ImageVerrassend vertrouwd is een feestbundel voor Henk de Jong, omdat hij 50 jaar predikant is. Deze bundel bevat artikelen van mensen die De Jong graag willen eren als vruchtbare enke-ling, als een begenadigd gereformeerd theoloog die eigen wegen gaat. Hij zoekt de weg voor Christus? gemeente in deze tijd te vinden door aandachtig te luisteren naar de Schriften. De meeste scribenten zijn Nederlands Gereformeerd, zoals De Jong zelf; er zitten ook een paar Vrijgemaakten tussen en ??n Christelijk Gereformeerde, Michael Mulder.

Mulders artikel gaat over De Jongs visie op Isra?l. Hij stemt op hoofdlijnen met De Jong in, maar is van mening dat deze geen recht doet aan de blijvende betekenis van het verbond van God met Isra?l in eigenlijke zin. Dit is een aangelegen punt waarover zou moeten worden doorgesproken, niet alleen tussen De Jong en Mulder, maar ook in de gereformeerde gezindte. En, zo mogelijk, tussen gereformeerde en evangelische christenen.
Verbond, verkiezing en verzoening. Dat zijn drie belangrijke thema?s bij De Jong. Hij heeft over deze thema?s vaak en origineel, bijbels en geestelijk, gepreekt en geschreven. Zijn ge-dachten hierover hebben hun neerslag gevonden in zijn boek: Van oud naar nieuw.
De Jong is primair predikant, verkondiger van het evangelie. In zijn verkondiging heeft hij vaak actuele thema?s aangesneden, zoals abortus en homoseksualiteit. Zijn standpunt in ethi-sche kwesties is dikwijls anders dan gebruikelijk in de gereformeerde gezindte. Hij zoekt zijn standpunt te bepalen door aandachtig te luisteren naar Gods Woord en naar mensen.

ImageAls je zoekt naar een schilderij over Kerst, denk je al snel aan Middeleeuwse voorstellingen, waarin Christus met Jozef en Maria in een stal wordt afgebeeld.
Deze schilderijen zitten vaak vol verrassende symboliek, waarin gebeurtenissen uit de Bijbelse  traditie verbonden worden met verhalen en taferelen uit de tijd waarin ze gemaakt zijn. Hierbij moeten we ons realiseren dat in de Middeleeuwen kunst meestal in opdracht van de kerk werd gemaakt. Een directe verwijzing naar Bijbelverhalen lag daarbij voor de hand, temeer omdat de meeste mensen niet konden lezen en op die manier aanschouwelijk onderwijs kregen.

In onze geseculariseerde maatschappij staat, althans in de hoofdstromingen van de beeldende kunst, niet God, maar de mens centraal. In de hedendaagse kunst wordt uitdrukking gegeven aan ervaringen met of aan een interpretatie van de wereld waarin wij leven. Toch zien we, als reactie op het oprukkende kapitalisme en consumentisme, zowel in de maatschappij als in de beeldende kunst, ook nieuwe spirituele bewegingen opkomen, die verwijzen naar een werkelijkheid die buiten onze waarneembare wereld ligt.

Anselm Kiefer
Een voorbeeld van zo?n spirituele visie is te zien in een boeiend schilderij waar ik in dit artikel iets over wil zeggen. Het heet ?Aperiatur terra? en is gemaakt door de Duitse beeldhouwer en schilder Anselm Kiefer (geboren in 1945 in Duitsland en thans woonachtig in Frankrijk).

ImageHet is bijna kerst. Voor mij eindelijk weer de periode waarin ik de Messiah ?legaal? grijs kan draaien. De Messiah heeft voor mij een bijzondere lading, in 2004 werd bij mij een ongeneeslijke hersentumor geconstateerd. Mijn toekomst was weg. In de Messiah van Georg Friedrich Händel vind ik hoop.

Toen ik een jaar of 12 was hoorde ik voor het eerst bewust de ?Young Messiah? van Tom Parker. Ik kan mij herinneren dat we aan het eind van groep 8 van de basisschool een uitvoering op videoband gingen kijken. De zangeres Vicky Brown was toen net overleden. Dat was iets raars, iets mysterieus voor mij. De muziek had daardoor een bijzondere lading. Het maakte een diepe indruk op me.

Rond mijn 13e verjaardag op 30 november 1991 namen we ons als gezin voor naar een amateur uitvoering van de ?Young Messiah? te gaan. Op 12 december overleed zeer plotseling mijn vader. We besloten toch naar de uitvoering te gaan. U kunt zich voorstellen dat het een zeer emotionele avond werd. De troostende woorden in de tekst van de liederen, de mooie muziek. Het riep een basaal gevoel van rust in mij op. Verdriet, gebrokenheid, erg emotioneel, maar ook rust. De ?Young Messiah? is sindsdien bijzonder waardevol voor mij geworden.

ImageDe stronk waarop het bloemwerk staat, symboliseert de tronk van Isa? waaruit een scheut  voortkomt.
Maar uit de stronk van Isa? schiet een telg op,
een scheut van zijn wortels komt tot bloei.
(Jes. 11, 1.)

Links van de kaars staan bloemen gegroepeerd, die de donkerheid  voor Isra?l symboliseren. Daartegenover geven de witte bloemen en de kaars het licht aan dat Isra?l ziet.
Het volk dat in duisternis ronddoolt
ziet een schitterend licht.
Zij die in het donker wonen
worden door een helder licht beschenen.
 (Jes. 9, 1)

ImageHet is 24 december 1943. Het is nog vroeg in de morgen. In een straat in Amsterdam is geen sterveling te zien. Het is stil en de sneeuwvlokken spelen hun koude winterspel. Maar dan, plotseling, wordt de stilte wreed doorbroken. Een Duitse patrouille rijdt de straat in en stopt voor ??n van de huizen. Soldaten springen uit de wagen en bonzen op de voordeur. Er wordt geschreeuwd en gevloekt maar er wordt niet open gedaan. Even verderop wordt wel voorzichtig een deur geopend en daar tegenover verschijnt een gezicht van achter het gordijn. Enkele mensen kijken angstig en verschrikt naar wat er in hun straat gebeurt. Dit is een razzia. De soldaten breken met bruut geweld de deur open en stormen de trap op. Er wordt gegild en geschreeuwd en even later staat een hele familie op straat. De buren kennen dit joodse gezin.
Roos, het kleine meisje, is de jongste. Ruw worden ze samen de legerwagen ingeduwd. Ronkend rijdt de auto de straat uit. De buren staan stil bij elkaar en praten na over dit gruwelijke voorval. Daarna wordt het weer stil in de straat. Het is alsof er niets is gebeurd.
Een paar maanden later vertrekt een trein naar Auswitch. Roos en haar familie zitten in een volgepropte wagon. De reis is lang en langzaam aan verdwijnt de  trein uit het gezichtsveld de nacht in. De duizenden sterren aan de donkere hemel reizen mee.

Commentaar

  • Storm in de CGK 2025-07-04 17:44:42

    De afgelopen jaren en zeker de afgelopen maanden en weken zijn voor onze Christelijke...

  • Hellend vlak 2025-06-21 09:25:10

    Net als veel anderen denk ik met weemoed terug aan vroegere tijden. Binnenkort word ik...

  • Zien en zijn 2025-06-07 08:46:46

    Ik worstel ermee. Onlangs hoorde ik twee uitdrukkingen die me sindsdien bezighouden. Het ging over...

  • Eeuwig dankbaar 2025-05-24 07:16:04

    Doetinchem heeft zich mooi op de kaart gezet. Dit jaar vierde koning Willem-Alexander zijn...