Rond de jaarwisseling had ik een mailwisseling met een gemeentelid naar aanleiding van mijn kerstpreek. Het ging over verzoening en hoe God zijn verzoeningsplan voor de wereld inzette met de komst van Christus. In de preek ging het niet over zonde, schuld, straf, vergeving. Klopt het dat we steeds minder en moeilijker over die zaken spreken? Het lijkt een algemene tendens dat we niet kunnen leven met de verzoening door voldoening. We willen geen God die bloed wil zien.

Maar hoe zit het dan met al die teksten waarin we juist over het plaatsvervangend lijden en sterven van Christus lezen? Dat vormt de kern van ons geloof. Het is in wezen waar het goede nieuws over gaat: God heeft naar ons omgezien. Hij redt ons. En dat doet Hij door zichzelf te geven. God is niet de God die onschuldige mensen redt, maar daders. En dat zijn wij. Wat moeten we daarmee?

Het Joodse feest Pesach (Pasen), en trouwens ook het Wekenfeest (Pinksteren), vertelt ons dat God met Israël een verbond heeft gesloten. Daarin mogen ook wij als gelovigen uit de volken delen. In Exodus lezen we hoe God zijn volk bevrijdt uit de slavernij van Egypte. Elk jaar wordt door het Joodse volk op Pesach deze bevrijding gevierd. Vijftig dagen na de bevrijding uit Egypte staat Israël aan de voet van de berg Sinaï en ontvangt via Mozes de Wet, de leefregels van het verbond. Het zijn regels die Israël en ons verbinden aan God en aan elkaar (Ex. 24).

De vraag kan opkomen of deze geboden en verboden aan Israël en ons niet de geschonken vrijheid ontnemen. Leeft Israël door de gave van de wet niet weer opnieuw in slavernij? Zowel Israël als de volgelingen van Jezus wijzen deze gedachte af. Israël zegt daarvan: het wekenfeest vormt de afsluiting van Pesach, beide feesten vormen een eenheid. De evangelist Johannes bevestigt dit en laat Pasen en Pinksteren zelfs op een dag vallen (Joh.20,19-22).

Nee, ik ga het niet hebben over een of ander moeilijk huishoudelijk voorwerp. We hebben het hier over serieuzer zaken, gerechtelijke zaken. Al in het boek Daniël komen we de term ‘vierschaar’ tegen (vertaling ‘51).

Wanneer je door het Koninklijk Paleis op de Dam wandelt en geniet van al het moois, dan kom je uiteindelijk terecht in een lege zaal met prachtige reliëfs in de wand. Dat is het vertrek met de toepasselijke naam 'De Vierschaar'. In deze ruimte werd het doodvonnis over misdadigers in het openbaar uitgesproken. De wand met het driedelige reliëf was van buiten goed te zien omdat de grote (getraliede) vensters open waren. De afbeeldingen vormden zodoende een ‘lerende’ boodschap.

Heel vroeger zette men trouwens vier banken in een vierkant waarbinnen de verdachte moest gaan staan. De rechters zaten op de banken eromheen. Zo ontstond de term ‘vierschaar’.

Gerst, ook bekend als gort, is eigenlijk verdwenen uit het Nederlandse voedingspatroon. Vroeger, tussen een paar duizend jaar geleden en het begin van de vorige eeuw, was gerst een populaire voedselgraansoort. Tegenwoordig is het grootste deel van de productie bestemd voor diervoeding. Wij nemen het voornamelijk in vloeibare vorm tot ons. Hoe? Er wordt bier van gemaakt.

Ook voor het volk Israël was gerst ten tijde van de Bijbel een belangrijk voedingsmiddel. De graanoogsten namen een belangrijke plaats in tijdens de feesten die het Joodse volk viert in opdracht van de Heer zelf. Met name het Wekenfeest (het joodse Pinksterfeest dat vijftig dagen na Pesach wordt gevierd) is een dankfeest voor de gehele oogst. Tegelijk is het ook een gedenkfeest voor het ontvangen van de Thora op de berg Sinaï. Tijdens de drie grote feesten worden geschriften gelezen, tijdens het Wekenfeest is dat het boekje Ruth. Een boek dat een ode is aan Gods leefregels.