Wereldwijd is de waardering voor vredestichters groot. In 2019 ontving de Ethiopische premier Abiy Ahmed de Nobelprijs voor de Vrede, vooral omdat hij zich heeft ingezet voor het beëindigen van het jarenlange grensconflict met buurland Eritrea. Ook was hij bemiddelaar in internationale conflicten in Afrika, en speelde hij een grote rol in het helen van een breuk in de Ethiopisch-Orthodoxe Kerk.
Ook op kleinere schaal zijn vredestichters actief, zoals bij conflicten binnen families. Veel waardering kreeg Bert van Leeuwen voor zijn tv-programma Het familiediner, waarin wordt geprobeerd mensen die al jaren lang in onmin met elkaar leven, bij elkaar te brengen. Hufters en ruziezoekers kunnen rekenen op afkeuring, maar vredestichters op positieve reacties.
Klappen
Het bovenstaande klinkt vanzelfsprekend. De vraag is echter of vredestichters altijd op waardering kunnen rekenen. De praktijk wijst uit dat een conflictbemiddelaar niet altijd met applaus wordt begroet. De reden daarvan is dat zo'n bemiddelaar niet – of niet direct – partij kiest, omdat hij – als het goed is – boven de partijen staat en zo tegenstanders bij elkaar wil brengen. Een dergelijke houding kan onbegrip en ergernis oproepen bij een van de partijen die meent dat hij in zijn recht staat: 'Man, kies nou partij!' Wie probeert partijen bij elkaar te brengen, is niet altijd even geliefd. Bemiddeling wordt niet altijd in dank aanvaard. Vredestichters moeten soms zelfs klappen incasseren. De vraag is of je dan gelukkig bent, zoals Jezus zegt (Mat.5,7).
Vrede stichten was de opdracht voor de discipelen. Jezus had hen daartoe uitgezonden. Een opdracht overigens voor alle gelovigen. Moeten zij immers niet de wapenrusting van God aandoen? Het schoeisel dat bij die uitrusting hoort, is volgens de apostel Paulus de bereidvaardigheid van het evangelie van de vrede. Daarmee bedoelt Paulus dat je bereid moet zijn het evangelie te verkondigen. Dat is onmiskenbaar een onderdeel van de wapenuitrusting van het geloof. Als je dat schoeisel mist, ben je als christen heel kwetsbaar. Daarom moet je de bereidvaardigheid van het evangelie van de vrede aan je voeten hebben (Ef.6,16).
Dit evangelie is het evangelie dat God in Christus vrede op aarde heeft gebracht. De discipelen moesten deze boodschap uitdragen. Vandaag heeft de kerk deze opdracht.
Psalm 34
Deze verkondiging bestaat niet in woorden alleen, maar gaat samen met het daadwerkelijk beslechten van ruzies en het bevorderen van vrede waar dat ook maar mogelijk is. De Here roept daartoe ook op via een van de psalmen: Zoek de vrede en jaag die na (Ps.34,15). Het kan zijn dat Jezus bij het uitspreken van de desbetreffende zaligspreking aan deze psalm heeft gedacht.
Wie in gehoorzaamheid aan God ernst maakt met dit gebod, handelt als een kind van de hemelse Vader: 'U zult zijn', zo zei Jezus, 'als uw Vader die in de hemelen is.' God is de ultieme vredestichter. Hij richt zich niet op wanorde maar op vrede (1Kor.14,33).
Onder het oudtestamentische verbondsvolk moesten de profeten deze boodschap verkondigen. Zij spraken over sjaloom (het Hebreeuwse woord voor vrede), en predikten dat God het leven goed maakt en herstelt wat gebroken is. De kinderen van God die in hun aardse bestaan gebreken en beperkingen ervaren, zullen op de nieuwe aarde de volle vrede genieten. Daartoe moest de Christus komen.
Toen de tijd was gekomen die God had uitgekozen, zond Hij zijn Zoon. Christus Jezus heeft de hemel en aarde opnieuw bijeengebracht. Zijn bloed bracht eenheid. Zo zijn alle dingen – in beginsel – met God verzoend (Kol.1,20). Christus is onze vrede (Ef.2,14).
Voorbereiding
De Heiland bracht niet alleen vrede tussen God en mens, maar ook tussen mensen onderling. Door het geloof mogen mensen die van nature gescheiden zijn, samen naar God gaan. Christus heeft de scheidsmuur weggebroken tussen jood en niet-jood, tussen man en vrouw, tussen slaaf en vrije: er is geen onderscheid meer in de toegang tot God. Allen hebben dezelfde toegang door het geloof in de Here Jezus Christus.
De discipelen moesten de wereld ingaan om dit evangelie van vrede te verkondigen. Jezus wilde hen daarop voorbereiden in zijn bergrede. Zij moesten vredestichters zijn. De Heiland noemt hen dan ook 'het licht van de wereld' en 'het zout van de aarde'. Wie de vrede najaagt, is een licht in de duistere wereld van twistziekte. Degene die bemiddelt tussen partijen, is het zout dat de aarde vol ruziënde mensen nodig heeft. Zo noemt Christus allen die bij Hem horen, vredestichters. Hij roept hen zijn boodschap van vrede de wereld in te dragen.
Maar het uitzicht van de discipelen was niet direct aanlokkelijk. De wereld zou hen niet met open armen ontvangen. Integendeel. Zij zouden verworpen worden, en moesten gevangenschap, verbanning en zelfs de dood vrezen. De mensen zouden met hen doen zoals zij met de Here Jezus zelf zouden doen, terwijl Hij nota bene de allergrootste vredestichter was. En dan: gelukkig de vredestichters? (volgende week het vervolg).
D.J. Steensma, Feanwâlden