ImageAls leider van het muziekteam van de Jeruzalemkerk in Groningen wil ik mijn ervaringen met ons muziekteam hieronder beschrijven. Mooie en minder mooie ervaringen. Maar d? ervaring om met elkaar God groot te maken door zang en muziek is allesoverheersend geweldig.

De titel van dit stuk is ooit eens door de kerkvader Augustinus (354-430 v. Chr.) gezegd. Hij bedoelde daarmee dat je er met lichaam en ziel aan mee doet. Door het zingen hebben we contact met God en met elkaar. Het doel van het muziekteam is dan ook om het contact tussen God en de gemeente en de gemeenteleden onderling te versterken.

Geestelijke groei
Met een dankbaar hart kan ik vertellen dat God mij dicht bij zich heeft gehouden door mij steeds in situaties te brengen waarin ik mijn talenten op muzikaal gebied kon inzetten voor God en zijn gemeente. Dat is goed geweest voor mijn geestelijke groei en dat ervaar ik nog steeds.
Op mijn zeventiende, bij het jeugdkoor van onze kerk, ervoer ik al hoe prettig het is om samen te zingen. Toen ik later ook dirigent van het koor werd was ik nog veel meer bezig met de muziek, de tekst en de liturgie van de diensten waarin we zongen. Toen ik na 15 jaar dirigentschap stopte, heb ik twee jaar niets meer zelf aan zang en muziek gedaan. Ik miste het enorm, maar ik dacht: ?Het went wel, even rust.?

ImageIn dit nummer van het Kerkblad staat het thema 'zingen en muziek' centraal. Nu allerlei activiteiten binnen de gemeenten weer van start gaan, is het goed om bij alles wat er in de gemeente gedaan wordt ook aan deze belangrijke aspecten van het gemeente-zijn aandacht te geven. Zang en muziek zijn maar geen tweederangs aangelegenheden, maar uiting van geloofsleven en geloofsbeleven. Wie de Bijbel leest, zal dat beamen. In dit artikel gaat het om de vraag: waarom zingen we in de gemeente?

De eeuwen door is er veel gezongen, zowel buiten als binnen de kerk. Het zingen buiten de kerk laat ik  rusten, al zou daar ook best het een en ander over te zeggen zijn. Ik beperk me tot het zingen binnen de kerk. En ook dan zou je weer een beperking kunnen aanbrengen. Immers, binnen de kerk wordt niet alleen tijdens de erediensten gezongen, maar ook daar omheen. Veel gemeenten hebben een koor dat regelmatig oefent en van tijd tot tijd een uitvoering geeft. Daarnaast kan er ook thuis gezongen worden, persoonlijk of in gezinsverband, al zal dat laatste in onze jachtige tijd naar mijn inzicht veel minder gebeuren dan vroeger, toen het harmonium in menig huisgezin nog een centrale plaats innam. En laten we ook niet vergeten het zingen tijdens de catechisatie en op de verenigingen. De gemeente van Christus is, als het goed is, een zingende gemeente.
Maar met name in de zondagse samenkomsten neemt rondom Woord en sacramenten de zang een belangrijke plaats in. De gemeentezang is een wezenlijk onderdeel van de eredienst.
Waarom zingen we eigenlijk in de kerk?

ImageEr wordt wat afgezongen in ons land: thuis, op school, op straat, in een koor, op vakantie, in de fabriek op festivals en ga zo nog maar even door. En natuurlijk niet te vergeten in de kerk. Wat is een kerkdienst, wanneer er niet gezongen wordt? Hoe zing je? Wat maakt zingen leuk? Zing je met je hart of zomaar? Wat zing je het liefst? Hoe beleef je zingen? Allemaal vragen, waar ik samen met een aantal jongeren uit Kampen een antwoord op probeer te vinden.

Eerst even kennismaken:
Dani?l Schinkel, 21 jaar, MBO - 4 student in sociaal cultureel werk;
Lammert Visser, 22 jaar, HBO student, laatste jaar opleiding MER (management, economie en recht);
Jorieke Voorthuijzen, 20 jaar, zoekt een nieuwe uitdaging om te gaan studeren;
Lea van Dijk, 20 jaar, net geslaagd als onderwijsassistente en gaat na de zomervakantie naar de PABO.
Alle vier zijn ze lid van de jeugdvereniging Lux et Veritas. Deze naam betekent: ?Licht en Waarheid? en vindt zijn oorsprong in Psalm 43 vers 3. Op Jorieke na hebben ze allen belijdenis van hun geloof afgelegd en na de zomervakantie gaan ze alle vier meedraaien in de leiding van de zondagsschool/kinderkerk. Dan leidt Lea nog een jeugdclub van zeven tot elf jarigen en Dani?l de club die daarop volgt. Kortom, actieve jongelui die hun plekje in de kerk gevonden hebben.

ImageVoor de meeste gereformeerden is het orgel naadloos verbonden met de kerkdiensten. Toch heeft die verbondenheid niet eens zulke oude papieren. Tot in de 16de en 17de eeuw werden de kerkorgels vrijwel nooit gebruikt als begeleidingsinstrument. Pas na de reformatie kreeg het orgel het begeleiden van de gemeentezang als hoofddoel. Tot op de dag van vandaag worden in de reformatorische kerken de orgels nog steeds op deze manier gebruikt.
De organist is daarom, als het op zingen aankomt, niet weg te denken uit onze kerkdiensten. We spraken met Aaldert Otten, organist in Hoogeveen, die al zo?n 50 jaar gemeentezang begeleidt.

Ik kom uit een gezin met elf kinderen waarin ik bij de jongsten hoorde. De meesten hebben wel een beetje gespeeld op het harmonium dat in huis stond, maar daar bleef het bij. Op jonge leeftijd mocht ik er zelf nog niet op spelen, maar op m?n zevende hadden ze het harmonium een keer vergeten op slot te doen. Ik kon toen ineens met twee vingers ?Als ge in nood gezeten? spelen. ?t Zat er dus al jong in. Later ben ik bugel gaan spelen bij de muziekvereniging. Daar heb ik van noten leren spelen. Ik noemde nog alles ?toetsen? en wist niks van octaven, as of fis. Wel merkte ik toen dat ik gevoel voor muziek had.

ImageIn een themanummer over muziek in de kerk mag een recensie over een boek dat juist daarover gaat niet ontbreken. Enkele maanden geleden verscheen dit boek.

Ronald Koops (zangleider, liedschrijver en pianist) geeft al enige tijd onderwijs over lofprijzing en aanbidding in de (traditionele) kerk. Hij is bij een breed publiek geliefd om zijn ingetogen vertolkingen van bekende psalmen, gezangen, nieuwe liederen en eigen composities op de piano. Hij maakte diverse instrumentale piano-cd?s zoals Key of Eternity, Verlangen, Rust en Laten wij aanbidden, waarbij vooral de rust en stilte benadrukt wordt. Eerder schreef hij het boek ?De kracht van muziek?. ?Een Kerk vol aanbidding!? is daarvan het vervolg en een verdieping. Bovenstaande zette me verwachtingsvol aan het lezen.

Veel gemeenten zitten met het vraagstuk van muziek en zang in de eredienst. En altijd roept het spanningen op tussen voor- en tegenstanders van verandering. Vaak loopt de scheidingslijn daarbij tussen de ouderen en de jeugd. Steeds meer kerkenraden willen de wens van jongeren voor verandering wel honoreren. Anderzijds zijn ze beducht voor ruzie in de tent. Komt bij dat kerkenraadsleden veelal leken zijn op het gebied van de liturgie: Wat mag, wat kan, wat is passend en waarom wel en waarom niet? Vaak wordt er op het gevoel af een standpunt ingenomen. Hetzij om het bij het oude te laten, hetzij om radicaal het roer om te gooien of, als derde variant, een mix van allerlei stijlen en vormen in dezelfde dienst of in twee aparte diensten. De Anglicaanse Kerk kent de zgn. ?mixed economy?. Een dienst hoog-liturgisch, een volgende als ?familyservice? of Song of Praise dienst (pag. 139). Dat laatste vaak ook met de idee ?dat we dan een frisse en aantrekkelijke gemeente zullen worden of zijn?.
Pagina 590 van 631

Kerkdiensten

Commentaar

  • Je eigen bijbeltje 2025-10-24 07:32:22

    Zeven jaar oud was ik, bijna acht. Ik herinner me nog goed dat ik naar voren mocht komen in de...

  • Privé 2025-10-11 07:31:53

    Vanaf het begin van deze maand is op tv de documentaire Sextortion te zien. Bij sextortion wordt...

  • Omdat we gezonden zijn … 2025-09-27 07:43:17

    Ik was weer in Indonesië, samen met vier studenten van de Theologische Universiteit Apeldoorn....

  • Aan Zijn voeten 2025-09-13 08:17:13

    Over de kerk is er nogal wat te doen, zeker over onze kerken, de Christelijke Gereformeerde...