Het boek ‘Bijbels ABC’ beleefde de eerste druk in 1941. De tweede (herziene) druk was in 1966. Schrijver: K.H. Miskotte (1894-1976). Tijdens de Duitse bezetting schreef hij dit boek. Miskotte was van 1921 tot 1945 predikant in de Nederlandse Hervormde Kerk en van 1945 tot 1959 kerkelijk hoogleraar te Leiden, waar hij lesgaf in dogmatiek, ethiek, kerkrecht en zendingswetenschap.

Vanaf 1938 was Miskotte werkzaam als predikant in Amsterdam met accent op werken onder intellectuelen en kunstenaars. Hij schreef ‘Bijbels ABC’ als een cursus - zoals hijzelf in het woord vooraf bij de tweede druk schrijft – ‘over de grondlijnen, de kapitale begrippen die de bijbel eigen-zijn en hem onderscheiden van andere religieuze literatuur’. Hij schrijft geen dogmatiek in zakformaat. Ook geen dogmatiek voor leken. Hij richt zich in het boek op de taal van de Bijbel. Op geheel eigen wijze brengt hij de grondwoorden van de Bijbel op de lezer over. Hij spreekt in het boek zelf over de ‘geestelijke grammatica’ van de Schriften. Die wil hij doorgeven. Hij stelt de vraag of wij verstaan wat we lezen.

In zijn vierde antithese vergelijkt Jezus lichtvaardig zweren met een werk van de boze (Mat.5,33-32). Een eed mag niet je mag breken. Maar Jezus beperkt zich in deze antithese niet tot het zweren van een eed. Kinderen van het koninkrijk moeten in alles wat ze zeggen betrouwbaar zijn.

Met een eed bevestig je een uitspraak. Je roept God erbij als getuige. Jezus onderstreept echter dat kinderen van het koninkrijk altijd betrouwbaar moeten zijn in hun spreken. En als je betrouwbaar bent in wat je zegt, heb je uiteindelijk geen eed nodig. Daarom zegt Jezus dat de zijnen maar helemaal geen eden moeten zweren. 'In het geheel niet', zo voegt Jezus eraan toe (Mat.5,34a).

Sjoukje is nèt klaar met het ophangen van de was op het witte houten droogrek, als ik bij haar aanbel. Even later zitten we samen aan de koffie in de huiskamer aan de Lytse wei in Drogeham. Sinds haar man Anne Marten negen jaar geleden is overleden, woont ze hier samen met een van haar zoons. Het Kerkblad komt al jaren bij hen in de bus.

Vorig jaar werd Sjoukje getroffen door een foto van een prachtig kunstwerk, gemaakt door Jan Ties Sikkema uit Hoogeveen. De afbeelding en de omschrijving ervan raakten haar diep en omdat schilderen op porselein haar hobby is, besloot ze om de afbeelding over te nemen op een tegel en die over te schilderen. Nu prijkt deze mooie tegel in haar woonkamer.

Jezus noemt in zijn bergrede zes opvallende tegenstellingen. Daarbij haalt Hij eerst iets uit de traditie aan. Daartegenover stelt Hij dan zijn eigen woord: ‘Maar Ik zeg u …’ Tot nu toe zijn in ons kerkblad drie antithesen besproken. Deze week komt de vierde antithese aan de orde, waarin Jezus lichtvaardig zweren vergelijkt met een werk van de boze (Mat.5,33-37).

'Laat uw ja ja zijn, en uw nee nee.' Deze uitspraak van Jezus in zijn vierde antithese staat haaks op de moraal van de massa. Is het niet zo dat woorden enorm aan waarde hebben ingeboet? Is het niet zo dat velen met de woorden die zij de wereld in slingeren, niet anders willen dan resultaat boeken? En hoe je resultaat wilt boeken, lijkt helemaal niet meer belangrijk te zijn. De grootste schreeuwers hebben de halve wereld: 'Nepnieuws? Geen probleem. Als het maar brengt wat ik wil.'