Een dominee die voorgaat in de dienst en een gemeente die luistert. Zo
verlopen de meeste kerkdiensten als het om het liturgisch onderdeel
?verkondiging? gaat. Er zijn gemeenten die voor de vorm van de preek
en/of andere onderdelen van de liturgie een andere weg inslaan. Tijdens
de dienst wordt er dan bewust dialoog of interactie gezocht. Alphadienst
Zo kent de Chr. Geref. Kerk van Groningen de zogenaamde Alphadiensten. De gemeente Groningen heeft drie kerkgebouwen. Twee grotere in de stad Groningen en de Hoeksteen in Haren (waar wordt samengewerkt met de Ned. Geref. Kerk). De Hoeksteen biedt ruimte aan circa 200 personen. In de Haren houden we maandelijks een Alphadienst met uitzondering van de zomermaanden. Voordat de dienst begint bidden kerkenraad en commissie samen om een zegen. Tijdens de dienst wordt gewerkt met een eenvoudige liturgie waarbij de dominee niet op maar onder de kansel staat. Een aantal te zingen liederen is van tevoren vastgesteld (door een lid van de organiserende commissie samen met de voorganger). Daarnaast mogen de bezoekers uit een via de beamer gepresenteerde lijst van liederen een keuze maken. Het thema van de dienst is van tevoren vastgesteld. Aan het eind van de dienst wordt er gebeden en gedankt waarbij de aanwezigen wordt gevraagd of zij zelf voorbeden, gebeden of dankpunten willen inbrengen. In de meeste gevallen houdt de predikant (in Groningen is dat de eigen predikant en geen gastpredikant) eerst een korte preek waarbij hij zijn woorden ondersteunt met een presentatie. Via de beamer worden (Bijbel)teksten en afbeeldingen getoond.
Vraag
Na de verkondiging en een eventueel aansluitend gebed wordt een lied gezongen waarna de dominee de aanwezigen uitnodigt te reageren op de preek. Dat kan zijn in de vorm van een opmerking maar meestal wordt er een vraag gesteld. Dat is een ?spannend? moment. Zal er wel een vraag gesteld worden? Stel dat iemand een vraag heeft maar hij of zij durft die niet te stellen. Om het ijs te breken stelt ??n van de commissieleden een door hem of haar voorbereide vraag. Ik kan niet voor mijn collega?s spreken maar zelf leg ik de vraag altijd terug bij de aanwezigen. Het is mooi om er samen uit te komen. En boeiend ook dat in de beantwoording van de vraag zoveel verschillende aspecten naar voren kunnen komen. Natuurlijk zijn er risico?s. Mensen die stokpaardjes berijden willen, die vragen gaan stellen over alles behalve het thema, die een discussie willen uitlokken. Ja, dat kan allemaal. Mijn ervaring is dat dit enorm meevalt. Tegelijk vraagt het van de voorganger enige flexibiliteit en soms wat verbale stuurmanskunst. Ik heb niet meegemaakt dat het vragen stellen tot een oneerbiedig moment leidt in de dienst.
Kruis
Onlangs kozen we in de Alphadienst voor een andere aanpak. We stelden in die dienst de vraag: Waarom het kruis? Elke bezoeker kreeg bij binnenkomst een klein steentje en een potlood aangeboden. Voor in de kerk was een kruis opgesteld. In de verkondiging werd gesproken over het kruis. Over de redding die God aanbiedt door zijn Zoon. Na afloop van de uitleg van de Bijbel werden de aanwezigen gevraagd op het steentje hun eigen schuld en nood te schrijven. Iedereen werd uitgenodigd om letterlijk naar het kruis te gaan en daar de ?last? neer te leggen. Het was een indringend moment tijdens de dienst. We mochten de Here God in zang en woorden danken voor zijn vergevende en vernieuwende liefde.
Kerkgebouw
De Hoeksteen leent zich heel goed voor een interactieve dienst. En dat komt door de grootte. In een groot kerkgebouw met honderden mensen komt een op een deze wijze georganiseerde Alphadienst minder goed uit de verf. In de Hoeksteen wordt ook een Alphacursus gegeven. Een aantal van de cursisten gaan op uitnodiging naar deze dienst toe. Daarnaast zien we regelmatig oud-cursisten. De Alphadienst wordt eens in de maand gehouden en blijkt telkens weer de best bezochte avonddienst in de Hoeksteen te zijn. Dat moet ons vervolgens aan het denken zetten over de invulling van onze diensten. Hoe kunnen we onze bijeenkomsten zo invullen dat we ruim baan geven aan het evangelie en tegelijk voor gemeenteleden en gasten geen onnodige drempels opwerpen? Een interactieve dienst als de Alphadienst is uiteraard niet d? manier maar wel een manier om invulling te geven aan die uitdaging. Positief is dat ik onlangs werd benaderd door een collegapredikant. Hij wilde graag weten hoe wij invulling geven aan een interactieve dienst. Zo mogen we binnen het kerkverband elkaar van dienst zijn.
Groningen
N. Vennik
Interactieve kerkdienst Delfzijl
In de CGK te Delfzijl wordt af en toe een interactieve kerkdienst gehouden. De bedoeling is dit ??n keer per maand te doen, maar omdat Delfzijl momenteel vacant is, lukt dat niet altijd.
Al diverse keren is er een catechismusdienst gehouden op de volgende manier:
Tot en met de Bijbellezing en het lezen van de catechismuszondag verloopt de dienst net als anders. Dan verlaten de mensen de kerkzaal en worden in groepjes van ca. 8 personen drie vragen besproken die betrekking hebben op de catechismuszondag die aan de beurt is. De vragen zijn van te voren door de predikant opgesteld. Tijdens de bespreking wordt een kopje koffie of thee gedronken.
Na ongeveer 20 minuten gaan de mensen weer naar de kerkzaal terug en wordt de dienst vervolgd.
Het voordeel van deze diensten is dat de mensen van te voren al met het onderwerp van de preek bezig zijn geweest, wat het luisteren naar de preek vergemakkelijkt. Als de predikant dat wil kan hij bij verschillende groepen even langs gaan en wat oppikken van de bespreking. Dit kan hij dan eventueel in de preek nog meenemen.
Omdat Delfzijl een kleine gemeente is, kan dit op deze manier gedaan worden. In een grotere gemeente zal er wat meer georganiseerd moeten worden.
De opzet van deze diensten vergt weinig organisatie.
Omdat de mensen bij binnenkomst van de kerkzaal een briefje krijgen waarop staat naar welke zaal ze moeten gaan voor de bespreking, verloopt het verlaten van de kerkzaal meestal vlot en gaat niet veel tijd verloren.
Afgesproken is dat de gehele dienst binnen anderhalf uur klaar moet zijn.