In 1982 verscheen van de hand van professor B. Goudzwaard (1934) het
boek Kapitalisme en Vooruitgang. In dat boek onderzoekt deze emeritus
hoogleraar economie het verband tussen hoe onze samenleving is
georganiseerd en het zogenaamde vooruitgangsgeloof. Waar is de mens
gebleven, zo vraagt hij zich af, in een economie waar alles en iedereen
in dienst gesteld wordt van de economische en technische vooruitgang?
Goudzwaard bepleit een ?economie van het genoeg? in plaats van een
economie waarin een hele samenleving telkens ruim baan moet maken voor
een steeds verdergaande opvoering van productie en consumptie.
Het boek dat ik hier (en in een volgend artikel) ga bespreken en
waarvan Goudzwaard de belangrijkste auteur is, sluit vrijwel naadloos
aan bij zijn boek uit 1982 en andere publicaties die nadien van zijn
hand verschenen.
Wegen van hoop in tijden van crisis. armoede ? milieubederf ?
onveiligheid ? financi?le malaise. Auteurs: Bob Goudzwaard, Mark Vander
Vennen, David van Heemst en Jet Weigand-Timmer (redactie). Uitgegeven
in de reeks Verantwoording, door Uitgeverij Buijten & Schipperheijn
Motief, Amsterdam 2009, in samenwerking met de Stichting voor
Reformatorische Wijsbegeerte te Soest. 303 pagina?s, paperback, ISBN
978-90-5881-383-1, prijs ? 25,00.
Het boek werd in 2007 uitgegeven in het Engels onder de titel Hope in
troubled times ? A new vision for confronting global crises. De
Nederlandse uitgave is herzien ten opzichte van de Engelse.
Lees meer: Is er hoop in tijden van crisis? (1)
De grote hebzucht heeft wereldwijd tot een economische en financi?le
crisis geleid die zijn weerga niet kent. In alle sectoren is de crisis
voelbaar. Door het dalende vertrouwen van consumenten wordt er steeds
minder geld uitgegeven en steeds meer gespaard. Langzaam maar zeker is
de economie tot stilstand gekomen. Zijn er toch redenen om dankbaar te
zijn in deze crisistijd?
De financi?le crisis lijkt nog niet voorbij. Diverse banken zijn nog in
de handen van de staat, een andere bank is zojuist failliet gegaan en
een kredietverstrekker staat op het punt om om te vallen, er vallen
veel ontslagen en het consumentenvertrouwen is weer gedaald. Toch zijn
er wel lichtpuntjes aan de horizon verschenen die aangeven dat het wel
weer wat beter gaat, maar het volledige herstel zal nog wel enige tijd
op zich laten wachten. De AEX index schommelt rond de 325 punten,
terwijl die twee jaar geleden bijna het dubbele noteerde.
Huizenmarkt
De huizenmarkt zit op slot, waardoor de huizenprijzen steeds verder
dalen. Wanneer iemand graag een ander huis wil kopen, zal hij eerst
zijn eigen huis te koop zetten. Pas wanneer zijn eigen huis verkocht
is, zal hij overgaan tot de aankoop van het andere huis. Iedereen
blijft op iedereen wachten, waardoor er niets gebeurd. Er staat een
zeer groot aantal huizen te koop en er is ook wel belangstelling, maar
doordat niemand ?de eerste stap? durft te zetten, gaat het heel lang
duren voordat de huizenmarkt weer in beweging komt. Gemiddeld genomen
zijn de huizenprijzen met een procent of 6 ? 7 gedaald. Landelijk zal
dat ongeveer wel kloppen, maar in het Noorden van land zijn de dalingen
een stuk groter. Deze daling ligt dicht in de buurt van 15 tot 20%.
Lees meer: Dankbaarheid in crisistijd?
Ik ken een winkelcentrum dat heet Shoppyland. Het embleem: een vrolijke
kangoeroe met volle buidel. Aan dat winkelcentrum moest ik denken bij
het schrijven van dit artikel. Een shoppende en hoppende kangoeroe.
Zo zijn steeds meer kerkleden, jongeren en ouderen. Regelmatig pakken
ze een ?dienstje? mee elders. Daar waar een flitsende predikant spreekt
of een zang- en muziekteam professioneel de samenzang diepgang geeft of
gemeenteleden prachtig in een mimespel de boodschap uitbeelden.
Uiteraard zit er ook iets meeslepends in het meestal massale. Er valt
veel te zien, te horen, te beleven. En voor elke leeftijdscategorie is
er in en rondom de dienst heel wat te doen. Dat trekt. Regelmatig
blijft het dan niet bij shoppen - een enkele keer een dienst bijwonen
-, maar eindigt het in hoppen: eigen gemeente loslaten en overgaan naar
die andere gemeente. Ziedaar de kangoeroe-christen.
Proces
Allereerst moet gezegd worden, dat elders kerken en zich bij een andere
gemeente aansluiten ook vroeger voorkwam. Feitelijk zijn onze kerken
voor een deel ontstaan door shoppende en uiteindelijk hoppende
(over)grootouders. Ds. Hendrik de Cock trok van heinde en verre
hoorders uit andere gemeenten. Dat liep verder door in verzoeken om hun
kinderen te dopen en leidde tenslotte tot afscheiding en het stichten
van nieuwe gemeenten. Deze oude historie illustreert dat shoppen en
hoppen meer gevolgen heeft, dan je mogelijk in eerste instantie bedoelt
en denkt. Wie meent dat je met een bepaalde regelmaat eigen diensten
kunt verzuimen om elders opgeladen of geestelijk gevoed te worden, moet
zich realiseren dat de consequenties groter zijn dan je denkt. Je bent
afwezig in eigen samenkomst.
Lees meer: De kangoeroe-christen (1)
Ik ken een winkelcentrum dat heet Shoppyland. Het embleem: een vrolijke
kangoeroe met volle buidel. Aan dat winkelcentrum moest ik denken bij
het schrijven van dit artikel. Een shoppende en hoppende kangoeroe.
Zo zijn steeds meer kerkleden; jongeren en ouderen. Regelmatig pakken
ze een ?dienstje? mee elders. Daar waar een flitsende predikant spreekt
of een zang- en muziekteam professioneel de samenzang diepgang geeft of
gemeenteleden prachtig in een mimespel de boodschap uitbeelden.
Uiteraard zit er ook iets meeslepends in het meestal massale. Er valt
veel te zien, te horen, te beleven. En voor elke leeftijdscategorie is
er in en rondom de dienst heel wat te doen. Dat trekt. Regelmatig
blijft het dan niet bij shoppen - een enkele keer een dienst bijwonen
-, maar eindigt het in hoppen: eigen gemeente loslaten en overgaan naar
die andere gemeente. Ziedaar de kangoeroe-christen.
Klein
De vorige keer eindigde ik met de opmerking: de gevolgen zijn groter
dan je denkt. Verwijt en vervreemding gaan al vooraf, zo zagen we de
vorige keer. Het gaat nooit zonder pijn. Maar ook verder heeft het
shoppen en hoppen gevolgen. Regelmatig vertrekt men uit een gemeente
die mogelijk toch al klein geworden is. Het valt in die gemeente niet
mee om alles nog voluit te kunnen ?draaien?. Kringen voor kinderen en
jongeren zijn klein. Weinig aanwezigen in de groepen voor de catechese.
De vrouwenvereniging en de Bijbelstudiekring tanen. Om samen
vernieuwende activiteiten op te zetten in en om de diensten, ontbreekt
vaak de mankracht en de bekwaamheid. Er zijn er te weinig die een
muziekinstrument bespelen of willen of kunnen zingen. De kerkenraad
kent vacatures en het werk dat gedaan moet worden door weinigen in de
raad is dan toch weer veel. Bezoekwerk kan er onder lijden. Zo?n
kleinerwordende gemeente is, niet bij voorbaat een aantrekkelijke
gemeente. Hoewel er kleine gemeenten zijn, die het in veel opzichten en
juist soms in het pastorale omzien, goed doen.
Lees meer: De kangoeroe-christen (2)
Vivian is een tiener van 17 jaar en gaat elke week naar de kerk met
haar moeder. Ze kan kiezen tussen minstens vier verschillende kerken.
Ze gaat naar een christelijke school en heeft een christelijke
vriendengroep. Ze is een intelligent meisje en is net terug van een
halfjaar highschool in Amerika. Haar volgende doel is naar de
universiteit te gaan. Waarschijnlijk wil ze later trouwen met een
betrouwbare christelijke jongen en ze wil ooit moeder worden. Dit alles
klinkt niet heel ongewoon zult u zeggen, Vivian zou een Nederlands
meisje kunnen zijn. Maar dat is ze niet, Vivian is een Isra?lisch
christelijk Arabisch meisje. En al die ?namen? maken dit ?gewone? leven
heel wat
gecompliceerder.
Afgelopen februari tot mei hebben wij, Esther Agteres, Machteld
Beertema en Lisette de Koster, drie maanden in een christelijk
Arabische gemeenschap gewoond in Isra?l, te Lod. Voor deze christenen
in Lod en die in de plaats Ramla, hebben we ons afstudeeronderzoek voor
Maatschappelijk Werk en Dienstverlening gedaan. Daardoor zijn we iets
meer van de betekenis te weten gekomen om als christen Arabier in
Isra?l leven. Dat bleek niet zo gemakkelijk te zijn.
Gastvrijheid voorop
Vanaf onze aankomst hebben we de beroemde Arabische gastvrijheid aan
den lijve ondervonden en ervan genoten! Hierdoor had deze groep al snel
een plek in ons hart gekregen. Maar in bijna elk gesprek werd binnen
tien minuten hun verhaal verteld. Het verhaal van de Arabisch
christelijke gemeenschap die moet leven als een minderheid binnen een
minderheid in het beloofde land. En wij vinden dat hun verhaal moet
worden doorverteld.
Lees meer: Isra?lische christen Arabieren?, bestaan die?
In 1982 verscheen van de hand van professor B. Goudzwaard (1934) het
boek Kapitalisme en Vooruitgang. In dat boek onderzoekt deze emeritus
hoogleraar economie het verband tussen hoe onze samenleving is
georganiseerd en het zogenaamde vooruitgangsgeloof. Waar is de mens
gebleven, zo vraagt hij zich af, in een economie waar alles en iedereen
in dienst gesteld wordt van de economische en technische vooruitgang?
Goudzwaard bepleit een ?economie van het genoeg? in plaats van een
economie waarin een hele samenleving telkens ruim baan moet maken voor
een steeds verdergaande opvoering van productie en consumptie. 
De grote hebzucht heeft wereldwijd tot een economische en financi?le
crisis geleid die zijn weerga niet kent. In alle sectoren is de crisis
voelbaar. Door het dalende vertrouwen van consumenten wordt er steeds
minder geld uitgegeven en steeds meer gespaard. Langzaam maar zeker is
de economie tot stilstand gekomen. Zijn er toch redenen om dankbaar te
zijn in deze crisistijd?
Ik ken een winkelcentrum dat heet Shoppyland. Het embleem: een vrolijke
kangoeroe met volle buidel. Aan dat winkelcentrum moest ik denken bij
het schrijven van dit artikel. Een shoppende en hoppende kangoeroe. 
Ik ken een winkelcentrum dat heet Shoppyland. Het embleem: een vrolijke
kangoeroe met volle buidel. Aan dat winkelcentrum moest ik denken bij
het schrijven van dit artikel. Een shoppende en hoppende kangoeroe. 
Vivian is een tiener van 17 jaar en gaat elke week naar de kerk met
haar moeder. Ze kan kiezen tussen minstens vier verschillende kerken.
Ze gaat naar een christelijke school en heeft een christelijke
vriendengroep. Ze is een intelligent meisje en is net terug van een
halfjaar highschool in Amerika. Haar volgende doel is naar de
universiteit te gaan. Waarschijnlijk wil ze later trouwen met een
betrouwbare christelijke jongen en ze wil ooit moeder worden. Dit alles
klinkt niet heel ongewoon zult u zeggen, Vivian zou een Nederlands
meisje kunnen zijn. Maar dat is ze niet, Vivian is een Isra?lisch
christelijk Arabisch meisje. En al die ?namen? maken dit ?gewone? leven
heel wat
gecompliceerder.