Hij was maar heel gewoon. Een zin uit een liedje dat nog even nagalmde in mijn hoofd. Ik moest denken aan een andere ‘gewone’ man waarover ik gelezen had: Filippus. Volgens mij was dat zo’n man. Gewoon, maar toch o zo bijzonder. Ik neem je mee.

De discpelen zochten uitbreiding van het pastorale team. In de taakomschrijving stond nadrukkelijk dat de kandidaat een wijze man moest zijn die goed bekend staat en vervuld van de Heilige Geest. Een insider en intimus dus, goed voorbereid op zijn taak. En dan komt een naam boven drijven. Filippus. We hebben over hem niet eerder gehoord of gelezen. De naam klinkt ook niet erg Joods, eerder Grieks. Hij wordt dan ook ingezet als verkondiger/hulpverlener onder de Grieks-sprekende christenen.

Menigeen is bang voor de dood. Misschien nog meer voor doodgaan. Pieter Both, predikant in de PKN, zegt dat hem geregeld de gedachte aanvliegt dat hij eens moet sterven. Hij vindt de dood mysterieus en onheilspellend. Er is daarover zoveel onbekend. Waarom sterven soms jonge mensen in de kracht van hun leven? Een moeder van een gezin met jonge kinderen? Waarom een kind? Iemand die veel kan betekenen voor het rijk van God op aarde?

Both zocht een tijdje geleden een boek om zich te verdiepen in de dood. Hij was op een heftige manier met de dood geconfronteerd toen zijn vrouw overleed. Ze werd vlak voor de bevalling van hun derde kind onwel. Toen hun zoontje was geboren, overleed ze binnen vierentwintig uur. Hersenvliesontsteking. In de tijd erna zocht Both naar antwoorden op al zijn vragen over de dood. Omdat hij geen boek over dit onderwerp kon vinden dat aan zijn verwachtingen voldeed, schreef hij zelf een boek daarover: Uit de tijd. De titel verwijst naar een gezegde in het oosten van Nederland. Daar spreken zij over ‘uit de tijd raken’ als je sterft.

Lieve God,

Onlangs zag ik op Facebook een klein filmpje. Een peuter van twee jaar probeert te ontdekken wie die grote man is die op de bank ligt. Ze pakt zijn grote handen vast en legt haar kleine handje erin. Een wereld van verschil. Ze is niet bang voor hem. Dat zie ik als ze haar vinger in zijn mond steekt. Daarna klimt ze op zijn buik en knuffelt hem.

Te gast in de kerk

Dit boek is de vrucht van het studieverlof van René van Loon, predikant in de Protestantse Kerk, verbonden aan wijkgemeente De Samaritaan in Rotterdam-Centrum. Het is een mooi vervolg op zijn vorige studieverlof. Toen is hij zelf verschillende kerken in Rotterdam langsgegaan om te ontdekken wat er aan hoopgevende ontwikkelingen in de kerk zijn. Dit resulteerde in het boek Lente in de kerk. Nu heeft hij een onderzoek opgezet waarbij mensen werden uitgenodigd om eens een kerkdienst te bezoeken die dat normaal niet doen. De resultaten van de enquête die vervolgens is gehouden is verwerkt in dit boek. Daaruit ontstaat een veelkleurig beeld van hoe de verschillende onderdelen van een kerkdienst worden beleefd. Tussen de hoofdstukken door staan een aantal boeiende interviews met mensen uit verschillende gemeenten die betrokken waren bij het uitzetten van het onderzoek.  Hoewel de auteur zelf aangeeft dat het geen wetenschappelijk onderzoek genoemd mag worden, is het wel een zorgvuldig onderzoek wat interessante en praktische inzichten geeft. Sommige uitkomsten van het onderzoek hebben mij verrast. Het boek spoort aan om een dergelijk onderzoek ook eens in de lokale gemeente te houden en reikt daarvoor ook materiaal aan. Al met al het lezen waard.

Albert-Jan Dorst, predikant Surhuisterveen

N.a.v. René van Loon, Te gast in de kerk. Zo beleven bezoekers van buiten de kerk een dienst. Utrecht: KokBoekencentrum, 2025, 192 p., € 22,99, ISBN 978 90 4354 249 4

Het uur van de trouw

Dit boek pak je steeds weer op, omdat je het niet zomaar uitleest. Het zet je aan het denken. Het doet je mijmeren en het roept beelden op. We kennen Dietrich Bonhoeffer van zijn bekende boeken als Verzet en overgave of Navolging. Daarin leren we hem kennen als theoloog, als denker, als man die zijn geloof wilde paren aan zijn leven, ondanks alle strijd die het hem opleverde. In dit boek ontmoeten we hem heel anders: we krijgen een kijkje in zijn innerlijk. Als iemand gaat bidden, als iemand gaat dichten, komen er andere tonen, die van veel dieper komen. Het worden gesprekken met God, met mensen om wie hij geeft. Dat treffen we aan in dit boek: diepe teksten en gebeden die – vooral in de tijd waarin hij gevangen zat – laten zien, proeven, voelen, hoe deze gelovige zich vastgreep aan God, en in God zijn houvast zocht. En vond. In deze mooie uitgave worden de gebeden en gedichten van Bonhoeffer voorzien van spiegels in de vorm van gedichten, liederen en schilderijen van Corrie Kopmels, René van Loenen en Jeltje Hoogenkamp. Al met al is het echt een boek geworden dat je af en toe weer eens oppakt, om de woorden, gedachten, gebeden, gedichten, beelden, tot je te nemen.

Jan van ’t Spijker, Hoogeveen

N.a.v. Dietrich Bonhoeffer, Dit is het uur van de trouw. Gedichten en gebeden in de gevangenis, Buijten & Schipperheijn Motief: Amsterdam 2019, 96 p., € 19,95, ISBN 978 94 6369 049 2

Gedichtenapotheek

Deze gedichtenbundel is precies wat de titel suggereert: een gedicht op recept. Wat is jouw probleem? Benoem het, kijk dan in de inhoudsopgave waar de trefwoorden verbonden zijn aan een paginanummer, en vind daar het gedicht wat goed voor je is. Philip Huff schrijft de gedichten niet zelf, maar put uit een groot aantal bundels van andere dichters en citeert in de inleidende teksten verschillende schrijvers. En ach, terwijl je zonder ziek te zijn het wel laat om allerlei vreemde medicijnen te slikken, kan het geen kwaad hier en daar een gedichtje uit dit boek tot je te nemen, ook als je de desbetreffende kwaal niet hebt.

N.a.v. Philip Huff, De gedichtenapotheek. Poëzie op recept voor het hoofd en het hart, Prometheus: Amsterdam, 2024, 286 p., € 20,00, ISBN 978 90 4465 710 4

Nel Noppe, Tzummarum