Is de kerk wat ze volgens de Bijbel is: een heilig volk? Wat straalt de kerk uit?
Met deze vragen houden we ons bezig in deze artikelen, op zoek naar de missionaire betekenis van het kerk zijn.
De vorige keer sloot ik af met de opmerking dat de heiligheid van de kerk inhoud geeft aan de missionaire aanwezigheid in de wereld. Juist als de gemeente ernaar streeft te leven naar wat Christus in zijn Woord zegt ….
Een vermaan met missionaire betekenis
Ik wijs om te beginnen op wat de apostel Petrus schrijft in zijn eerste brief. Hij stelt daar dat heilig zijn in de zin van ‘apart gezet zijn door God’ (zoals we dat tegenkwamen in het vorige artikel) niet betekent onberispelijk zijn. Het is iets anders: het heilig zijn van de gemeente roept op te beantwoorden aan de hoge door God gegeven positie. In 1 Petrus 1, 14-16 roept de apostel de gelovigen op niet langer toe te geven aan de begeerten die hen vroeger beheersten. Daartegenover moeten ze een leven leiden dat ‘in alle opzichten heilig is,’ omdat de Here zelf heilig is.
Aan dit gegeven geeft Petrus in het daaropvolgende hoofdstuk een missionaire spits als hij zijn lezers aanspoort om te midden van de heidenen een goed leven te leiden, ‘opdat zij die u nu voor misdadigers uitmaken, door uw goede daden tot inzicht komen en God eer zullen bewijzen’ (1 Petr. 2, 12).
Eenzelfde gedachtegang komen we tegen als Paulus de gemeente te Rome vermaant om zich niet aan te passen aan deze wereld, maar zich te veranderen door hun gezindheid te vernieuwen om zo te ontdekken wat God wil en wat goed, volmaakt en Gode welgevallig is (Rom. 12:2). Dat zal zonder meer zichtbaar worden in de persoonlijke levensstijl van de afzonderlijke leden van de gemeente. En dat heeft missionaire betekenis.
Een missionaire verantwoordelijkheid
Als het gaat over de missionaire verantwoordelijkheid van de kerk spreken deze gedachten over de heiligheid van de kerk op een duidelijke manier. En, op goede gronden. De heiligheid van de kerk is immers één van de meest zichtbare kanten van haar bestaan. Ik gebruikte in het eerste artikel al het woord ‘etalage.’ Dat woord roept het beeld op van mensen die naar binnen kijken. En dat gebeurt. Waarbij de mensen die naar binnen kijken heel goed zien wat positief is, of wat negatief is.
Iemand zei daarover eens: als christenen niet beantwoorden aan de verwachtingen die men van hen heeft, heeft dat serieuze consequenties. Die consequenties raken het geheel van het christelijke getuigenis. Mooie woorden zijn niet genoeg. De boodschap van het evangelie moet zichtbaar gemaakt worden; het waardevolle van het evangelie moet aangetoond worden, doordat de christenen die het evangelie geloven er echt naar leven. Als dat niet gebeurt wordt de geloofwaardigheid van het evangelie aangetast.
Dit maakt duidelijk wat er op het spel staat wanneer christenen niet leven op een manier die beantwoordt aan hun nieuwe leven. En het is waar: de mensen buiten de kerk zijn vaak heel goed in staat het gedrag van christenen te evalueren, waarbij hun oordeel meer dan eens recht doet aan wat er aan de hand is. Het is beschamend dat de kerk in verschillende situaties haar geloofwaardigheid en het respect van de samenleving verloren heeft vanwege het wangedrag van haar leden en – meer dan eens – van haar officiële dienaren.
Een missionaire mogelijkheid
Daartegenover geldt ook het omgekeerde. Een leven waarin zichtbaar wordt dat men op Christus vertrouwt en dat men echt wil leven op de manier die Hij heeft aangewezen en voorgeleefd, heeft onmiskenbaar missionaire betekenis. Het is een getuigenis op zich. Het laat zien dat het niet maar gaat om mooie woorden maar om een werkelijkheid.
Dat zie je door heel de zendingsgeschiedenis heen. Het effect van een werkelijk christelijk leven op de mensen rondom de gemeente, soms tegen alle vormen van verdrukking in, vormt een extra stimulans om geloof te hechten aan de getuigende woorden die vanuit die gemeente gesproken worden. Het zet mensen aan het denken, omdat ze zien dat (het evangelie van) Christus echt betekenis heeft in het leven van de mensen die getuigen.
Dat geldt vandaag nog net zo. Of misschien wel: des te meer! Daarom snap je dat de apostelen er in hun brieven op hameren dat de gemeente heilig zal leven. Daarom snap je dat ze erop aandringen dat de gemeente niet zal leven op de manier van de wereld (Rom. 12), maar dat de gemeente ‘een goed leven zal leiden’ te midden van de mensen om hen heen (1 Petr. 2). De apostelen waren ervan doordrongen dat een echt christelijk leven werkelijk een getuigenis is waardoor mensen gewonnen kunnen worden voor christenen.
Want God wil aan de wereld duidelijk maken dat het echt goed is om met Hem en uit Hem te leven. En Hij gebruikt de gemeente daarvoor om dat zichtbaar te maken. In heel haar bestaan. In haar woorden maart vooral ook, in haar daden.
Wat zien de mensen als ze in de etalage van God kijken? Zien ze daar wat Gods liefde tot stand brengt? Zien ze wat God bedoelt?
Is het leven van de gemeente, is ons leven een stimulans voor anderen om te gaan geloven?
Ik sluit af met woorden uit een gezang die dit op een heel diepe manier raken:
Leer ons, Heer, vrijmoedig spreken
over uw verlossend werk;
geef dat niet die woorden breken
op de daden van uw kerk,
maar dat wij geheiligd leven
op de plaats door U gegeven 1
Opdat de mensen U zien, o Heer, en Uw Naam verheerlijken.
Jan van ’t Spijker, Hoogeveen
1 Liedboek voor de kerken, uit gezang 360:3.