In de Bijbel komt het mysterieuze zeemonster Leviatan voor, in Psalm 104, 26 en in het boek Job (3,8 en 40,25). De Bijbel presenteert Leviatan samen met andere monsters als symbool van een verwoestend, onbegrijpelijk kwaad. Door de taal en beelden van dit symbool te gebruiken wil de Bijbel laten zien dat God soeverein is over heel de kosmos. Zo wordt in deze bundel de belichaming van de macht van het kwaad in allerlei monsters verkend vanuit het Oude Testament, het Nieuwe Testament en vanuit het perspectief van theologie, religie en kunst. En dat leidt tot een mooie verzameling opstellen over Leviatan, de monsters in de Bijbel en de macht die zij vertegenwoordigen. Want naast Leviatan komen ook de (zee)monsters in Jesaja en Ezechiël aan bod. En natuurlijk de monsters (beesten) die we in Openbaring tegenkomen. Allemaal onderhoudend, behapbaar en door de (overwegend) vlotte schrijfstijl goed te volgen.

Pas logeerden we een weekje in de Noordoostpolder. Daar vind je kerken van het ‘wederopbouw’ type. Voor iemand die erg gecharmeerd is van de middeleeuwse Engelse kerkjes die het landschap sieren, zijn die wederopbouwkerken maar grauwe bunkers.

Een poosje geleden las ik een verontrust artikel over dat ze ‘bedreigd’ worden. Het is net als met werknemers. Als het bedrijf personeel moet ontslaan, gaan vaak degenen die het laatste erbij gekomen zijn er het eerste uit. En zo gaat een gebouw uit 1700 op de monumentenlijst, maar gaan weinig mensen de straat op voor het behoud van een gebouw uit de jaren vijftig.

Toen ik voor deze polderkerk stond, kon ik me daar beslist wat bij voorstellen. Maar het is toch een kerk, gebouwd omdat mensen een plek nodig hadden om God te aanbidden en Zijn Woord te horen. Ooit zijn deze kerken met blijdschap geopend en trouw bezocht, door een polderbevolking die net de oorlog achter de kiezen had en een nieuw leven begon op nieuw land.

Wat ik van de kerk vind? Wanneer je dat aan een 25-tal personen zou vragen, krijg je misschien wel even zoveel verschillende antwoorden. Je zou die vraag ook kunnen stellen aan drie personen in de lijn der geslachten. En dan? Drie totaal verschillende antwoorden of zitten er ook overlappingen in? Ik sprak hierover met Sybren Sijtsma (88), zijn dochter Martha Hellinga-Sijtsma (52) en kleindochter Annieke Hellinga (21).

Nadenkend over traditie kun je aan twee einden van het touw van de traditie trekken. Dat van het verleden. En dat van de toekomst. Dat laatste doet Brian McLaren in zijn boek De grote spirituele shift . Voor het woord  shiftt wordt in de oorspronkelijke Engelse titel Migration  gebruikt; migratie. McLaren benadert het christendom – en zo ook de traditie - vooral als een constante beweging.