzichtelijk uitgestald. Bij de hoek met Israëlproducten blijven we langer staan. Er staat van alles: van etenswaren en huidverzorgingsproducten tot verschillende wijnen.
Hiervan wordt regelmatig een cadeaupakket samengesteld, een mooi geschenk bij bijvoorbeeld een jubileum of als kerstpakket.
Lenie vertelt: ‘Er zijn gemeenten die bij ons hun Avondmaalswijn bestellen en ophalen. Soms een hele doos tegelijk. Dat zijn voor ons natuurlijk heel goede klanten. Ook hier is de gunfactor weer belangrijk. Mensen beseffen steeds vaker: Je weet pas wat je mist als het er niet meer is…’
Het gebeurt ook wel dat een basisschool het jaarlijkse kerstgeschenk voor de kinderen bij ons bestelt. Ook dat zijn echte opstekers! Zondagsscholen weten hun weg gelukkig al jaren naar ons te vinden.’
Tot slot: het jubileum!
Naast een feest op de dag zelf – met 's avonds een dankdienst in het Witte Kerkje – zijn er het hele jaar door acties. Deze week bijvoorbeeld mogen klanten hun kassabon met daarop hun naam en telefoonnummer in een doos stoppen. Aan het eind van de week wordt een bonnetje getrokken. Degene van wie die bon is, krijgt een leuk pakket met producten uit Israël. Op onze Facebookpagina staan alle acties aangekondigd.
Ik bedenk dat ik nog een kaartje moet sturen naar mijn tante Nel die de volgende dag negentig jaar wordt. Er is genoeg keus en na het afrekenen stop ik mijn kassabon in de doos op de toonbank. En nu maar afwachten…
Ans Steensma, Feanwâlden