Moeten we ons als kerk altijd maar houden aan de traditie die al zo lang geldt? Die vraag kom je vandaag regelmatig tegen als je serieus bezig bent met kerk-zijn. Waarbij alleen al het woord ‘traditie’ van alles en nog wat oproept. De een krijgt er bij voorbaat de kriebels van, terwijl een ander …!

Aan het begin van dit nieuwe seizoen is het goed om eens op een andere manier naar het begrip ‘traditie’ te kijken. Zodat het in een ander licht komt te staan. Ik doe dat vanuit een opmerking die ik een keer tegenkwam, en die op het volgende neerkwam: ‘iemand die tot geloof komt, krijgt een adoptief verleden erbij. Het hele verleden van de kerk wordt zijn of haar verleden. Want een nieuwe gelovige wordt verbonden aan het volk van God dat bestaat uit alle geslachten van de aardbodem en dat – als meest opmerkelijk gegeven – is vastgemaakt aan de hele geschiedenis van Israël. Een nieuwe gelovige gaat deel uitmaken van de grote wereldwijde familie van gelovigen waarvan het begin tot op Abraham teruggaat.’

Toen ik dat las, realiseerde ik me hoe waar dit is. En lichtte er in mijn denken een stuk geschiedenis op van jewelste. Waarbij ik besefte dat achter die hele geschiedenis vooral Gods bezigheid te zien is. De Bijbel wijst daar op.

In de Bijbel komt het mysterieuze zeemonster Leviatan voor, in Psalm 104, 26 en in het boek Job (3,8 en 40,25). De Bijbel presenteert Leviatan samen met andere monsters als symbool van een verwoestend, onbegrijpelijk kwaad. Door de taal en beelden van dit symbool te gebruiken wil de Bijbel laten zien dat God soeverein is over heel de kosmos. Zo wordt in deze bundel de belichaming van de macht van het kwaad in allerlei monsters verkend vanuit het Oude Testament, het Nieuwe Testament en vanuit het perspectief van theologie, religie en kunst. En dat leidt tot een mooie verzameling opstellen over Leviatan, de monsters in de Bijbel en de macht die zij vertegenwoordigen. Want naast Leviatan komen ook de (zee)monsters in Jesaja en Ezechiël aan bod. En natuurlijk de monsters (beesten) die we in Openbaring tegenkomen. Allemaal onderhoudend, behapbaar en door de (overwegend) vlotte schrijfstijl goed te volgen.

Kan een kerk met traditie een kerk voor jongeren zijn? Natuurlijk, iedere kerk vindt jongeren belangrijk. En traditioneel roepen we: “De jeugd heeft de toekomst”, maar heeft de toekomst nog wel jeugd?

Is het mogelijk om vast te houden aan traditie en tegelijk een kerk te zijn die – ook op langere termijn – interessant is voor jongeren. Ja en nee. Ja, want jongeren zijn niet per se wars van traditie. En nee, als het op dat woordje ‘vasthouden’ aan komt. Wat je krampachtig vasthoudt, raak je kwijt.

Dat geldt voor traditie en dat geldt voor jongeren. Durven loslaten en dan achteraf ontdekken dat je het nog steeds hebt.

Wat ik van de kerk vind? Wanneer je dat aan een 25-tal personen zou vragen, krijg je misschien wel even zoveel verschillende antwoorden. Je zou die vraag ook kunnen stellen aan drie personen in de lijn der geslachten. En dan? Drie totaal verschillende antwoorden of zitten er ook overlappingen in? Ik sprak hierover met Sybren Sijtsma (88), zijn dochter Martha Hellinga-Sijtsma (52) en kleindochter Annieke Hellinga (21).