Met de brief aan Laodicea zijn we aan de laatste van de zeven brieven toegekomen. Deze brief is de meest bekende brief, zo vermoed ik. Van de historische en culturele achtergrond van Laodicea is veel bekend. We moeten dus opnieuw een selectie maken.

Laodicea is tijdens de regering van de Seleuciedische vorst Antiochus II tussen 261-253 v. Chr. gesticht. Hij vernoemt de stad naar zijn vrouw Laodice. Laodicea ligt in de Lycius vallei in het zuidwesten van de provincie Frygië.

De tijd waarin Willem van Oranje leefde, laat zich nauwelijks meer vergelijken met de onze. Toch valt zijn naam nog wel eens, vooral wanneer de discussie gaat over het actuele onderwerp tolerantie. Hij was immers een warm pleitbezorger van godsdienstvrijheid. Maar hoe zat het eigenlijk met zijn eigen godsdienst?

Historici hebben over dit onderwerp nogal uiteenlopende opvattingen. De een ziet Oranje als een overtuigde protestant, die de vrijheidsstrijd in de Nederlanden vanuit zijn religieuze opvattingen benaderde. De ander beschouwt hem als een opportunist, die slechts uit was op zo veel mogelijk macht en daarvoor desnoods van godsdienst veranderde. Feit is, dat Willem van Oranje zowel rooms-katholiek, luthers als calvinistisch is geweest.

Hulpverlening: wat betekent dat? Wat gebeurt er als er hulp gegeven wordt? Wie wordt er dan eigenlijk geholpen? En waarmee?

Deze vragen zijn uitermate actueel en belangrijk. Vooral als wij, aan deze noordelijke kant van de aarde, nadenken over wat er gebeurt als wij helpend de handen uit de mouwen steken. Want waarom trekken mensen erop uit om – aan de zuidelijke kant van de aarde – concreet hulp te bieden, zoals dat bijvoorbeeld gebeurt door jongeren via DJW of op andere manieren.

Op een strategische positie in het Aziatisch deel van Turkije lag de stad Filadelfia. Vandaag de dag ligt op ongeveer de dezelfde plek de stad Alasehir. Gelegen aan de rivier Cogamis (Alaşehir Çayi) lag Filadelfia op een kruispunt van wegen, onder andere aan de weg van Sardis naar Laodicea en die van Efeze naar Antiochië.

Filadelfia dankt haar naam aan de loyaliteit van Attalus II (159-138 v. Chr.) ten opzichte van zijn broer Eumenes II (197-159 v. Chr.). Als dank voor zijn loyaliteit ontvangt hij namelijk van zijn broer de erenaam Filadelphus. Naar alle waarschijnlijkheid bestaat de stad in deze periode reeds geruime tijd. In elk geval dankt het haar naam aan deze bijnaam van Eumenes II. De relatie tussen deze twee broers wordt wel beproefd.