God leren kennen. Volgens de Gereformeerde belijdenis (artikel 2 van de
Nederlandse Geloofsbelijdenis) zijn daar twee middelen voor. De eerste
is de schepping, onderhouding en regering van de wereld en de tweede is
het Woord van God. God leren kennen door de schepping door goed te
kijken, daarover gaan deze drie artikelen. Na het eerste artikel over
een fictief praktijkvoorbeeld en het tweede artikel over Bijbelse
voorbeelden gaat dit artikel over de verhouding tussen het kijken in de
schepping en het lezen van het Woord.Het staat er in artikel 2 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis heel duidelijk en krachtig. Wij kennen God ten eerste door de schepping, onderhouding en regering van de hele wereld. Want de schepping is voor ons een prachtig boek, waarin alle schepselen, groot en klein, ons laten zien wat van God niet gezien kan worden, namelijk zijn eeuwige kracht en goddelijkheid. Dit is voldoende om mensen te overtuigen. Vooral dat laatste zinnetje spreekt krachtige taal, het boek van de schepping is voldoende om mensen te overtuigen. Daar belijdt de kerk nogal wat! Voor mij zelf was het een aantal jaren geleden een nieuwe ontdekking, dat bij de opsomming in artikel 2 het boek van de schepping als eerste wordt genoemd en dat er van dat scheppingsboek wordt gezegd dat het voldoende is om mensen te overtuigen. Toch blijkt in de praktijk dat, als je zoveel nadruk op het scheppingsboek legt, anderen hun wenkbrauwen fronsen. Doe je op deze manier het Woord van God niet tekort? De kerkmensen uit het eerste artikel, die teleurgesteld reageerden op de excursie tijdens de eredienst van dominee Kijk in de Vegte konden zich wel eens in een groot gezelschap bevinden.
Vragen
Op deze plaats zijn er twee vragen te stellen. De eerste is, hoe komt het dat het boek van de schepping in de kerk zo weinig aandacht krijgt? Ik denk dat je dat in z?n algemeenheid wel kunt stellen. Een kerkdienst zoals in het eerste artikel in ?s Heerenberg werd gehouden, zal waarschijnlijk een fictie zijn en blijven.
De tweede vraag is belangrijker, namelijk hoe zit het met die verhouding tussen het boek van de schepping en het geschreven Woord van God?
Kennis van Gods natuur
Je kunt dus de vraag stellen hoe het toch komt dat in de gereformeerde kerken zo weinig aandacht voor het scheppingsboek uit artikel 2 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis is. Misschien is het wel omdat de Theologische Universiteiten in de opleidingen van de predikanten, alleen aandacht geven aan het tweede boek uit artikel 2 ? de Bijbel. Eigenlijk is dat vreemd, dat onze voorgangers maar ??n van de twee boeken, die God aan de mensen heeft gegeven om Hem te leren kennen, tijdens hun opleiding bestuderen en daar les over krijgen.
Mijn suggestie is daarom dat er op de Theologische Universiteiten een verplichte module ?Kennis van Gods natuur? in het leerplan wordt opgenomen.
Verhouding
God heeft zowel de schepping als zijn Woord aan de mensen gegeven om Hem te leren kennen. De vraag is relevant wat de verhouding tussen die twee is. Kunnen we het scheppingsboek en de Bijbel als twee gelijkwaardige boeken beschouwen of zijn ze niet met elkaar te vergelijken en heeft bijvoorbeeld het Woord van God een heel ander gewicht dan de schepping?
De vorige artikelen heb ik bewust zo geschreven om meer aandacht te vragen voor de schepping, of beter geformuleerd voor de Schepper. Ik denk dat wij als christenen in de gereformeerde kerken te weinig gebruik maken van het prachtige boek van de schepping om God te leren kennen. Hoe meer je je in de schepping verdiept, hoe meer je onder de indruk komt van de grootheid en de almacht van God. Hij sprak en het was er. En wij mensen zijn al eeuwen lang aan het onderzoeken hoe de schepping, de natuur precies in elkaar steekt, en we weten het nog lang niet! Zo groot is God, zo machtig is Hij! Bovendien leven we in een beeldcultuur, ook dat zou een reden kunnen zijn om in de schepping te gaan kijken, of beter gezegd, door de schepping heen te kijken en God de Schepper te zien.
Meer aandacht voor het scheppingsboek hoeft wat mij betreft niet te betekenen dat de Bijbel minder aandacht krijgt, of dat wij als christenen bijvoorbeeld een ?natuur-geloof? zouden moeten hebben. Het is verstandig om het scheppingsboek en de Bijbel niet op een weegschaal te leggen of met elkaar te vergelijken. Wij belijden dat God ze beide aan de mensen heeft gegeven om Hem te leren kennen, laten we ze beide ?naar hun aard? gebruiken. God heeft de mens met meerdere zintuigen geschapen; we kunnen kijken en lezen, maar we kunnen ook proeven en ruiken, enzovoort. Laten we al die zintuigen gebruiken in onze relatie met God onze Schepper, met Jezus onze Verlosser en met de Heilige Geest. Immers, het oog kan niet tegen het oor of de tong zeggen, ik heb je niet nodig.
Om achter de schepping God de Schepper te zien, is het wel nodig dat je weet en gelooft dat God de Almachtige Schepper is. En juist over die relaties kun je lezen in en leren uit de Bijbel. Daarom is het belangrijk om de beide boeken in samenhang met elkaar te lezen. Niet als twee gelijkwaardige boeken, maar als twee boeken met een eigen waarde.
Verwondering
E?n van mijn hobby?s is tuinieren en daarom hebben we in Dronten ook een volkstuin. Daar probeer ik mijn kinderen iets van verwondering te laten ervaren, door samen met hen eens goed een regenworm te bekijken of door ze aardappelen te laten rooien. Het is toch geweldig en ook een wonder dat je ??n (poot-)aardappel in de grond stopt en dat je 5 tot 10 aardappelen kunt rooien. Of ik kijk ?s avonds met hen op zolder naar het westen, naar de ondergaande zon en de mooie kleuren aan de lucht. Dan is het toch geweldig als je zoontje van 3 jaar oud zegt ?wouw, die lucht heeft God mooi gekleurd??
God leren kennen in de schepping, dat is een kwestie van goed kijken. En daar kunnen wij ons zelf in trainen, net als in regelmatig Bijbellezen overigens. Job kreeg van God zo?n ?kijk-training? en Hagar noemde God ?een God van het zien?.
De Psalmen in de Bijbel nodigen u uit om goed in de natuur, in Gods schepping te kijken (verrekijker of loep mee), om daar te genieten en u te verwonderen over de Schepper, over zijn almacht en grootheid.
Heer,
wonderbaarlijk is wat u gemaakt hebt,
ik weet het, tot in het diepst van mijn ziel.
Dronten
Wiggele Oosterhoff