Wie geïnteresseerd is in de geschiedenis van de kerk, komt heel wat informatie op het spoor als het gaat over de vroege kerk en over de kerk vanaf de tijd van de Reformatie. Daar is ook heel wat over te vertellen. Maar, wat gebeurde er allemaal in de periode die inligt tussen die beide periodes? In een paar artikelen wil ik daar wat over schrijven.

Eerst een disclaimer

Het eerste wat ik hierbij moet zeggen is dat ik wel uit een geslacht kom waarin de kerkgeschiedenis heel duidelijk zeer veel aandacht kreeg, maar dat ik zelf geen deskundige ben op dit gebied. Mijn vader en grootvader gaven allebei les in de kerkgeschiedenis aan wat nu de Theologische Universiteit is, maar mijn ‘specialisme’ betreft veel meer het missionaire van de kerk. Dus wat in de komende artikelen verteld wordt, komt niet uit de pen van een kerkhistoricus.

Aan de gemeente wordt meegedeeld: ‘Op die en die datum zal er kerkvisitatie plaatvinden hier in het kerkgebouw.’ Je neemt het ter kennisgeving aan. Maar als het de week erna nog eens wordt meegedeeld, vraag je je af: wat gebeurt daar eigenlijk, tijdens zo’n kerkvisitatie? Hoe gaat dat in z’n werk?

Kerkorde

Over kerkvisitatie staat geschreven in artikel 44 van de kerkorde. Voor wie de kerkorde niet direct bij de hand heeft volgt hier de inhoud van artikel 44:

De classis zal enkele van haar meest ervaren en bekwame dienaren des Woords, van wie één vervangen kan worden door een ouderling, machtigen in alle kerken elk jaar kerkvisitatie te houden. De visitatoren zullen erop toezien dat de predikanten, ouderlingen en diakenen ieder voor zich en gezamenlijk hun ambt getrouw waarnemen, bij de zuiverheid van de leer volharden, de aangenomen kerkorde in elk opzicht handhaven en de opbouw van de gemeente naar behoren met woorden en werken bevorderen. Daarbij zullen zij hen die nalatig in het een of ander worden bevonden, bijtijds broederlijk vermanen en met raad en daad alles doen strekken tot vrede, opbouw en welzijn van de kerken.

Dat ingezonden stuk in het Nederlands Dagblad raakte me. De schrijver ervan was moe van al die verschillende vertalingen. ‘Eigenlijk kan een mens in zijn leven maar één vertaling aan’, verzuchtte hij. Een herkenbaar gevoel. Natuurlijk moeten we altijd bezig blijven met het kostbare Woord van God. Ook in vertaal opzicht. Maar al die verschillende vertalingen geven ook een zekere verwarring en ze werken niet echt mee aan de eenheid waar we allemaal zo naar verlangen. Je wilt zo graag allemaal hetzelfde lezen als je met elkaar de Bijbel openslaat. Daar komt bij dat je verknocht raakt aan die kostbare bijbelwoorden. Sommige geschiedenissen en bijbelteksten hebben onder emotionele omstandigheden diepe indruk op ons gemaakt. Ze zijn in onze ziel gekerfd. Het zijn kleinoden geworden. Natuurlijk, als je de Bijbel nauwelijks of alleen maar oppervlakkig leest, dan doet ‘weer een nieuwe vertaling’ weinig pijn. Maar als je elke dag intensief met het Woord leeft, ligt het heel anders.

In een serie van korte artikelen wil ik samen met u en jullie kijken naar wat we de Orde van dienst noemen. De dingen die gebeuren in een kerkdienst. Want elk onderdeel heeft zijn eigen rol en achtergrond, maar kennen we die nog? Het lijkt ons goed om als het ware de boel af te stoffen en ons af te vragen: Waarom doen we de dingen die we doen?

De preek

De prediking van Gods Woord neemt in de gereformeerde eredienst een centrale plaats in. Voor veel kerkgangers wordt de beleving van de kerkdienst in grote mate gevormd door de preek, zo zelfs dat alles wat er nog meer gebeurt als secundair wordt gezien. Maar hoe komt dat eigenlijk? Nu zou ik je graag meenemen in een urenlang verhaal over hoe vanaf Genesis de verkondiging van Gods Woord een centrale plek kreeg in de Godsdienst van het volk van God, maar de ruimte en tijd ontbreekt helaas. Daarom beschrijf ik kort hoe door de Bijbel heen de verkondiging een rol heeft gespeeld. D.V. in het volgende nummer wil ik meer inzoomen op de rol van verkondiging vandaag de dag.