Soms verschijnen er boekjes die je pakken en waarin je, alleen al door erin te bladeren, iets proeft van wat de schrijver ervan bewoog toen hij achter zijn computer kroop om het op te schrijven (want een pen wordt niet veel meer gebruikt). Dat is ook het geval met het boekje van Samuel Lee dat ik maar wat graag onder de aandacht breng. Niet omdat ik het van A tot Z eens ben met wat hij allemaal schrijft. Maar moet dat ook? Kan het niet zijn dat juist in de ontmoeting met mensen die de boodschap van het evangelie op een andere manier benaderen, of die er van een andere kant naar kijken, …, dat in zo’n ontmoeting de inhoud van het evangelie weer eens helemaal fris naar je toekomt.

In het vorige artikel kwam naar voren dat het vijfde gebod in eerste instantie zorg gebiedt voor behoeftige ouders. In onze tijd, zo werd gezegd, is die zorg niet altijd even gemakkelijk. Kinderen wonen soms ver bij hun ouders vandaan. Praktisch gezien is directe zorg dan lastig.

Wat vooral ook in onze tijd speelt is dat onze maatschappij koud en kil is, en dat mensen druk zijn met zichzelf zijn, en met hun werk, huis en hobby's. Had Jezus ook al niet gezegd dat de liefde van de meesten zou verkillen? En had Hij dat ook niet gezegd in verband met wetsverachting? De Heiland bracht wetsverachting direct in verband met verkilling van de liefde (Mat.24,12). Eenzaamheid en verwaarlozing van de directe naasten is in onze tijd een groot probleem. Maar de HERE wijst een weg: wetsbetrachting. Een remedie tegen verkilling van de liefde!

Angus is een nieuwsgierige, intelligente jongen met ogen als verrekijkers. Hij leeft op het eiland St. Helena in het zuiden van de Atlantische Oceaan aan het eind van de 17e eeuw. Aan het begin van het boek is hij een jaar of acht. Hij is door een geleerde die een jaar op het eiland heeft gewoond, betrokken bij het doen van waarnemingen: vogels tellen en sterren op een kaart intekenen. Het hele boek is geschreven vanuit het perspectief van deze Angus. We lezen over zijn moeder (weduwe) die een nieuwe liefde vindt in de predikant. Deze ds. Burch is gekomen om St. Helena te verlichten. Hij beïnvloedt Angus in zijn wereldbeeld. Maar er is ook de invloed van de geleerde, meneer Halley. En als Angus in opdracht van zijn moeder en de dominee op een schip meegaat naar Engeland en daar als assistent wordt aangenomen door Halley, dan wordt de invloed van de ontluikende natuurwetenschap steeds groter. Zo beschrijft Jalonen de tijd met de vragen die toen speelden: ‘Misschien is de Bijbel niet van begin tot eind een letterlijk relaas, misschien is niet alles precies zo gebeurd als het beschreven staat, maar is er beeldspraak in gestopt. Ik twijfel niet aan de boodschap, beslist niet; het kan gevaarlijk zijn om zulke dingen te zeggen, dus vergeet het, Angus … Maar van sommige jaartallen en millennia wil ik nog andere bewijzen presenteren dan die uit het Oude Testament.’ (pag. 420v).

Het is een van de thema’s in deze roman. Verder gaat het boek vooral over de rangen en standen in de samenleving en over hoe je daarmee omgaat als je meer kan dan van je verwacht wordt. Het is zeker knap en overtuigend geschreven. Ondanks het feit dat het boek wat mij betreft iets te dik is voor het verhaal dat verteld wordt, blijft het wel boeiend en beveel ik het zeker aan.

Wouter Moolhuizen, Hoogeveen

Olli Jalonen, De Hemelproef. KokBoekencentrum: Utrecht 2021, 464 blz., € 23,99, ISBN 9789023959502

Veertig. Het is zo’n getal in de Bijbel waar iets mee is. Mozes, die veertig jaar in de woestijn is, het volk Israël veertig jaar in de woestijn, Jezus is er veertig dagen. In elk van die gevallen betekent het een tijd van beproeving, waarop terug gekeken wordt in de Bijbel. We kijken samen met ds. Jan Kronenberg en zijn vrouw Nita terug op Jans veertigjarig jubileum als predikant van onze kerken. Naar keuzemomenten, ijkpunten, moeilijke zaken en mooie herinneringen.

Als hen de vragen worden toegestuurd, omdat immers bezoek niet mogelijk is, blijken er in het antwoord best veel getallen voorbij te komen. Het triggert en er valt een reeks op.