Ruimt twintig jaar geleden kwam dit boekje voor het eerst op de markt. Een boek voor ambtsdragers, bezoekzusters of gewoon gemeenteleden; voor iedereen die op de een of andere manier betrokken is bij het pastoraat. Omdat het boek in een grote behoefte voorziet, verscheen in 2021 een nieuwe, herziene druk.

Schepping is geen discutabel onderwerp in de Vroege Kerk. Men sloot aan bij de Joodse visie op de schepping en zag de almacht van God als Schepper als een alles overtreffende eigenschap van God. De mens behoort als een geschapen wezen tot een andere orde dan zijn Schepper. Daarom is de mens, als schepsel van God, aan zijn Schepper diepe eerbied verschuldigd, maar impliceert dit ook dat de mens God als Schepper erkent.

In dit artikel willen we iets laten zien van de Vroegchristelijke gedachten over de Schepping bij Basilius van Caesarea en Ambrosius van Milaan. De Hexameron is de titel van negen homilieën (preken) van St. Basilius over de kosmogonie van de eerste hoofdstukken van Genesis. Wanneer en waar zij werden uitgesproken is niet helemaal zeker. Het zijn waarschijnlijk vastenpreken, gehouden tijdens de ochtend- en avonddienst, en ze schijnen te zijn beluisterd door werkende mannen.

Komende zondag is de laatste zondag van het kerkelijk jaar: eeuwigheidszondag. Daarna begint er weer een nieuw kerkelijk jaar. Dat kerkelijk jaar is, als je er goed bij stil staat, een geweldig houvast. Daar staan we in dit artikel bij stil, juist bij de ‘overgang’ van het lopende naar het nieuwe kerkelijke jaar!

Een andere kalender

Je merkt het elk jaar weer, dat we in de kerk een andere kalender hanteren. Een andere kalender, die ons op een heel ander spoor zet dan de kalender die ons leven in de wereld min of meer regeert. Want dat is wel het geval. Een groot deel van ons leven wordt bepaald door de kalender die op 1 januari begint en die doorloopt tot 31 december. Die kalender gaat terug op de tijd van de Romeinen en functioneert sinds eeuwen met 365 dagen en twaalf maanden. Het was eerst een maankalender en werd later een zonnekalender, omdat de aarde een omlooptijd van 365 dagen om de zon heeft. Gerelateerd daaraan rekenen wij in jaartallen, die voor de opzet van onze samenleving en economie van groot belang zijn.

In de kerk echter staat de tijd waarin we leven niet in verband met de omlooptijd van de aarde om de zon, maar draait het heel ergens anders om. De kerk is er, omdat God er is, en omdat God haar tot leven heeft gebracht. Als ik het zo zeg, loopt er meteen een lijn naar wat God heeft gedaan om de kerk tot leven te brengen. En dan zitten we midden in het evangelie.

De vorige keer zijn enkele opmerkingen gemaakt over de achtergrond van de term huwelijksbevestiging. Deze term die wordt gebruikt voor een kerkdienst waarin om een zegen over het huwelijk wordt gebeden, wekt de indruk dat de eigenlijke huwelijkssluiting in de kerk plaatsvindt en dat wat voor de overheid gebeurt slechts bijzaak is.

De achtergrond van dit begrip ligt in het recht. Er is een tijd geweest dat de kerk deed wat de overheid moet doen. Vandaag heeft het woord bevestiging (in kerkelijke context) geen enkele juridische betekenis meer. Het huwelijk komt tot stand voor de overheid. Daarom is het woord bevestiging in verband met een dienst waarin het bruidspaar de zegen van God ontvangt, niet zo gelukkig.