De kerkelijke regel is dat ouderlingen aan het begin van de kerkdienst geen groet uitspreken zoals een predikant dat doet. Ze spreken evenmin de zegen uit aan het einde van de dienst. Zou dat toch ook niet moeten kunnen?

Het deputaatschap eredienst heeft zich daarop de afgelopen drie jaar bezonnen. Hoe spreekt de Bijbel spreekt over zegenen? Is dat per se gebonden aan het ambt? Of is een zegen vooral verbonden met het Woord van God? In de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt mogen sinds 1999 ouderlingen die voorgaan in een dienst en een preek lezen, de zegen uitspreken.

Een ouderling die een preek leest, geeft de goede woorden van God door. Zou daarbij dan ook niet de zegen van God mogen worden doorgeven? Die zegen zegt toch dat God met de zijnen is die in zijn Naam bijeen zijn? Zou dat dan ook niet voor studenten van de Theologische Universiteit in Apeldoorn moeten gelden die in de kerken mogen voorgaan? En dan toch ook voor broeders die op grond van art. 3 K.O. mogen voorgaan in de kerken?

Of is de zegen toch gebonden aan het ambt van predikant? In de PKN mag alleen een predikant de zegen uitspreken. Maar, zo kunnen we vragen, zit daar toch ook niet iets van een oude roomse traditie waarin de priester hoger staat dan andere geestelijken? Of zou het juist toch niet goed zijn dat het uitspreken van groet en zegen blijft voorbehouden aan de predikant. Komt daarin dan ook niet duidelijk in naar voren dat hij geroepen is tot bediening van het Woord? Veel is nog onduidelijk. Daarom zal er de komende jaren verder over worden nagedacht.

Dans en drama

Soms gebeurt er ook wel eens wat onverwachts tijdens een synodale vergadering, zoals bij de bespreking van het onderwerp dans en drama. Vanuit de particuliere synode van het Noorden hadden de kerken gevraagd om duidelijkheid daarover. Kan er bijvoorbeeld in een kerkdienst ruimte zijn voor een mimespel als onderstreping van de verkondiging? Of een dans? Deputaten eredienst hadden zich daarmee beziggehouden, en ook een synodecommissie. Deze beide instanties vonden een verdere studie noodzakelijk. Maar uiteindelijk had de vergadering van de synode daarover toch een andere gedachte. Was de zaak niet al duidelijk genoeg?

Af en toe maakten oudtestamentische profeten diepe indruk met een zichtbare prediking. Drama, zo zeggen we! Indrukwekkend. Maar na Pinksteren ligt de nadruk op de prediking van het Woord. In de gereformeerde eredienst staat ‘de levende verkondiging van Gods Woord’ centraal. Zo maakt God zijn heil bekend. Zo deelt Hij zijn genade uit. Waarom dan dans en drama? Wordt het gemeentelid dan geen toeschouwer? De vergadering wilde een duidelijk signaal afgeven. Dans en drama staan op gespannen voet met onze gereformeerde traditie, vooral ook als je kijk naar de manier waarop onze huidige cultuur omgaat met deze vormen van expressie. Daarom wees de synode het gebruik van deze cultuuruitingen in de kerk af. Centraal staat de verkondiging van het Woord. Zo wil de Here ook vandaag zijn heil uitdelen, door de eenvoudige verkondiging van zijn Woord.

Binnenkerkelijke eenheid

Ook kwam tijdens deze zitting van de synode de vraag naar eenheid opnieuw op tafel, vooral ook de zorg over binnenkerkelijke eenheid. Die zorg leeft breed onder kerken, kerkenraden en gemeenteleden. Er is grote verscheidenheid in ons kerkelijk leven. De ene kerkenraad begrijpt niet altijd wat een andere kerkenraad beweegt. Er zijn grote verschillen in liturgie, in prediking, in geloofsbeleving, in pastoraat. Op zichzelf kan dat heel mooi zijn: een en hetzelfde fundament, en toch een diverse uitwerking. Daarin komt de veelkleurigheid van het heil tot uiting. Aan de andere kant dreigt het gevaar van verwijdering. Daarom is gesprek nodig, op de classis bijvoorbeeld, waar kerken bijenkomen.

Tijdens de bespreking van dit onderwerp – en trouwens ook bij andere onderwerpen die aan de orde kwamen – proefde je bewogenheid, en liefde voor de kerken. Er werd besloten dat het gesprek over de binnenkerkelijk eenheid – die in Christus geschonken is! – moet doorgaan. De classes zullen nader horen over het hoe en wat van dat gesprek.

Homoseksualiteit

Tijdens de middagvergadering kwam opnieuw het thema homoseksualiteit en homoseksuele relaties aan de orde. Dit deel van de vergadering was achter gesloten deuren. Dat kon ook niet anders. Binnen de kerken geldt een bepaalde procedure voor de behandeling van revisieverzoeken. En die gold ook hier. In 2013 had de synode een besluit genomen. Kerkenraden die daarmee moeite hebben, vroegen aan de synode het besluit te herzien. Het reglement voor de behandeling van revisieverzoeken schrijft voor dat wie een revisieverzoek heeft ingediend, niet aanwezig mag zijn bij de behandeling daarvan. De vergadering kon daarom niet openbaar zijn.

Deze dag viel er geen besluit. Dat zal later gebeuren. Dan zal ook ongetwijfeld openbaar worden gemaakt wat de overwegingen van de synode waren.

D.J. Steensma, Feanwâlden