Midden in de voorstelling of anders gezegd, midden in het leven van de 

apostel Paulus, komt het citaat, wat tegelijk de titel is van de voorstelling 

van Jan Jaap Wubs, naar voren: W Z W D V D D Z ?

Nou, dat is nogal het een en ander. Jan Jaap neemt zijn publiek mee op 

een ontdekkingstocht over het leven van Paulus. Zijn hoogte- 

en dieptepunten. Zijn ommekeer van vervolger naar verkondiger. 

We ontdekken een man met passie en doorzettingsvermogen, maar 

bovenal een man met een onvoorwaardelijke liefde voor en toewijding 

aan zijn Heer en Heiland. 

En misschien denkt u bij deze opsomming: wat saai, droog, ik hoor op zondag al genoeg, laat maar. Dan hebt u het mis. In prachtige liederen, pakkende teksten, humor en gevoel, laat Jan Jaap het leven  van Paulus aan de kijker voorbij trekken. Boeiend vanaf de eerste grap, tot de laatste bede. 

Op 17 september was de première, en ik wens hem en de bezoekers toe dat er nog vele uitvoeringen zullen volgen. Voor mij was het hoogtepunt het lied: Purper. Prachtig vertolkt met een tekst die schitterend en diepzinnig de verbinding maakt tussen Lydia, Paulus en Jezus. Dan komt het heel dichtbij.

De kleur van de mantel

van de Koning van de liefde

Vermengd met rood van bloed

Door de kroon die Hij droeg

Toen Hij zijn leven voor jou heeft gegeven

Nog voordat je er om vroeg… Purper

Een theatervoorstelling met als hoofdpersoon de apostel Paulus, kan dat wel? En waarom hij? Tijd voor een paar vragen aan Jan Jaap Wubs uit Delfzijl:

Allereerst gefeliciteerd met de première van je voorstelling, de tweede alweer. Eerst ‘Johannes vertelt’ en dan nu een over het leven van de apostel Paulus. 

Je schrijft de liedjes zelf, zowel tekst als muziek. Waar haal je de inspiratie en kennis vandaan? 

De liedjes vinden hun basis in Bijbelse verhalen en thema’s. Als er in een verhaal iets bijzonders gebeurt,  spoort dat me aan om het te gaan her-vertellen. Als een bepaald Bijbelvers me aan het denken zet, probeer ik die gedachtegang te bewaren in een lied. Of ik zie een patroon, zoals Paulus, die behalve de strenge leraar uit te hangen, zichzelf af en toe ook klein maakt. Hij relativeert en nuanceert en daarover zing ik dan een lied vanuit zijn perspectief. Dus met één been sta ik in de Bijbel voor de inhoud, en met het andere qua vorm in de kleinkunst-traditie van mooie of komische luisterliedjes. En zijstapjes naar allerlei muziekstijlen, voor zover ik er genoeg mee uit de voeten kan om mezelf te begeleiden.

Hoe kwam je tot het besluit om na Johannes iets over Paulus te maken?

Vóór het schrijven van beide voorstellingen had ik telkens al twee liedjes die ‘toevallig’ gebaseerd waren op verhalen uit eenzelfde Bijbelboek. Een paar jaar geleden schreef ik ‘Purper’ en ‘De Onbekende God’, beide uit Handelingen. ‘Zal ik nu dan iets met Paulus gaan doen?’ dacht ik later. Maar ook ‘Waar begin je dan aan?’ Paulus is op het eerste gezicht geen allemansvriend, geen makkelijk type. Bij mij schuurt hij wel eens, maar ik had ook niet echt een volledig beeld van wie hij was. Dat kan juíst een prima aanleiding zijn voor een goed gesprek, en mooie ontdekkingen.

Wat is, los van de figuur Paulus, het thema van je voorstelling? 

De voorstelling laat je nadenken over je drijfveer. Achter je geloof, hoe en waarom je je leven daarop inricht. Paulus had duidelijke redenen waarom hij deed wat hij deed. Hij leefde voor Jezus. Na Paulus te hebben ‘geobserveerd’ - in Handelingen en veel van zijn brieven - en te kijken wat ik door wilde geven, was dát de lijn waar ik op uit kwam. Met Johannes had ik een duidelijk verhaal met een kop en een staart als basis. Bij Paulus moest ik meer zelf op zoek naar een verhaal, zodat ik de mensen aan het eind met een logische afsluiting naar huis kan sturen.

Wie wil je bereiken met je werk? 

Ik richt me op iedereen die zin heeft in kleinkunsttheater en ook de combinatie met ‘iets uit de Bijbel’ ziet zitten. En het spreekt zowel jong als oud aan, van ‘binnen en buiten’ de kerk. Soms tot mijn eigen verbazing. Tijdens een zeilvakantie deze zomer, liet ik het verhaal ‘Onder zeil’ en het lied ‘Storm’ uit ‘Johannes vertelt’ via Spotify aan mijn reisgenoten horen. Het verhaal was extra herkenbaar, omdat het zich afspeelde op het schip waar we op dat moment ook mee voeren. Er werd gelachen en de moraal snapten ze ook wel. Het lied maakte vervolgens wat los bij een christelijke vrouw. Maar het kwam ook over bij een jongedame die niet veel met geloof had; er klonk een welgemeend ‘Wow’.

Pas je je voorstelling ook aan voor verschillende soorten publiek, als je op verschillende plaatsen optreedt?

Ik werk met een vast script. Om de lijn vast te houden, inhoudelijke punten af te tikken en alles binnen een bepaalde tijd rond te krijgen. Paulus is wel eens lang van stof, dat probeer ik te voorkomen. Natuurlijk moet je een beetje op eenzelfde golflengte komen met de zaal. Je kunt variëren met hoe je mensen aanspreekt. En theater geeft bewegingsruimte, voor artiest én publiek ; je kunt overdrijven zonder als ‘onecht’ te worden gezien. Je kunt iets kwetsbaars maken, zonder dat men het idee krijgt ‘iets te móeten voelen’. Daarin kunnen veel mensen dan wel meekomen. En ik ook.

Jan Jaap, bedankt dat je aan dit interview mee wilde werken, succes en Gods zegen bij dit mooie project. Ik hoop dat veel mensen gaan kijken en luisteren, de inhoud is zeker de moeite waard. 

Art van der Molen, Bierum 

De kerk

Zou de kerk ongeveer zo bedoeld zijn? In een christelijke sloppenwijk van Lahore, een stad in Pakistan met ongeveer twaalf miljoen inwoners, is de kerk een plek waar je dagelijks komt. Een  plek waarvanuit gewerkt wordt. Elke morgen om zes uur wordt daar de dag geopend met Schriftlezing, gezang en gebed. Zondags is er de eredienst die door ongeveer driehonderd mensen wordt bijgewoond. Het kerkgebouw zit dan helemaal vol. Links de mannen, rechts de vrouwen, vooraan op de grond de kinderen. Ze zitten tot vlak voor het liturgisch front. Vanwege de altijd dreigende situatie voor de christenen in Pakistan moet de kerk dag en nacht worden bewaakt. Je moet door een detectiepoortje naar binnen. De gewapende bewakers waken ook over de directe omgeving van de kerk. Daar bloeit het prachtige werk.

Over de samenwerking van school en gezin en de beeldvorming die dit teweegbrengt

Op haar website dogmavrij.nl vertelt Inge Bosscha hoe er in haar jeugd een eenheid was in kerk, school en gezin. Alle kinderen van de kerk gingen naar dezelfde school. En zoals er in de kerk werd gepreekt, werd er thuis over God gepraat. Ook op school kreeg je dezelfde dingen mee. 

Uit haar levensverhaal, waarin ze zeer respectvol over haar ouders en andere betrokkenen spreekt, blijkt dat ze de eenduidigheid als beklemmend heeft ervaren. De meeste ouders en leerkrachten zullen dit niet willen. Is er een vruchtbare samenwerking voorstelbaar waarbij we deze beklemmende ervaring voorkomen? Om hier iets over te zeggen zal ik in dit artikel enkele onderzoeksgegevens weergeven. Vooraf twee nuanceringen bij de gevoelens van Bosscha.

Eind juni was ik een kleine twee weken in Brazilië voor een conferentie rond het thema van mijn proefschrift: over de missionaire identiteit van de kerk. Ik benutte de gelegenheid om de contacten die ik al langere tijd heb in Brazilië weer eens aan te halen.  

Van Hoogeveen naar Castrolanda

Ik was te gast op verschillende adressen, onder andere in Castrolanda. Dat is één van de Nederlandse kolonies in de provincie Paraná van Brazilië.

Dat woord ‘kolonie’ duidt op iets heel anders dan wat wij vroeger onze kolonies noemden: denk aan Suriname of Indonesië, waar Nederland gedurende lange tijd de scepter zwaaide. Het gaat bij de Nederlandse kolonies in Brazilië om agrarische gemeenschappen waar mensen naartoe emigreerden. Ze trokken uit Nederland weg in de moeilijke jaren na de Tweede Wereldoorlog, en ze bouwden een bestaan op in Brazilië onder moeilijke omstandigheden. Daarbij namen ze ook de kerk mee.