We hebben dit jaar twee moeilijke kerstcadeautjes gekregen, in de vorm van twee boeken. Het eerste boek gaat over mijn woonplaats: Urk. Het heet ‘De ontdekking van Urk’. Het is geschreven door de Belgische journalist Matthias Declercq. Tien jaar geleden kwam hij op Urk om een reportage te maken. Hij kon Urk niet meer uit zijn gedachten krijgen. Nu kwam hij weer terug, hij wilde vat krijgen op het dorp. Een halfjaar heeft hij in onze gemeenschap gewoond. Hij keek, voelde, sprak, luisterde, analyseerde en studeerde. In zijn boek fileert hij onze Urker gemeenschap. Naast verwondering en waardering, brengt hij veel, heel veel pijnlijke zaken aan het licht. Zaken waar wij liever voor wegkijken. Bijvoorbeeld al die jongeren die zich overgeven aan alcohol en drugs en aan nog veel meer. Verschrikkelijk. Maar ook wij ouderen zijn niet vrij te pleiten. De Belgische journalist is geen christen. Dat is natuurlijk een beperking als je een christelijke gemeenschap wil doorgronden. Maar zonden zijn zonden. En zonden moeten onder ogen worden gezien. Zonden moeten worden beleden. Het lezen van ‘De ontdekking van Urk’ was een soort martelgang voor me. Ik wilde zo graag dat het anders was.
Ook als christelijke gereformeerde kerken kregen we zo’n lastig presentje. De historicus dr. Niels van Driel schreef een boek over het leven van professor Wisse (1873-1957). ‘Een wereld op zichzelf’, heet het. De ontdekking van professor Wisse is niet minder pijnlijk dan de ontdekking van Urk. Ook Van Driel kwam veel tegen wat niet deugde. Dingen waarvoor ook wij liever wegkijken. Maar ja, het is geen bijbelse opdracht om zonde weg te moffelen. Van de ijdelheid van Wisse waren we op de hoogte. Ach, dat vergeef je zo’n geweldige redenaar graag. Maar het bleef helaas niet bij ijdelheid alleen. Tijdredes bij de vleet. Voor de oorlog en even dapper weer na de oorlog. Maar hoe zat dat tijdens de oorlog, zeg maar op het moment dat het geloof in praktijk gebracht moest worden. Helaas niet best. In de oorlog was Wisse vooral anticommunistisch, met de Duitsers had hij minder moeite. En er worden nog meer zonden blootgelegd. Het respect en de verwondering worden zwaar overschaduwd.
In hoever dragen we met z’n allen bij aan al deze ellende en, ook niet onbelangrijk, valt er nog wat van te leren? We weten allemaal dat we geen mensen mogen vereren, maar hebben allemaal een soort onweerstaanbare drang om dat toch wel te doen. En ook ons dorp mogen we niet verheerlijken. Er is veel meer reden voor ootmoed. Van heel erg begaafde, beroemde of rijke mensen zien we graag wat door de vingers. Met ons eerbetoon beschadigen we hen. Beter is het om de realiteit onder ogen te zien. We zijn gewoon met z’n allen, precies wat we leren, een stelletje zondaren. De Heere Jezus is niet voor niets gekomen. Wat was het nodig. En wat al dat roemen betreft: Laten we ons gewoon houden aan het eenvoudige Schriftwoord: ‘Maar wie roemt, laat hij roemen in de Heere.’
‘Ere zij God!’
Krijn de Jong, Urk