Hoe zit dat eigenlijk met die zo gewaardeerde autonomie (zelfbepaling) die je in de wereld van de psychotherapie tegenkomt? Staat die niet die haaks op geloof, kerk en theologie?

In zijn boek  Autonomie en gemeenschap* , een bewerking van zijn proefschrift over dit onderwerp (2016), bespreekt ds. Bert Loonstra een onderwerp dat interessant genoeg is, voor theologen, psychotherapeuten en geïnteresseerden. Het lezen van dit boek vraagt evenwel enige tot redelijke kennis van de psychologie en de filosofie.

De vraag ligt voor of autonomie en haar nadruk op het ‘zelf’ niet strijdig zijn met gehoorzaamheid aan God als hoogste goed? En in het christelijke geloof is het uitgangspunt toch de dienende liefde en onderwerping? Sluit psychotherapie dan wel aan op de eigenheid van de cliënt en diens groepsidentiteit? Deze vraag betrekt Loonstra in het laatste deel van zijn boek ook op de Islam, (ultra)orthodox jodendom en (zeer behoudende) reformatorische kringen. Voor ultra-orthodoxie met haar grote nadruk op (de waarden van) de gemeenschap geldt, in het algemeen, dat de westerse psychotherapie daarop moeilijker aansluit.

Wat zou geloof zijn zonder liederen, wat zou een kerk zijn zonder gezang, wat zou een gelovige zijn zonder een lied in zijn hart. Altijd heeft de Heere mensen opgewekt om te zingen en hij heeft ook altijd mensen geïnspireerd om liederen te dichten. Mannen en vrouwen.

Na de doortocht door de Rode Zee dichtte Mozes een lied, maar ook Mirjam, de zuster van Aaron werd geïnspireerd. ‘Mirjam de profetes, de zuster van Aaron, nam een tamboerijn in haar hand, en alle vrouwen gingen achter haar aan met tamboerijnen en met reidans. Toen zong Mirjam hun ten antwoord: zing voor de Heere want Hij is hoog verheven' (Ex.15,20-21). David dichtte de psalmen met zijn harp in de hand. Zang en muziek. Bij indrukwekkende gebeurtenissen komen de tongen los en de mensen in beweging. In elke opwekking zie je het lied naar voren komen. Het hart dat overloopt wil zingen. ‘Zingt een nieuw lied voor de Heere.’

In de medische wetenschap is vandaag de dag veel mogelijk. Sommige ontwikkelingen roepen vragen op. We herkennen de oerzonde, dat de mens zijn eigen wereld wil scheppen. Hij gebruikt daarbij de middelen van de medische wetenschap en techniek. Zij moeten hem in staat stellen tot een lang, gezond en effectief leven, waarin hij de regie in handen houdt en veel kan genieten.

De ontwikkelingen op het gebied van wetenschap en techniek laten iets zien van de manier waarop de moderne mens omgaat met de natuur en met zijn eigen leven. Hij beschouwt de dingen die hij tegenkomt als materiaal waarmee hij kan gaan werken. Zo doet hij ook met zijn lichaam.

‘Het begon wat aan mij te knagen. Je raakt het toch nooit helemaal kwijt.’
Verstolen kijk ik opzij naar de man die dit zegt en die naast mij zit. Zijn pet zit naar voren getrokken. Een teken van niet te dicht bijkomen? Toch komt hij ’s avonds vaak even naast me zitten. Terwijl we vissen, vertelt hij over zijn leven. Omdat mijn gehoor wat minder wordt en hij mompelt, gaan sommige zinnen aan mij voorbij. Maar langzaam en zeker krijg ik een beeld bij de verhalen.

In zijn jeugd liep alles niet even fijn. Zijn jonge jaren bracht hij door bij zijn grootouders. Als zijn ouders op bezoek kwamen, kroop hij weg in een grote kast. Hij wilde niet terug naar huis.
Zijn vader was een ‘gesloten’ man. Die de tegenslagen in zijn leven op zijn eigen wijze verwerkte.
Hij was vroeger gestraft door zijn vader, omdat hij zijn eigen weg wilde gaan. De gevolgen hiervan hadden een stempel op zijn leven gezet.