Als, had, dan: hoe het Nederlanderschap Valentin ontglipte
Valentin is onoplettend geweest. Stom. Heel stom. Het heeft een gat in zijn leven geslagen. Valentin had Nederlands staatsburger kunnen zijn. Als hij dat, toen bij begin twintig was, had aangevraagd. Dan was hij probleemloos Nederlander geworden. Als. Had. Dan. Feit is dat hij geen aanvraag deed. Valentin was met andere dingen bezig. Maar laten we bij het begin beginnen.
Het is eind jaren tachtig, Valentin woont met zijn moeder in de USSR. Zijn ouders zijn gescheiden. Vader is kolonel in de KGB, moeder leidt de EHBO-afdeling van het plaatselijke ziekenhuis. Daar brengt een Nederlandse zeiler zijn scheepsmaatje binnen; die heeft een hartaanval gehad. De zeiler en het hoofd EHBO vallen als een blok voor elkaar.